Door Wim Vrijmoeth is de discussie geopend of business cases en de roi uitsluitend moeten worden gebaseerd op financiële overwegingen of dat ook andere (kwalitatieve) overwegingen hierin een rol spelen. Met dat laatste ben ik het geheel met Wim eens. Naar mijn mening zijn bedrijfsmatige overwegingen, maar ook kwalitatieve, vaker van belang dan uitsluitend de financiële. Het is bovendien een keuze of een business case of roi wordt gebaseerd op bedrijfsfinanciële en/of op bedrijfsmatige overwegingen.
Wim Vrijmoeth geeft naar mijn mening terecht aan dat de return on investment niet alleen in financiële termen moet worden beschouwd. Hoewel… Voordat ik hierop inga, wil ik eerst teruggaan naar de redenen waarom een bedrijf voor outsourcing zou kunnen besluiten, een besluit dat zou moeten worden gebaseerd op een weloverwogen sourcingstrategie.
In het begin was outsourcing vooral financieel gedreven: het was (of leek) goedkoper om de ict uit te besteden. Na de eerste ‘experimenten' met outsourcing werd onderkend dat andere, en meer kwalitatieve, factoren soms belangrijker waren, zoals continuïteit van serviceverlening en ict-kennis en hogere kwaliteit van services. Outsourcing aan een gespecialiseerde leverancier kan belangrijk méér bieden dan lagere kosten. Deze kwalitatieve overwegingen, alsmede welke Wim Vrijmoeth noemt, zijn bedrijfsmatige overwegingen vanuit een veel breder perspectief dan uitsluitend kostenbesparingen (de bedrijfsfinanciële overwegingen). Hieruit blijkt overigens dat (out)sourcing een ‘normaal' bedrijfskundig principe is geworden.
Hoewel er vanuit bedrijfsmatige (en kwalitatieve) overwegingen vele redenen kunnen zijn om tot outsourcing over te gaan, is het financiële aspect echter dé driver voor een bedrijf en is het 'een goed gebruik' om een roi in termen van ‘geld' te bepalen. Vanuit dit perspectief moet de roi derhalve altijd in financiële termen worden bepaald (ook de kwalitatieve aspecten).
Samengevat: vanuit een bedrijfsfinancieel perspectief is een roi op basis van financiële aspecten nodig, vanuit een bedrijfskundig perspectief niet (altijd)! In die zin ben ik het met Wim Vrijmoeth eens dat een roi ook niet-financiële aspecten mag bevatten.
Mijn aanbeveling is om de klantorganisatie te laten beslissen of ze een bedrijfsfinancieel of een bedrijfskundig perspectief (of combinatie van deze twee) wil kiezen bij het opstellen van de business case en vervolgens de besluitvorming over de (out)sourcing.
Vervolgens doet zich de vraag voor hoe je die kwalitatieve aspecten objectief meetbaar maakt en vooral hoe je ‘appels met appels' kan vergelijken. Dat blijkt in de praktijk niet altijd eenvoudig! Denk maar aan: het gewenste voordeel ‘continuïteit van ict-kennis' ten opzichte van het nadeel ‘minder kennis van de businss'. En neem in de besluitvorming dan vervolgens de kosten van de regie in de beschouwingen mee. Je bent dan appels met peren en bananen aan het vergelijken… Hoewel hiervoor effectieve analysetechnieken zijn, zou zo'n financiële business case dan toch weleens meer duidelijkheid kunnen bieden!
Bovenal geldt de aanbeveling een sourcingstrategie op te stellen op basis van een gedegen analyse van alle redenen om tot outsourcing over te gaan, de gewenste ‘baten' en de ‘kosten' (beiden financieel en kwalitatief), alsmede alle vormen van sourcing (soms is niet uitbesteden, inhuren of outtasking gewoon beter!). Te vaak zijn bepaalde activiteiten volledig uitbesteed, terwijl dit later een verkeerde keuze bleek; veelal het gevolg van het ontbreken van een weloverwogen sourcingstrategie.
Tot slot wil ik reageren op de ervaring dat slechts weinigen de roi of het rendement van de outsourcing achteraf vaststellen. Uit mijn ervaring is ook gebleken dat dit vaak onmogelijk is doordat niet vooraf een (financiële) business case is opgesteld en/of het gewenste rendement van de outsourcing is vastgesteld. Wellicht speelt ook de gevoelde lock-in met een externe leverancier: 'We kunnen toch niet meer terug…'. Een besluit om van leverancier te wisselen wordt dan bijvoorbeeld genomen vanuit de onvrede met de huidige leverancier (hetgeen dan ook vaak vooral in kwalitatieve termen wordt gemotiveerd).
In het algemeen zou ik de volgende aanbevelingen willen geven:
1. Bepaal de gewenste resultaten en de aanvaardbare kosten van de (out)sourcing (het rendement) en stel een weloverwogen sourcingstrategie vast op basis van alle financiële en kwalitatieve voor- en nadelen.
2. Onderbouw deze sourcingstrategie met een gedegen business case (financieel en kwalitatief).
3. Communiceer het gewenste rendement met de leverancier en leg dit vast in het contract.
4. Evalueer het rendement en de business case-periodiek en bespreek de analyse met de leverancier (dit staat los van een periodieke evaluatie van de SLA's!).
5. Stel gezamenlijk een actieplan op indien de gewenste resultaten niet worden bereikt.
Johan Op de Coul
Zelfstandig organisatie-adviseur
Beste business case van 2009
De redactie van Computable zoekt naar de beste business case van het jaar 2009. Een vakkundige jury buigt zich over voorgedragen cases en kiest de uiteindelijke winnaar.
Via een invulformulier kunnen bedrijven hun business case bij Computable aandragen. Uiteraard zijn business cases van afgeronde projecten welkom, maar ook de business cases van nog lopende of nog te starten projecten zijn welkom. Zolang de business case of het project maar linkt aan het jaar 2009.
Het aanmelden van business cases kan tot en met 20 januari 2010. In april 2010 worden de beste business cases van 2009 bekendgemaakt, mede in de jaargids Computable Business Cases 2010.
Ik kan mij in de inhoud goed vinden, maar vind de terminologie van bedrijfsfinancieel en bedrijfsmatig niet verhelderend. Outsourcing is een oplossing, dus is het goed eerst te bepalen welke doelen je wilt bereiken en daarna de baten en kosten vast te stellen. Een goede business case bevat financi�le en niet-financi�le baten. Je hoeft vaak niet alles te kwantificeren om een goed rendement te kunnen aantonen. Wat ik verder wil meegeven is dat een organisatie als het goed is meerdere opties heeft om in te investeren, dus een goed rendement is nog steeds geen automatische go-beslissing. Prima aanbevelingen overigens!