'Wobben' rond open source is hot, iedereen lijkt het te doen. Journalisten om informatie uit gemeentes boven tafel te krijgen, anderen om het gedrag van de ICTU en andere overheden te monitoren. ICT~Office is na jaren van inactiviteit rond het aanbestedingsgedrag van de overheid, ook opeens wakker geworden.
ICT~Office, de branche-organisatie van ict-bedrijven heeft nu ook een informatieaanvraag gedaan op basis van de Wet Openbaarheid van Bestuur aangaande de keuze voor Hippo als content management systeem voor het nieuwe Rijksweb (één grote website waar onder andere alle ministeries onder gaan vallen). Volgens ICT~Office is het oneerlijk dat er geen aanbestedings procedure is doorlopen door het rijk waarbij ook proprietary-leveranciers een eerlijke kans kregen. Het rijk zou discrimineren op het wel of niet open source zijn van de software en daarmee proprietary-leveranciers buitensluiten.
Het is een variant op een klaagzang die al twee jaar uit de hoek van ICT~Office te horen is: 'Het beleid om opensource voorrang te geven is oneerlijk omdat proprietary leveranciers dan op achterstand staan.'
Allereerst is het nogal vreemd dat ICT~Office, na vele jaren stilte op het gebied van inkoopschandalen, in dit geval zo'n actieve houding tentoonspreidt. Waar was de organisatie in al die jaren dat de overheid haar eigen regels aan het overtreden was en vele Nederlandse en internationale leden van ICT~Office buitensloot bij grote contracten door specifieke producten te eisen in aanbestedingsprocedures?
ICT~Office lijkt niet te kunnen (of te willen) snappen dat een overheid het volste recht heeft producten te selecteren op wenselijke eigenschappen. Beschikbaarheid van de broncode en het recht er door diverse dienstverleners aan te laten werken kan zo'n eigenschap zijn (naast een dik pakket technische- en functionele eisen). Het eisen van zo'n eigenschap kan er inderdaad toe leiden dat bepaalde partijen niet mee kunnen dingen. Net zoals een Defensie-aanbesteding voor 'vierwiel-aangedreven-auto's-met-zitplaatsen-voor-vijf' de producenten van achterwiel-aangedreven-tweezitters' buitenspel zet. Dat maakt die tweezitter geen slechte auto, maar is wel ongeschikt voor dit specifieke contract. Het staat iedere softwareleverancier vrij haar producten onder een open source-licentie te verstrekken en mee te dingen. Als men dat niet wil is dat ook prima, maar dan val je soms buiten de boot.
Dit heeft dus niets te maken met het 'businessmodel' van deze partijen. De wijze waarop bedrijven geld verdienen is, zo lang het binnen de wet is, irrelevant voor de overheid. De leveringsvoorwaarden van de producten en diensten zijn echter zeer relevant. Leveringsvoorwaarden dus, niet het businessmodel.
Tot nu toe lijkt ICT~office zich vooral op te stellen als lobbyist voor proprietary-softwareleveranciers terwijl veel van haar leden steeds meer met open source-software werken en er diensten omheen leveren. Veel leden van ICT~Office voelen zich dan ook niet meer thuis bij de branche-organisatie. Wellicht de rustige zomermaanden eens nadenken over de vraag: wie willen wij eigenlijk vertegenwoordigen en hoe doen we dat duurzaam en geloofwaardig?
Als laatste het onderzoek naar de ict-branche waar men al jaren om roept. In een discussie met Hans Bos van Microsoft Nederland heb ik al eens voorgesteld om een stel neutrale econometristen de geldstromen die ten grondslag liggen aan software-import en -export in kaart te brengen om zo te komen tot een macro-economische en maatschappelijke waardering van de diverse onderdelen van de softwaresector. ICT~Office is een volwassen organisatie met significante middelen. Wat houdt jullie tegen? Namens Holland Open en de open source-werkgroep van Stichting Nlnet nodig ik jullie van harte uit een dergelijk onderzoek gezamenlijk uit te (laten) voeren. Wellicht worden we het nooit eens over het beleid maar dan spreken we in ieder geval over dezelfde, objectieve, cijfers.
