Cloud storage: Wolkewietje en de donderende disken

Het kinderboek 'Wolkewietje en Donderkop' gaat over twee vrolijke wolkenmannetjes. 'Ze wonen op de Wolkenwei, hoog in de lucht, maar af en toe glijden ze langs een manestraal naar de aarde', schreef Dick Laan in het midden van de vorige eeuw. Nu lezen we in de vakbladen over data-opslag ergens tussen onze digitale wolken: cloud storage. Gartner schrijft in een rapport dat cloud storage de aandacht heeft van ict-managers en de altijd krappe budgetten. Een belangrijke ontwikkeling in storageland die de trend van ILM vervangt (voorpagina Computable #46). Waarschijnlijk zijn het dezelfde lezers, vroeger voorgelezen voor het slapen gaan, die nu even de vakbladen scannen in dat ene moment van rust en die met wat fantasie een parallel herkennen. De data staan ongrijpbaar buiten de vertrouwde ict-muren en zijn op te halen wanneer gewenst.

De specialisatie van storage neemt af (hiermee bedoel ik echter niet dat de complexiteit afneemt). Een label als 'cloud' kan makkelijk aan een product of dienst worden toegevoegd. Een fraai dubbel uitgevoerde oplossing met een standaard fibre channel- of IP-interface laat zich eenvoudig verkopen als een private cloud-oplossing. Public cloud storage-aanbieders zijn er genoeg. Het merendeel van de gesprekken over cloud storage komt uit op kostenbesparing.

De komst van cloud storage is zeker een belangrijke ontwikkeling. Met het consolideren van data-opslag in storagenetwerken komt ook de mogelijkheid deze netwerken te koppelen. Externe partijen kunnen hun diensten aanbieden voor data-opslag of borging (back-up online diensten). Deze vorm wordt als één van de storageconsolidatieprincipes gehanteerd: de storage als utiliteit. Gelijk aan energie, water of communicatie. Je sluit een contract af met een leverancier en je beschikt over de kwaliteit naar keuze. Er zit wel een klein verschil in dit vergelijk: gas, water en stroom worden afgenomen. Bij cloud storage wordt infrastructuur gebruikt van een derde partij. De daadwerkelijke data blijven eigendom van de afnemer en je maakt gebruik van externe infrastructuur om data op te slaan en te bewerken. Dit is wezenlijk anders dan het selecteren van een gasleverancier. Bij contractwissel van gasleverancier is er op het moment van wisseling geen migratietraject. Een meterstand doorgeven is voldoende. Probeer dit maar eens met enkele terabytes aan data. Dit vergt een goed doordacht migratieplan.

Welke keuze maak je dan? Voor bestaande organisaties met databases, applicaties en file-omgevingen met een omvangrijke storage-oplossing is het niet de heilige graal. Om een database-applicatie te koppelen aan de dienst cloud storage loopt men (of loop je) tegen een praktisch probleem aan: responsetijden. Data op afstand hebben een reistijd nodig en niet alle databases en applicaties accepteren een lange vertraging in het wegschrijven van datablokken. Dit argument wordt weggenomen door gebruik te maken van een hoge kwaliteit verbindingen; de kosten per maand nemen hierdoor toe. Als de kosten voor het beheer van een applicatie te hoog zijn, of intern ontbreekt de kennis, is het dan interessant om enkel het databeheer uit te besteden? Is het dan niet eenvoudiger om de gehele keten buiten de muren te plaatsen? E-mailmakers bieden ondernemingen een prijs per mailbox. Voor erpP-oplossingen zijn specialisten in de markt die het volledige beheer overnemen. Bij de eindgebruiker wordt uitsluitend functioneel beheer uitgevoerdl; de koppeling tussen het werkproces en de ondersteunende applicatie. Toch kan in een grote ict-omgeving cloud storage, daar waar zinvol, een toegevoegde waarde hebben: archiefoplossing, file serving, grafische media, projectmatig… Er zijn genoeg voorbeelden te vinden waar het past.

