Oost-Europa, een lonkend alternatief

Ondanks de huidige economische recessie wordt over het algemeen aangenomen dat in Nederland een structureel tekort is aan goed opgeleide ict’ers. Tevens wordt aangenomen dat dit tekort zich niet oplost en alleen maar groter wordt. Er zijn ongeveer 250.000 ict’ers werkzaam in Nederland en bij een groei van 3 à 4 procent is er een jaarlijkse behoefte aan een toename van circa vijfduizend ict’ers. Dit aantal staat nog los van de compensatie van de uitstroom van ict’ers uit de arbeidsmarkt.

Deze vijfduizend ict’ers zijn er gewoonweg niet. De uitstroom vanuit het onderwijs wordt geschat op twee- à drieduizend per jaar en dit aantal lijkt elk jaar kleiner te worden. Kortom, we hebben gewoon geen keuze. We moeten mensen van andere landen hier laten werken of het werk vanuit Nederland verplaatsen. Dit laatste is veruit het meest eenvoudig. De huidige communicatiemiddelen (VoIP, Skype, SharePoint, videoconfrencingtools, etc.) ondersteunen het werken op afstand prima.

Offshore werken is al geruime tijd populair bij bedrijven uit de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Vanuit deze landen zijn de afgelopen jaren grote offshorelocaties opgericht in Azië; in landen als de Filipijnen, Maleisië en niet in de laatste plaats India. Ook hebben grote conglomeraten als Tata offshorebedrijven opgericht voor Westerse landen. Offshorelokaties met 30.000 tot 60.000 medewerkers zijn geen uitzondering en het arbeidspotentieel lijkt schier onuitputtelijk. Zo woont een kwart van de wereldbevolking onder de 25 jaar in India en studeren er jaarlijks 100.000 ict’ers af! Deze mensen zijn goed opgeleid, zijn de Engelse taal machtig en zijn goed gemotiveerd.

De laatste tien jaar zijn, in navolging van de Amerkaanse en Engelse bedrijven, ook Nederlandse bedrijven hun ict-werkzaamheden gaan offshoren. Vaak ingegeven door budgetaire redenen. Grote internationale ict-bedrijven, zoals bijvoorbeeld Logica, maken voor hun Nederlandse klanten gebruik van de offshorelokaties in India die zij al hebben voor hun klanten uit het Verenigd Koninkrijk. Andere grote Nederlandse ict-bedrijven, zoals bijvoorbeeld Ordina, zijn strategische samenwerkingen aangegaan met grote Indiase bedrijven.

Toch is er voor de Nederlandse markt behoefte aan een alternatief naast offshoring naar Azië. De strategische parnerships werken namelijk niet altijd. Vanuit een zekere terughoudendheid bij Nederlandse bedrijven, zijn de offshorevolumes nog beperkt en krijgen daardoor minder prioriteit bij de grote Indiase bedrijven. Daarom wordt ook gezocht naar meer kleinschalige mogelijkheden in Oost-Europa. Verder blijken reisafstand en cultuurverschillen meer een barrière te zijn dan aanvankelijk werd verondersteld. Gelet op het koloniale verleden en de banden tussen het Verenigd Koninkrijk en India zijn cultuurverschillen voor VK-bedrijven een beter hanteerbaar verschijnsel dan voor niet-VK-bedrijven. Deze cultuurverschillen en reisafstand zijn geen onoverkomelijke barrière, maar het heeft wel de vraag naar een alternatief gegenereerd naast India. Dit alternatief is ontdekt in Oost-Europa, waarbij nadrukkelijk moet worden opgemerkt dat dit alternatief gezien moet worden NAAST de bestaande offshorefaciliteiten in India en de andere Aziatische landen en niet 'in plaats van'.

Mede door bedrijven als Microsoft is offshoring in landen als Polen en Tsjechië gestimuleerd en zijn er behoorlijk grote offshorelokaties te vinden in hun hoofdsteden. Wel zien we in deze landen een zekere druk op de arbeidsmarkt en is een prijsstijging inmiddels waarneembaar. Middelgrote organisaties hebben bewust gekozen voor een strategie van deconcentratie om deze arbeidsmarktproblematiek te omzeilen. Daarbij wordt ook bewust gekeken of de vestiging in een hoofdstad vermeden kan worden. Zo is er in Roemenie de stad Iasi. Dit is de tweede stad van dit land met een vijf staatsuniversiteiten en drie privé-universiteiten met in totaal 60.000 studenten. De grootste universiteit , Alexandom Ioana Cuza University, heeft tweeduizend ict-studenten, net zoveel als er elk jaar in Nederland afstuderen! Daarrnaast is er in Servië de stad Novi Sad. Een modern, westers ogende stad met circa 200.000 inwoners en een universiteit met circa 44.000 studenten, waar op dit moment jaarlijks vijfhonderd ict’ers afstuderen. Deze vijfhonderd afstudeerders voorzien per jaar prima in de behoefte om het personeelsbestand aldaar elk jaar met circa 40 procent te laten groeien. Tot slot is er in de Oekrainë Kiev, een stad waar de KLM drie (!) keer per dag op vliegt. Oekrainë kent met tweehonderd universiteiten en een jaarlijkse uitstroom van 30.000 ict-studenten nog voldoende mogelijkheden voor de offshorebedrijven.

Naast de indrukwekkende aantallen leveren de Oost-Europese universiteiten sterk gemotiveerde professionals af die opgeleid zijn in de westerse methoden en technieken, zoals Prince2 en Scrum en technologieën als Microsoft .Net en Java. Blijken veel ict’ers in Nederland al gauw een management- en business-carrière te ambiëren, in Oost-Europa wil men zich vooral technisch bekwamen en staat men zich graag voor op haar technische skills. Dit biedt een uitgelezen mogelijkheid om aan de Nederlandse klanten een zogenaamde 'blended' oplossing te bieden. Een team van changemanagers, projectmanagers, architecten en business consultants in Nederland, gecombineerd met goede technische ontwikkelaars vanuit de offshorelokatie in Oost-Europa. De beste kwaliteit uit elk land tegen een acceptabele prijs! Oost-Europa en West-Europa zijn beide nog steeds Europa. Een cultuur die niet identiek is (maar dat is die van een West-Fries en een Amsterdammer ook niet), maar wel dicht bij elkaar ligt en geen onoverbrugbare communicatiebarrières oproept. Een vlucht Amsterdam naar Belgrado duurt slechts twee uur en maakt het mogelijk voor de klant om 'even' te gaan kijken en maakt de samenwerking van het blended team een stuk gemakelijker.

Kortom, Oost-Europa is een lonkend alternatief naast de huidige offshorelokaties in India. Voorzien kan worden dat in elk geval de komende vijf jaar de arbeidsmarkt geen enkele belemmering biedt voor een verdere groei aldaar. En na die vijf jaar, ach laten we eerst maar gewoon gebruik maken van dit alternatief dat voor een redelijke kostprijs in staat is hoogwaardige kwaliteit te leveren aan Nederlandse ondernemingen en overheden!