Waar Arjen Kamphuis met (teveel) gemak aan voorbij gaat is de vraag hoe de overheid haar vrije keuze mag maken: namelijk transparant en zonder vooringenomenheid; daarmee lijkt in de Hippo/AZ zaak niet aan te zijn voldaan en dat gebrek aan transparantie wordt nog eens onderstreept doordat de overheid kennelijk geen openheid van zaken wil geven. Dat gebrek aan openheid zie je terug bij deze kwestie, maar ook bij andere kwesties waar ICT Office terecht om helderheid vraagt. Die een andere WOB kwestie over de toepassing van de ARVODI: http://www.automatiseringgids.nl/markt-monitor/nederland/2009/16/ict-office%20wil%20verkeerd%20gebruik%20inkoopvoorwaarden%20door%20overheid%20stoppen.aspx. Wellicht laat de overheid zich in deze vakantieperiode te veel inspireren door Italiaanse toestanden?
Beste Legum, mijn point is dat de plotselingen roep van ICT-Office om transparantie wel erg laat en selectief komt. We hebben net een meerjarige discussie achter de rug waarbij de overheid *aantoonbaar* en zeer bewust de aanbestedingsregeld heeft geschonden on de producten van een veroordeelde monopolist te kunnen inkopen en een waslijst aan ICT-Office leden een eerlijke kans onthield (http://bit.ly/8w84Y). In die hele zaak nooit 1 piep vanuit ICT-Office, die zelf ook toegeven dat ze pas vanaf 2007, dus 5 jaar te laat, bij de discussie over opensource in de overheid betrokken is: http://bit.ly/ujBGn.
Het is een beetje alsof Holleeder een artikel schrijft waarin hij zijn beklag doet over het gebrek aan ethiek in vastgoed onderhandelingen. Niet noodzakelijk onwaar, maar wel erg ongeloofwaardig door achtergrond en voorgeschiedenis.
De overheid mag natuurlijk er voor kiezen een gratis stuk kennis te gebruiken (bijvoorbeeld de stelling van Pythagoras) om een probleem op te lossen. Dat er bedrijven zijn die alternatieve oplossingen verkopen en dat niet leuk vinden is begrijpelijk maar niet zo relevant. Het staat leveranciers vrij hun businessmodel te kiezen maar niet klagen als je klant jou voorwaarden niet leuk vindt.
Arjen Kamphuis noemt terecht het punt dat de overheid en bedrijfsleven ook rekening mag houden met de macro-economische kant van Open Source. Qua betalingsbalans, belastingen en werkgelegenheid zou veel kunnen gaan veranderen als bijvoorbeeld het aandeel van de Open Source software even groot zou worden als die van Closed Source.
Na dit juweel: “Het beleid is: kies voor software van SAP of Microsoft, tenzij je hele goede redenen hebt.”
op http://bit.ly/14AGCE verwacht ik toch wel dat ICT-Office met hooivorken en fakkels optrekt naar het pand van de RDW. Nu is de kans om te laten zien dat het ICT_Office echt gaat om correcte aanbesteding en eerlijke kansen voor alle spelers in de markt. Of ben ik nu naief?
Arjen, is het een idee om ook bij het RDW artikel te reageren? 🙂
Overigens is in het artikel, ondanks jouw citaat, sprake van een lijst van 150 softwarepakketten die terug is gebracht tot een ‘shortlist’ van 4… Dan duikt opnieuw het genoemde Microsoft / SAP criterium op.
Ik vraag me af? Wat zou eenzelfde investering in Moodle, Dokeos of Sakai ons allen (rijksdiensten, andere overheden, organisaties, bedrijven, burgers, etc., kortom de BV Nederland) hebben opgeleverd?!
Waarvoor heeft “Legum Magister Fox” angst? Dat hij onder deze komische naam schrijft.
Er is inmiddels genoeg duidelijk gemaakt dat een aanbesteding nodig is bij een investering. Bij een investering van EUR 0,0 is dat dus onnodig. Mijns inziens heeft ICT-office niets te mekkeren, ze hebben er problemen mee dat ze niet in staat zijn te konkureren met Hippo en niet in staat zijn hun bedrijfmodel naar het bestaan van FOSS te richten. Hun jurist zou zijn tijd beter besteden aan het vergaren van kennis hoe zijn leden met dit soort open source kontrakten om moeten gaan.
In nederland over “italiaanse toestanden” spreken heeft weinig te maken met afwegingen op basis van kennis en verstand van zaken maar meer met SBS-journalistiek.