Als het over ict-investeringen gaat, wordt er vaak over de return on investment (roi) gesproken. Maar is dat wel juist? Als je weinig controle uitvoert op de huidige ict-balans, heeft zo’n roi-berekening dan nog wel zin?
Als er in ict-land nieuwe investeringen gedaan moeten worden, wordt de business case vaak gemaakt met een of andere vorm van opbrengsten uit de investering. Logisch, zonder aan te kunnen geven waaraan, hoeveel en wanneer je met de investering gaat verdienen, moet men zich afvragen of men de investering überhaupt wel wil doen, tenzij het om liefdadigheidsprojecten gaat, en zelfs daar is een roi op te bedenken in de zin van goodwill en/of naamsbekendheid.
Het berekenen van een roi gaat doorgaans per project dat uitgevoerd gaat worden. Eigenlijk zou het veel interessanter zijn om eens te gaan kijken naar de totale kosten, vermeerderd met de kosten en opbrengsten van dit nieuwe project, uiteraard met de afschrijvingstermijnen in het achterhoofd.
Er wordt regelmatig en eenmalig gekeken naar de investeringen en wat die het bedrijf opleveren door de business case en de return on investment. Te weinig wordt gekeken naar de totale kosten en opbrengsten van de gehele ict-organisatie in bedrijven. De total cost of ownership (tco) is juist in het leven geroepen om ict-kosten te beheersen en te kunnen beheren. In de huidige bedrijven wordt achteraf pas bekeken wat ict gekost heeft en hoeveel er het komende jaar bespaard zou moeten worden. Cio's zouden dit voor kunnen zijn door juist hun tco's op orde te hebben en deze te toetsen aan de boekhoudsystemen.
Teveel organisaties gebruiken echter uitsluitend de boekhoudsystemen om te controleren wat ict hen kost. Diezelfde boekhouding laat echter niet zien wat ict oplevert, waardoor de veelgehoorde kreet 'ict kost altijd geld' niet altijd even eerlijk is. Eerlijk is eerlijk, gebruikerstevredenheid kan je moeilijk in geld uitdrukken, maar snelheid van systemen wel. Ik ken een voorbeeld van een organisatie waar mensen twintig (!) minuten eerder op het werk moeten zijn omdat het inloggen op hun ict-systemen enige tijd in beslag neemt. Dan praat je hier niet alleen over gebruikerstevredenheid maar ook over de tijd dat men niet kan werken omdat het systeem aan het opstarten is. In dat bedrijf zou het zeker lonen om investeringen te plegen op dat vlak. De tco ligt hierdoor al aanmerkelijk hoger terwijl de roi op het uit te voeren project op dit vlak enorm veel zou opleveren.
De tco-berekening is een terugkerend fenomeen op jaarlijks niveau. Iedere ict-manager is immers gehouden aan een begroting. Veelal worden uitsluitend de nieuwe projecten en de vaste, lopende kosten inzichtelijk gemaakt. De cio zou meer begrip voor zijn 'winkel' creëren als hij/zij op jaarlijks niveau de inkomsten en uitgaven van ict inzichtelijk zou weten te maken. Dat houdt in dat ook de roi's van voorgaande projecten hierbij in zouden moeten zitten.
Door juist de tco en de roi op jaarlijks niveau bij elkaar te brengen, is er meer inzichtelijkheid in de ict, de kosten en met name in de beheersing van die kosten.
Dit artikel stipt een aantal goede punten aan, maar een samenhangende visie is het nog niet. Ik praat liever over investeringen in ICT, die meestal onderdeel zijn van een business project. Daarvoor maak je een business case om de aantrekkelijkheid ervan te onderzoeken. Waarde manage je niet door te kijken naar kostenplaatsen. Wel is het zinvol voor standaard ICT-(beheer)diensten periodiek een benchmark te doen en daarmee een beeld van de TCO te geven. Een goed costmanagementsysteem helpt om een benchmark effici�nt uit te voeren en om met klanten het gesprek over de kosten van applicaties aan te gaan. Voor development is een beoordeling van effectiviteit, b.v. op basis van CMM levels veel belangrijker dan het kostenniveau.