Bijna 2 procent van het energiegebruik in 2008 is in Nederland ict-gerelateerd. Daarmee is het vergelijkbaar met het energiegebruik van de luchtvaartsector. Het elektriciteitsgebruik van ict-middelen steeg tussen 2006 en 2008 twee keer zo hard als het totale elektriciteitsgebruik. De stijging is vooral toe te schrijven aan de groei van het aantal datacenters. Dit blijkt uit een onderzoek van het ministerie van Economische Zaken.
Uit de Energiemonitor 2008, een voor EZ uitgevoerd onderzoek door consultancybedrijf Tebodin, blijkt dat het elektriciteitsgebruik van datacenters met 52 procent is toegenomen sinds 2006. De groei was sneller dan verwacht. Dit komt doordat er zowel meer nieuwe datacenters werden gerealiseerd als meer bestaande datacenters werden uitgebreid dan was voorzien. Dit is weer te verklaren uit de explosieve vraag naar dataverkeer door het groeiend aantal capaciteitvretende internettoepassingen.Tussen 2006 en 2008 zijn de datacenters gegroeid met 40.000 vierkante meter. Ten opzichte van 2006 is het elektriciteitsgebruik van de datacenters in Nederland met 52 procent toegenomen in plaats van 33 procent. Deze versnelde ontwikkeling zal zich hoogwaarschijnlijk doorzetten in de komende jaren.
Ondanks de forse groei in elektriciteit- en energieverbruik van ict-middelen blijft staatssecretaris Frank Heemskerk optimistisch gestemd over het terugdringen van de snelle groei en de toepassing van groene energie. De studie van Tebodin laat zien dat inmiddels een kwart van het elektriciteitsgebruik van de datacenters wordt opgewekt met groene stroom. Hierdoor wordt de stijging van de kooldioxide uitstoot nog enigszins beperkt. 'Succesvolle vergroening van de ict-sector is zeker kansrijk, maar daarvoor moet nog wel veel gebeuren de komende jaren,' aldus de staatssecretaris.
Verbranden
In Nederland was het totale elektriciteitsgebruik in 2008 123 Terawattuur per jaar, een toename van 6 procent in vergelijking met 2006. In dezelfde periode was het ict-gerelateerde elektriciteitsgebruik met ruim 12 procent toegenomen tot 9,5 Terawattuur per jaar. Deze stijging is geheel toe te schrijven aan de sterke groei van het aantal datacenters en de toename van ict in huishoudens. (1 Terawattuur = 1.000.000.000.000 Wattuur. 1 Wattuur is de hoeveelheid stroom die in één uur geproduceerd kan worden door één watt aan capaciteit volledig in te zetten).
Vertaald naar energiegebruik betekent dit dat ict 2 procent van het totale energiegebruik in Nederland voor zijn rekening neemt. Van deze twee procent nemen de huishoudens 67 procent voor hun rekening, de kantoren 13 procent en de ict-infrastructuur (datacenters, mobiel en vast netwerk) 20 procent.
Efficiencymaatregelen
Volgens Tebodin, een dochteronderneming van bouwmaatschappij BAM, is er zelfs sprake van een voorzichtige kentering van de snelle groei van het elektriciteitsgebruik. Zo maakte Heemskerk in 2008 afspraken met de ict-sector over energiebesparing ('Meerjarenafspraken Energie Efficiëntie'). Ook liggen er inmiddels strengere Europese regels over bijvoorbeeld het standby gebruik van ict-apparatuur. Op basis van deze maatregelen en een aantal andere acties, zoals in Amsterdam waar de gemeente strengere eisen stelt aan het energiegebruik van nieuwe datacenters. Worden dit soort maatregelen verder doorgezet en aangevuld met bijvoorbeeld meer acties door de ict-bedrijven om andere sectoren te helpen met energiebesparing dan zou het elektriciteitsgebruik tot 2020 met maar 26 procent kunnen toenemen in plaats van verdubbelen zoals eerder was voorzien, beweert dit onderzoeksbureau.
Heemskerk zegt blij te zijn dat recentelijk bedrijven als mobiel belbedrijf Vodafone en datacentrumuitbater Telecity zich hebben gecommitteerd aan de afspraken die hij vorig jaar met de ict-branchevereniging ICT~Office heeft gemaakt. 'Dit moet uiteindelijk leiden tot een verbetering van de energie-efficiency in de sector met 30 procent over de periode 2005-2020. Verder verdienen voorbeelden zoals de aanpak in Amsterdam navolging. Alleen zo zorgen we ervoor dat het elektriciteitsgebruik tot 2020 slechts met 26 procent groeit in plaats van met 73 procent.'
ICT-Systemen gebaseerd op VIA-Processoren zijn niet alleen veiliger maar vooral energiezuiniger dan vergelijkbare Intel of AMD gebaseerde ICT-Systemen. Een presentatie inclusief software welke gedownload kan worden is te vinden op de link http://www.wuala.com/freemovequantumexchange
In de huidige samenleving wordt ICT vooral als een zogenaamde ?enabler? van zo?n beetje alles gezien. Dat ICT ook ten aanzien van duurzaamheid een dergelijke ondersteunende, dienende rol krijgt toebedeeld, is in dat licht bezien min of meer vanzelfsprekend.
Naast deze, overigens uiterst zinvolle, rol kan men onder meer op basis van het Tebodin rapport concluderen dat er op het terrein van duurzaamheid in de ICT sector zelf eveneens veel winst valt te behalen. Los van alle als zodanig waarneembare technologie is ICT vaak verborgen aanwezig in nagenoeg alle geledingen van de hedendaagse maatschappij. Deze ?embedded? ICT treft men bijvoorbeeld aan in de auto, het koffiezetapparatuur en de magnetron. Verduurzaming van ICT levert dus ook buiten de sector aanzienlijke duurzaamheidsvoordelen op.
Opmerkelijk is dat de huidige duurzaamheidsfocus vooral gericht is op energie. Naast door efficiency verkregen energiebesparing kan echter ook de materiaalkeuze meervoudige verduurzaming opleveren. Enerzijds heeft de materiaalkeuze een direct effect op het energieverbruik. Anderzijds kan een bewuste materiaalkeuze zelf ook duurzaamheidsvoordelen opleveren. Zo kan het gebruik van een biobased polymere glasvezel voor datatransmissie het energieverbruik met minimaal een factor 15 verminderen, het gebruik van hernieuwbare stoffen (organisch afval zoals GFT en mest) laten toenemen en de afhankelijkheid van schaarse grondstoffen zoals aardolie en koper laten afnemen.
Kortom: het belang van duurzame ICT en de bewustwording daarvan kan niet genoeg worden benadrukt. Noodzaak, innovatie, idealisme en commercie hoeven elkaar hierbij niet in de weg te zitten, sterker nog, ze kunnen elkaar juist versterken.
Roel Croes,
Bestuurslid Stichting GreenICT en initiator IIP Duurzame ICT