In de informatievoorziening bestaat nog steeds een gebrek aan gestandaardiseerde (applicatie)architecturen of bouwstenen daarvoor. Gevolg is dat we nog steeds niks out-of-the-box, alleen maar de oude bureaucratie automatiseren, met alle inflexibiliteit van dien. Wie weet een oplossing?
In hoofdlijnen zijn applicaties in drie vormen, of lagen, te plaatsen: generiek, organisatiespecifiek, en ondersteunend aan vrije communicatie.
Generieke administratieve processen vormen de basis. Een boekhouding, inkoop, marketing, wat hrm, althans, een veredelde salarisadministratie, veel hr-afdelingen komen niet zo veel verder dan dat; het zijn allemaal zaken die in hoge mate gestandaardiseerd zouden kunnen zijn of in ieder geval de organisatie niet wezenlijk onderscheiden van de concurrentie. We zien dan ook een grote afhankelijkheid van standaardpakketten. Met eigenlijk weinig problemen, of het moet bij organisaties zijn die denken uniek te zijn (misschien omdat ze achterlopen qua standaardisatie) of hun zaken niet op orde hebben.
Ondersteuning van de specifieke organisatieprocessen vormen de tweede laag. In Nederland zijn die processen in veruit de meeste gevallen ook administratief van aard, maar hier komen we wel op een terrein waar problemen zitten. Te veel organisaties weten in wezen niet waarmee ze bezig zijn; men denkt alleen binnen de eigen denkkaders en die zijn niet zo ruim. Consultants die willen meedenken, ‘begrijpen' er pas wat van als ze hetzelfde taaltje gebruiken en dan zijn ze hun frisse blik kwijt. De klant krijgt dan weer een nieuw systeem dat precies hetzelfde doet als het oude en dus even inflexibel is. Eerst eens nadenken wat de functie van het systeem is in het grotere bedrijfsgebeuren en of dat bedrijfsgebeuren niet op een andere manier kan. Tsja, dat is te veel gevraagd. Maar daar hoeven we de betrokkenen niet te zeer op aan te spreken; weliswaar pogen die niet (meer) om de langetermijnvisie los te krijgen, maar de ware reden ligt toch bij degenen die zo'n langetermijnvisie zouden moeten hebben. Daar ligt na decennia nog steeds de taak voor de cio: zorgen dat er een langetermijnvisie ligt en herinrichting wordt doorgevoerd over wat er in een organisatie aan informatieverwerking moet staan.
De derde laag, de (ondersteuning van) vormvrije en liefst zo vrij mogelijke communicatie met allerlei ‘moderne' middelen, heeft qua opzet, implementatie en inzet nog weinig problemen gegeven. Dit soort tooltjes varieert van het aloude (sic) e-mail tot groupware en mash-ups. De bloei ervan geeft te denken over de behoeften van gebruikers… Dat zal wel komen doordat organisaties er nog niet bewust en doelgericht mee omgaan. Organisaties van samenwerkende mensen bestaan bij de gratie van, en ten behoeve van, structuur. Nu we in de westerse wereld zo ongelofelijk veel structuur hebben, op het totalitair bureaucratische af, blijkt dat al die mensen die maar een deel van hun tijd in die organisaties aanwezig zijn en een bredere blik hebben dan hun manager, zelf gaan bepalen wat ze willen doen. Dan blijkt dat de ooit netjes uitgedachte processen maar een deeltje zijn van het totale werk. Hoe preciezer dat geregeld lijkt, hoe meer er is wat de werknemers buiten de dichtgetimmerde workflow om willen presteren.
En daar gebruiken ze voor wat werkt. Niet wat zich eerst elders tot in den treure moet hebben bewezen voordat het wordt overwogen om het implementatieproject vervolgens met een prachtig, lijvig PID en volgens de PINO-methode te laten vastlopen. Zodat gebruikers die wat willen, toch weer op eigen houtje door de haarscheurtjes van de procedures kruipen en zelf ad hoc wat in elkaar flansen oftewel downloaden. Hebben we dan met z'n allen niet te veel de papieren bureaucratie met alle overhead van stuurmiddelen, doelstellinkjes, controls, toezicht en controles, gebaseerd op compleet wantrouwen, hoezo de waard die z'n gasten niet vertrouwt, gewoon geautomatiseerd en geperfectioneerd? Perfectie is zowel onbereikbaar als dodelijk saai als volledig inflexibel terwijl ‘de wereld verandert'; steeds meer en steeds sneller.
Wie weet open, flexibele maar voldoende concrete architecturen te vinden? Hoe krijgen we nou eindelijk eens voor elkaar dat er vanuit een visie out-of-the-box kan worden gewerkt aan invulling van de tweede en derde laag…?
In mijn visie is het geen kwestie van open flexibele en voldoende concrete architecturen vinden. Techniek is zelden of nooit een probleem. Het gaat erom hoe een organisatie functioneert, of dat aansluit bij het bestaansrecht van die organisatie en of de medewerkers binnen die organisatie bewust en onbewust in staat zijn om dat te leveren wat nodig is. Verder spelen stress en angst een rol. Die maken namelijk dat een organisatie in de kramp schiet in plaats van te leren en te groeien, net zoals een cel van een willekeurig organisme. Als de wil er is, kun je objectief aan dergelijke problematiek meten en slimme interventies ontwerpen. Mocht je dit te abstract vinden, lees dan het volgende gratis rapport: http://www.empulsys.com/index.php/nl/free-reports/48. Wellicht een iets ander probleem maar op zijn minst van dezelfde aard.
Nee, het is niet een ander probleem, het is het probleem dat ik schets. Architecturen … als die term wordt geinterpreteerd alsof het over techniek gaat, tsja, dat is nou juist de crux. Het moet beginnen bij beslissingen over de ’taak’ van een organisatie. Aggregator, distributeur van informatie, of centrale gegevensopslag …? Moeten aangesloten organisaties ’transparant’ bij hun (eigen…) gegevens kunnen, of is het een kwestie van (verplicht) insturen? Etc.
Inderdaad, dát bepaalt welke bedrijfsprocessen er überhaupt moeten zijn, en die bepalen hoe de applicatie- en technische infrastructuur moet zijn. Veel batch mogelijk; veel interactief grasduinen? Dat bepaalt nogal of je database-georienteerd werkt, of met message queueing, etc.
Beste Jurgen, bedankt voor je toelichting. Nu komen we al dichter bij elkaar. De niveaus van architectuur zijn mij ook bekend. Wat ik in het betoog mis is de manier om eruit te komen. De essentie van mijn commentaar is dat een probleem eerst als zodanig moet worden ervaren en dat je eerst de stress uit een organisatie moet halen om te kunnen groeien. En om dat te te kunnen met je kunnen ingrijpen op zowel bewuste als onbewuste processen binnen een organisatie.