Internet heeft de afgelopen jaren een grote impact gehad op de manier waarop mensen met elkaar omgaan. Twitter is niet alleen een medium geworden om kenbaar te maken wat je doet, maar geeft ook face-to-face contacten. Daarnaast speelde natuurlijk allang de trend om te komen tot open source-oplossingen om zo licentiekosten te voorkomen en software tot een commodity te maken. Hierop zijn al verschillende businessmodellen gemaakt, maar hebben nog steeds niet tot een brede inzet geleid. Kortom, innovatie genoeg, maar gaat de ict-branche hierop inspelen of sturen?
We hebben de afgelopen tien jaar een grote consolidatie gezien in de ict-branche. Grote leveranciers van sofwarepakketten hebben andere kleinere, opgekocht om zo te kunnen concurreren in een veranderende wereld. Bovendien hebben ze gezien dat ze niet alleen software moeten aanbieden, maar deze ook als dienst beschikbaar moeten stellen. Google en Amazon gaan ons daarin voor, maar hun dienstverlening is nog ontoereikend om software voor bedrijven te kunnen leveren.
Dit is natuurlijk wel een ingeslagen weg die in het verleden ook in nutsvoorzieningen als elektriciteit heeft plaatsgevonden. In het begin had iedere onderneming zijn eigen elektriciteitsvoorziening, maar het bleek als snel goedkoper door verbeteringen in transport om dit centraal op te wekken. Dit gaat nu weer de andere kant op: decentrale opwekking, maar dan via natuurlijke bronnen als zon en wind. Grote vraag is of wij bij ict ook deze beweging gaan maken: van decentrale ict-organisatie naar 'cloudservices' en weer terug, maar dan met veel eenvoudiger middelen.
Centraal bij ict-voorzieningen staat natuurlijk naast functionaliteit volgens alle consultants de zogenaamde total cost of ownership. In tco zitten allerlei componenten verborgen; licentiestructuren van softwareproducten vormen slechts een (beperkt) onderdeel. Hoe kan de ict-branche nu tco verlagen? Is het wel in hun belang om tco te verlagen? Google stelt zich deze laatste vraag niet, Google ziet alleen mogelijkheden om bestaande structuren te doorbreken om vervolgens daarmee de tco te verlagen.
Als dit kan, gaan we ons plotseling dan weer druk maken om privacy en security: wie kan bij onze data en wat wordt er met onze data gedaan? Wordt deze beschikbaar gesteld aan de US government om terrorisme bestrijding te verbeteren? Natuurlijk zijn dit relevante vragen, maar met leveranciers kom je hier wel uit.
Mijn advies aan de ict-branche zou zijn om diensten centraal te stellen, hierop te standaardiseren, deze via allerlei bedrijfsmodellen aan te bieden en vervolgens te onderzoeken hoe hiermee de tco lager kan worden. Innovatie moet zitten in diensten met achterliggende softwareoplossingen. Deze oplossingen moeten bij voorkeur open source zijn, zodat we ook de code kunnen (laten) inspecteren op eventuele backdoors. Als je dan toch nadenkt over diensten, is het volgens mij ook mogelijk om eenvoudiger systemen te krijgen gericht op het leveren van die diensten conform in te stellen bedrijfsprocessen. Kunnen we nu niet eens en voor altijd komen tot standaard diensten voor verkoop en levering van producten? En kan dit niet resulteren in componenten die alleen gericht zijn op ondersteuning van het besturen van hun deel van de keten? Krijgen we daarmee niet veel eenvoudiger systemen die op een andere manier te configureren zijn, te weten vanuit het perspectief van 'zelf doen' of 'uitbesteden' van delen van diensten? Dynamische samenstelling van diensten op klantvraag hoort hier ook bij.
Kortom, innovatie in dienstverlening is van toepassing op de gehele softwareindustrie en niet alleen op de dienstverlenende sector, die toch al terugloopt sinds de huidige crisis in gang is gezet. Hier licht een grote uitdaging voor de ict-industrie. Stimuleringsprogramma's lijken hier niet op ingericht; onderzoek naar innovatieve ict moet vaak direct met eindgebruikers. Deze zien niet altijd de voordelen en het is de grote vraag of eindgebruikers wel financieel (in menskracht is ook financieel) moeten bijdragen.