Het einde van de traditionele telefonie?

Telefoneren over het internet, erg goedkoop of zelfs gratis en met een uitstekende geluidskwaliteit, is een realiteit. En met de crisis klinkt dat dan ineens wel heel erg verlokkelijk. Maar is het ook iets voor MKB's?

Voice-over-IP of kortweg VoIP is niet hetzelfde als ip-telefonie. Met beide kun je gesprekken via het internet voeren. Bij ip-telefonie werken alle toestellen, van de telefoons via de centrales en gateways naar de buitenwereld, via tcp/ip. Bij VoIP wordt spraak in tcp/ip-pakketjes ingekapseld, maar dat hoeft niet noodzakelijk iets met ip-telefonie te maken te hebben. De spraakchat van Microsoft Live Messenger valt immers ook onder VoIP en heeft niets met telefonie te maken.

Telefonie nieuwe stijl

Als je als bedrijf om kosten te besparen wil telefoneren via het internet, dan kun je natuurlijk software zoals Skype gebruiken. Nadeel is dat je gesprekspartner dat ook moet hebben draaien. Een particulier kan vaak probleemloos van een dergelijke premisse uitgaan, maar een bedrijf niet. Veel van je klanten en leveranciers zullen met standaardtelefoons (blijven) werken. Dus zul je een manier moeten vinden om zelf bereikbaar te zijn via het gewone telefoonnetwerk en om zelf ook nog te kunnen bellen naar zo'n telefoonnummer. Dat is niet zo eenvoudig als het klinkt. Als je uitsluitend via het internet wil werken voor je telefonie, heb je een ip-telefonieprovider nodig. Zowat al die providers werken met de open standaard SIP (Session Initiation Protocol). Maar alleen wanneer ze in Nederland als telefoonoperator geregistreerd zijn, kunnen ze je een Nederlands inbelnummer uitreiken. Uitbellen naar landlijnen of GSM is nooit een probleem, maar zelf opgebeld worden dus wel.

Benodigdheden

Om te bellen en opgebeld te worden via het internet met behulp van SIP heb je nodig:

1. Een SIP-telefonieprovider met uitbel- en inbelabonnement.
2. Eventueel belkredieten voor de bestemmingen die niet gratis zijn.
3. SIP-telefooncentrale als je verschillende telefoongebruikers wil ondersteunen.
4. SIP-telefoontoestellen of SIP-softphone-software.
5. En uiteraard een werkende internetverbinding.

Hieronder bekijken we een aantal producten die je SIP-telefonie bieden met een eigen SIP-centrale.

Aastra 800

Aastra's systeem bestaat zoals gebruikelijk uit een telefonieserver en -centrale plus de benodigde ip- en sip-telefoons. De server draait bij Aastra een beetje verrassend onder… Windows XP. Er is echter ook een versie onder Linux beschikbaar. Het systeem is erg schaalbaar. Het kan vanaf twee of drie tot ettelijke duizenden telefoongebruikers ondersteunen.

Net als veel andere telecomfabrikanten ondersteunt Aastra de SIP-standaard, al gaat dat kennelijk niet van ganser harte. Ze leveren je wat je vraagt, maar Aastra's eigen ip-telefoontoestellen bieden heel wat meer functionaliteit dan de ondersteunde generieke sip-toestellen. Aastra zal uiteindelijk net als alle andere producenten mee moeten evolueren met de marktvraag voor meer open standaarden. Nu gaat dat vaak nog op de rug van SIP, waardoor ook sip-toestellen onderling incompatibel zijn voor wat betreft meer geavanceerde functionaliteit. Je kunt er echter niet onderuit dat er al zeer geavanceerde oplossingen bestaan met vaak enorm grote ondersteuning voor sip-eindtoestellen. Kijk maar naar Escaux, dat we verderop bespreken…

Centrale

De centrale en telefoonserver bestaat bij Aastra uit een .NET applicatie die zoals gezegd op Windows XP draait, maar naar wens kan natuurlijk ook een Windows Server worden gebruikt. Er bestaat een versie voor Linux, maar daarover bleef het demonstratieteam dat ons bezocht nogal vaag. Die .NET applicatie is voorzien van een webbeheer-applicatie die je ook vanaf een andere pc kunt oproepen. Het voornoemde demonstratieteam wekte bij ons de indruk dat dit via RPC en met IE bediend moest worden, maar toen we het probeerden via een andere pc onder Linux met Firefox bleek het prima te werken.