Voor kleinere organisaties kan het een uitkomst zijn. Op de laatste Storage Expo sprak ik met een startende ondernemer. Alle applicaties staan op het internet: mail, tekstverwerker, spreadsheet, tekenapplicaties. De data zijn ondergebracht bij twee verschillende partijen waardoor er een vorm van back-up is. Een fantastische invulling: geen investeringen in computerruimtes, hardware, software. Alle medewerkers een laptop en mobiele internettoegang. Gewoon een simpele, maandelijkse factuur voor operationele kosten. Ook voor de boekhouding; alles kan met een abonnement. Leuk detail is dat deze onderneming zijn geld verdient met storage-installaties; die klassieke (private cloud) oplossingen.

Wanneer de droom van kostenbesparing met goedkope diskopslag ergens in de wolken uit elkaar dreigt te spatten door technische obstakels, neemt het gesprek een wending: cloud storage een alternatief voor de back-up. Dat is zeker waar. Back-updiensten kunnen de dagelijks terugkerende zorg van databorging wegnemen. Het scala aan diensten loopt uiteen: van een simpele replicatie tot intelligente black box-oplossingen die unieke data verzamelen en eenmalig over de lijn heen sturen. De bereikte back-up is ideaal voor het terughalen van enkele files. Wanneer de recovery een grotere omvang aanneemt (complete applicatieomgeving), wordt het complexer. Dvd's of portable hardddisken kunnen met koeriers worden verzonden. Het recover-proces wordt dan als volgt:

– Constatering van incident.
– Analyse en conclusie dat data onbruikbaar zijn.
– Contact met cloud back-upprovider.
– Data klaarmaken voor transport (recovery op protable media).
– Koerier.
– Data ontvangen en recoveren binnen applicatie-omgeving.
– Datacontrole.
– Applicatie weer beschikbaar.

Wanneer dit binnen het servicelevel past, is het een heel goede oplossing. Je hebt namelijk geen beheerproces voor de dagelijkse back-up en je hebt geen investeringen in een back-up hard- en software-oplossing. De maandelijkse kosten kunnen dus lager uitpakken. Ook moet duidelijk zijn dat een disaster recovery via een back-up online provider een uitdaging kan zijn. Een single file of één dvd is anders dan een complete data-omgeving herstellen bijvoorbeeld na een brand. Het argument 'dit komt toch bijna niet voor' staat niet echt sterk in een SLA.

Als je kiest voor een aanbieder van een dienst, hoe selecteer je dan? Gevestigde namen of de laagste bieder? Hoe beoordeel je de kwaliteit? Het beoordelen of een servicelevel is nagekomen, is een exercitie achteraf. Welke (ISO-)certificeringen zijn er binnen de organisatie? Kenmerkend is vaak: hoe beter gecertificeerd en georganiseerd, hoe hoger de kosten. Hoe zijn jouw data beschermd na een faillissement? Er zijn voorstellen in de maak om bij een faillissement van een dienstenleverancier de gebruiker dertig dagen de tijd te geven om zijn data veilig te stellen. Heb jij wel eens een datamigratie binnen dertig dagen uitgevoerd, van product-/leverancierselectie tot aan oplevering? Er zijn Escrow-initiatieven om deze onzekerheid verder te ontzenuwen.

Is cloud storage de vervangende trend voor ILM? In information lifecycle management wordt de waarde van data op ieder moment in tijd bepaald en besloten of deze data bewaard, openbaar of vernietigd moeten worden. Wanneer data voor een langere periode bewaard moeten worden, zijn weer de kenmerken van deze type data die bepalen hoe dat gebeurt. Zijn de eigenschappen van de data zo dat deze voor langere termijn beschikbaar kunnen blijven en kunnen deze extern worden opgeslagen, dan is cloud storage data-opslag een heel goede optie. Andersom gesteld is cloud storage niet een vervanging voor het classificeren van data en het ILM-plan. Cloud storage is een opslagvorm, het kan zorgen voor een lagere kostprijs of het biedt specifieke functionaliteit.

Net als veel ict-oplossingen geldt dat ondoordacht kiezen een nachtmerrie kan worden. Een hoop gedonder dus met disken. Het kan erger zijn dan een spannend verhaal voor het slapen gaan. Met een juiste keuze staan jouw data veilig en dat is wel zo goed voor de nachtrust.