Bij de eerste installatie presenteert de Aastraserver je een configuratiewizard, maar daarna kom je rechtstreeks in een menugestuurd beheer terecht. Daarbij kun je kiezen of je een eenvoudig of een geavanceerd instellingenbeheer wenst. De eenvoudige instellingen laten ongeveer eenderde van de instellingen en opties weg.

Het beheer is onderverdeeld in drie grote groepen: Configurator, Kosten en Telefoonboek. Je bekijkt en wijzigt alle instellingen via de Configurator. In 'Kosten' bepaal je welke gebruikers en welke lijnen geld kosten. Je kunt er ook een bedrag in euro op plakken. Dat laat je toe om kosten te berekenen en later door te factureren. Onder 'Telefoonboek' kun je zowel een persoonlijk als een centraal telefoonboek definiëren, met snelkeuzeopties.

De Configurator telt tien beheerrubrieken: gebruikersbeheer, telefonieconfiguratie, systeem- en logboekconfiguratie, telefoonboek, OpenVoice (spraakberichten), OpenAttendant (telefoonbeantwoorder met geïntegreerd menusysteem), systeeminfo en notities. De meeste van deze rubrieken zijn zelfverklarend.

Bij de telefonieconfiguratie biedt Aastra alle mogelijke instellingen in verband met aansluitingen, toestellen en lijnen, de centrale zelf, behandeling van inkomende en uitgaande oproepen, groepen en lijsten en nog meer. Hierbij zijn allerlei opties mogelijk, waaronder een volautomatische en volkomen configureerbare schematisering. Zo kun je instellingen opgeven die slechts voor bepaalde tijdstippen gelden.

Aastra heeft een interessante manier uitgewerkt om de centrales op afstand te kunnen beheren via inbellen met specifieke dtmf-codes en daarin verwerkte wachtwoorden, waarna de centrale via internet en een versleutelde verbinding contact zoekt. Volgens Aastra kan dit niet worden gekraakt.

Telefoons

Aastra leverde ons voor deze test twee ip-telefoons model Openphone 73 ip en slechts een sip-telefoon model 57i. Een Siemens Gigaset DE380 ip sip-telefoon konden we echter zonder veel problemen op de Aastra 800 aansluiten. De Aastra telefoons zijn typische desktoptelefoons met een vrij groot monochroom lcd-scherm (voor de 57i) en twee gesplitste lcd-schermen voor de ip-telefoons.

Alcatel-Lucent OmniPCX Office

De VoIP-telefonieoplossing voor MKB's van het Franse bedrijf Alcatel-Lucent heet OmniPCX Office. Er is ook nog een OmniPCX Enterprise voor grote bedrijven. OmniPCX Office omvat een server-/gatewaycombinatie in een één rekeenheid hoge 19 inch-rekbehuizing, die ook uitgevoerd kan worden als een tafelmodel en dan geen rekmontagestukken aan boord heeft.

De behuizing telt drie uitwisselbare modules. Gewoonlijk zit helemaal rechts de cpu-module die de eigenlijke server met de ip-centralesoftware bevat. Die cpu-module heeft verschillende RJ45-aansluitingen voor de verbindingen met de buitenwereld. Je kunt externe modules aansluiten, of een interne. Het apparaat dat ons voor deze test ter beschikking gesteld werd, had uiterst links een BRA-module voor ISDN-toegang en in het midden een netwerkmodule in de vorm van een LAN-switch. Die switch kan natuurlijk ook extern, maar voor een klein netwerk voorziet Alcatel-Lucent dus ook een interne optie. Je sluit de LAN-poort van de cpu-module aan op de switch en van daaruit sluit je vervolgens alle ip-telefoons aan. Momenteel moet je voor PoE (Power over Ethernet) een externe switch gebruiken. Het beheer verloopt volledig via webdiensten. De server draait onder een geharde Linux op basis van Red Hat (een 'geharde Linux' is er eentje waar alle overbodige diensten zijn uitgehaald en die wat toegang betreft volledig is dichtgetimmerd. Voor systemen die één welbepaald doel hebben zoals specifieke dienstenservers, pbx-en en firewalls of UTM's is zoiets ideaal en superveilig.

Centrale

Hoewel de server beheerd wordt via webdiensten, heeft Alcatel-Lucent helaas geen webbeheerinterface klaar. We vernemen wel dat daaraan hard gewerkt wordt. Momenteel biedt Alcatel-Lucent voor het beheer een Windows-applicatie, die dan zelf via http met de server communiceert. Deze Windows-applicatie ziet eruit als een typische MMC (Microsoft Management Console)-beheermodule. Links zien we een zeer uitgebreide boomstructuur met alle mogelijke instellingen, en rechts een detailscherm waarop configuratie-opties voor de in de boomstructuur gekozen rubriek verschijnen. Omdat het om een Windows-applicatie gaat, werkt het bedienen erg vlug. Het systeem moet immers niet telkens over het netwerk met de server communiceren. Dat moet alleen maar om de huidige configuratie in te lezen en een gewijzigde weg te schrijven. Zo'n wegschrijfoperatie heet een 'commit'. Die moet je uitvoeren na elke aangebrachte wijziging of verzameling van wijzigingen.

De boomstructuur bevat standaard eigenlijk maar twee hoofdrubrieken: 'Tools' (systeemgereedschappen) en 'Customer PCX' (klant-PCX). Door een verbinding te leggen met een PCX-database, laad je alle configuratiedata. Zonder connectie is de hele configuratieboomstructuur onder 'Customer PCX' ook wel beschikbaar, maar dient dan eerder als een demonstratie. Wanneer je eenmaal de verbinding met de gewenste configuratiedatabase tot stand gebracht hebt, verdwijnt de hele boom 'Customer PCX'. In plaats daarvan verschijnt de gekozen database. Als we die openen, zien we alle configuratierubrieken. De belangrijkste rubrieken zijn 'Numbering' (nummeringsplan) en de diverse groepsconfiguraties (attendant, hunting, broadcast, pickup). Verder zijn er netwerk-, VoIP- en systeemconfiguraties, instellingen voor externe lijnen, hardware en bijhorende limieten, QoS en bandbreedtebeheer, metering en kostenbeheer.

Het hele beheersysteem is een van de omvangrijkste in deze test. Kleinere ondernemingen hebben de meeste opties nooit nodig, maar grotere MKB's mogelijk wel. En het biedt natuurlijk een doorgroeimogelijkheid naar de Enterprise-edities. De schaalbaarheid is dus verzekerd.

Telefoons

Alcatel heeft een erg rijke verzameling ip- en digitale telefoons. Die kun je door elkaar gebruiken. In principe kun je ook sip-telefoons aansluiten, maar dan krijg je van geen kanten de functionaliteit die een Alcatel ip-telefoon biedt. Alcatel-Lucent leverde dan ook alleen maar ip-telefoons mee en geen sip-toestellen. Wat de ondersteuning van sip-eindapparatuur betreft hebben ze dus dezelfde problemen als de andere traditionele telecomfabrikanten. We kregen voor deze test Alcatel-Lucent 4038 en 4068 toestellen. Het bijzondere is dat ze allemaal onderaan een AZERTY-toetsenbordje hebben, wat het intikken van telefoonboekinformatie erg vergemakkelijkt. De 4038-toestellen hebben een monochroom lcd-scherm, de 4068 bieden kleur. De schermen zijn via XML aanstuurbaar, zodat je een grote keuze hebt in wat je wil laten zien, wanneer en hoe.

Avaya IP-Office 500

De IP-Office serie van ip-telefonieoplossingen van Avaya proberen zoveel mogelijk alle benodigde telefoniefunctionaliteit voor een MKB in een niet al te grote behuizing te duwen. Het IP-Office 500 bestaat uit een 19 inch-rekappliance van twee rekeenheden hoog. Vooraan zien we vier uitbreidingsbaaien voor VCM-switches. Dat zijn 'Voice Compression Modules' of wat wij normaal een gateway naar het publieke telefoonnet zouden noemen. Ook treffen we aansluitextensies aan voor zowel digitale als analoge telefoons. Avaya leverde bij onze testopstelling een netwerkswitch met Power over Ethernet (PoE) mee, maar dat maakt geen standaard deel uit van IP-Office.

De IP-Office 500 appliance omvat een telefooncentrale en een telefonieserver plus een router. De serversoftware zelf heet IP-Office 4.2 en staat op een flashgeheugen. De appliance heeft geen bewegende onderdelen, geen harde schijf en geen ventilatoren. Daardoor is hij muisstil en verbruikt hij ook minder stroom.

IP-Office heeft een voorziening voor VoiceMail, maar alleen een VoiceMail Lite is standaard meegeleverd. Die is nogal beperkt in functionaliteit. Daarom levert Avaya tegen een meerprijs VoiceMail Pro met heel wat meer mogelijkheden.

Er zijn slechts twee netwerkaansluitingen (waarvan je er een voor een WAN-aansluiting kunt gebruiken als je het apparaat als breedbandrouter inzet). Daarom is een aparte netwerkswitch nodig om de ip-telefoons aan te sluiten.

Centrale

Je beheert het systeem via een Windows-applicatie: IP Office Manager. We zitten momenteel aan versie 6.2. De beheerinterface toont verschillende vensters die je kunt herschikken. Alles wat je kunt beheren staat standaard in een boomstructuur in het meest linkse venster. Als je een beheerrubriek kiest, veranderen de andere vensters om alle instellingen en opties te laten zien die bij deze rubriek horen. Hoewel deze oplossing voor MKB's bestemd is, gaat Avaya ervan uit dat je het systeem niet zelf beheert, maar dat je verdeler dit voor jou doet. Die verdeler komt alles bij je installeren en configureren.

Het beheersysteem ondersteunt beheerderrollen. Zo kunnen meer gespecialiseerde instellingen en opties verborgen blijven voor lagere rollen. IP Office Manager heeft als beheersysteem zowat alles aan boord wat je maar nodig zou kunnen hebben. Van systeemconfiguraties tot gespreks- en uitbelroutes, profileringen en accounting: noemt het maar op, het is er allemaal. Via het gespecialiseerd bewakingsprogramma Monitor kun je een gedetailleerd journaal van elke activiteit raadplegen. Daarnaast vinden we ook nog een applicatie genaamd Call Status. Die toont een real-time overzicht van alle telefoonverkeer. Je kunt zien welk toestel bezig is, waarmee en hoe lang. Er is ook een grafiek van verbruikte systeembronnen.

Telefoons

Voor IP Office voorziet Avaya in een standaardreeks ip-telefoons. SIP-toestellen worden nog steeds niet goed ondersteund. Het is wel mogelijk ze te gebruiken, maar dan krijg je minder functionaliteit en een veel minder flexibel beheer dan met een ip-telefoon. Net als vorig jaar vertelde Avaya ons 'dat eraan gewerkt wordt'. Betere ondersteuning voor SIP zou voorzien zijn in IP Office 5.0, die later dit jaar uitkomt. We zullen het maar geloven. Avaya loopt op het vlak van SIP-ondersteuning in elk geval nog ver achter op sommige van haar concurrenten. Voor deze test leverde Avaya ons twee 1608 ip-telefoons en een model 1616. Dat laatste heeft meer functietoetsen langs de zijkant. De telefoons zijn vrij groot en uitgevoerd in matzwart met witte ronde cijfer- en menutoetsen.

Escaux

De gedeeltelijk gehoste oplossing net.PBX van Escaux hebben we vorig jaar uitgebreid behandeld. We verwijzen u voor meer details naar onze eerdere test. Er is wel flink verder ontwikkeld aan het platform. Escaux biedt heel wat functionaliteit. Een speciale inlog geeft de gebruiker een net.Desktop met daarin een 'Rich Presence' waarbij die presentie-informatie zowel automatisch (informatieve presentie via geautomatiseerde statusondervragingen) als intentioneel (door de gebruiker gedefinieerd) samengesteld kan worden. Zo kan een gebruiker bepalen wie met hem op welke manier contact kan leggen. De automatische bijwerking is heel geavanceerd. Alle beschikbare informatie kan namelijk goed benut worden. De status van een gebruiker kan bijvoorbeeld bijgewerkt worden aan de hand van Bluetooth-nabijheidsdetectie. De gebruiker kan hiervan uiteraard afwijken door de informatie die hij zelf hierover verstrekt.

Escaux biedt een indrukwekkend product als een mengeling van hosted diensten voor het beheer, de gebruikerervaring (net.Desktop met presence / UC) en lokale server(s) voor een zeer concurrerende prijs. Alles is een service of dienst: de software, de back-up en het noodherstel, plus de probleembewaking. Het systeem is gebruikersvriendelijk en ondersteunt een indrukwekkende waaier aan SIP-telefoons. Die combinatie van functionaliteit, gebruikersvriendelijkheid en dienstverlening gekoppeld aan de zeer interessante prijsstelling maken van Escaux wat ons de beste koop voor een MKB.

Swyx

Het Duitse Swyx blijkt met zijn op Windows draaiende SwyxServer helemaal niets veranderd te hebben ten opzichte van de vorig jaar uitgevoerde test. De functionaliteit van SwyxWare is erg uitgebreid en kan zich meten met de concurrentie. Je moet alleen de licentiepolitiek en de Windows-centriciteit tegen die concurrentie afwegen.