De Oostenrijks-Amerikaanse econoom Joseph Schumpeter heeft het begrip 'creative destruction' geïntroduceerd. Dat hield in dat in een goed functionerende markteconomie steeds aan kapitaalvernietiging wordt gedaan, doordat bestaande bedrijven ter ziele gaan. Deze worden vervangen door nieuwe bedrijven die beter, sneller, efficiënter en goedkoper kunnen werken. Voor de bedrijven die verdwijnen is dat natuurlijk rampzalig, maar voor de samenleving als geheel is het juist goed: er treedt innovatie op, de productiviteit stijgt en de welvaart neemt toe.
De neiging om bestaande bedrijven overeind te houden is dan ook weliswaar begrijpelijk, en voor de direct betrokkenen (eigenaars, werknemers, leveranciers) voordelig, maar op de wat langere duur desastreus. Immers, middelen die gestoken hadden kunnen worden in nieuwe welvaartsverhogende technieken en bedrijven, vloeien nu naar oude bedrijven die op den duur toch het loodje zullen leggen en hoe dan ook minder produktief zijn dan de nieuwe bedrijven zouden zijn geweest.
Ik moet wel eens aan die 'creative destruction' denken als ik deelneem aan de discussies over service oriented architectures (SOA) en legacy-integratie. Vaak wordt gezegd dat het mogelijk is om de investeringen in bestaande ict-systemen (de zogenaamde 'legacy') te behouden en toch die systemen op een flexibele wijze en via het web te kunnen gebruiken. Om dat te kunnen bereiken moet men dan een SOA en daarbij een enterprise service bus (ESB) inrichten.
In de praktijk komt hier meestal weinig van terecht. Die SOA en ESB blijken erg ingewikkeld en bovendien duur. En de voordelen van die 'ontsluiting' van de legacy vallen vaak ook tegen, omdat die legacy zich helemaal niet goed als service laat ontsluiten, tenzij nog grotere investeringen worden gedaan.
En nu zijn er dan SaaS en cloud computing. SaaS zet het businessmodel, zoals dat tot nog toe gebruikelijk is in de ict, op zijn kop. Je betaalt niet meer van tevoren (voor een licentie of voor de bouw van maatwerk), maar voor het gebruik: per transactie, per gebruiker per maand, per opgeslagen MB. Standaardfunctionaliteit, afgerekend op gebruik. 'Functionaliteit uit de muur', zogezegd.
De voordelen zijn gigantisch: minder risico (want geen voorinvesteringen), meer mogelijkheden om van systeem of leverancier te veranderen en vooral: lagere kosten. Om deze voordelen te boeken moet je wel wat gangbare ideeën over ict overboord zetten. De kracht van SaaS zit in de standaardisatie. Je gaat dezelfde functionaliteit gebruiken als de buurman of concurrent die hetzelfde SaaS-systeem gebruikt. Voor gebruikers die nog leven met de illusie dat hun ict-systeem uniek is en een 'strategisch voordeel' oplevert, is dat een forse stap. Aanpassen en customizen van SaaS kan meestal wel, maar is onverstandig. Het is toch weer een voorinvestering.
Ik hoor wel eens de tegenwerping 'Dan ben ik de greep op mijn ict kwijt!'. Ja, dat is zo. Als je een blok aan je been kwijt bent, ben je de greep op dat blok kwijt. Het is wel verstandig om te zorgen dat je niet met huid en haar aan de SaaS-leverancier bent overgeleverd. Dat kan door het maken van een model (een goed object- of datamodel is meestal voldoende) van de informatie die 'uitbesteed' wordt. Dat model wordt geprojecteerd op het model van de leverancier en door zo te werken is het mogelijk om betrekkelijk makkelijk gegevens te converteren, te up- en te downloaden en dus ook van leverancier te wisselen.
Wat je vooral ook niet moet gaan proberen is de 'integratie' van legacy 'integreren' met SaaS. Natuurlijk, dat kan wel eens nodig zijn, maar je moet steeds heel goed kijken naar de alternatieven: gewoon niet integreren en los naast elkaar laten staan of het legacy-systeem zelf ook vervangen door een SaaS-toepassing.
Want SaaS zal leiden tot de 'creative destruction' van veel van de bestaande ict-systemen. Ze zullen worden vervangen door het gebruik van SaaS, wat veel goedkoper is, geen risico vormt, nauwelijks investeringen vergt en de bedrijven niet meer vastklinkt aan enorme ict-systemen en de bijbehorende staf. Dat zal niet in één klap gaan. Sommige systemen zijn nog niet te vervangen, en sommige systemen misschien wel nooit.
Je moet wel bereid zijn om die 'creative destruction' te laten gebeuren en niet water in de wijn te doen door bestaande systemen nodeloos en tegen hoge kosten te integreren en daarmee hun leven te verlengen. Want de concurrent die de radicale keuze maakt, heeft een groot kostenvoordeel en dat zal op de markt te merken zijn.
Je gebruikt andere woorden, maar we zijn het helemaal eens collega-expert!
Waarvan akte!
Ik denk dat je nogal licht over de complexiteit en integratie van huidige legacy systemen gaat. Hoe zou je verschillende SaaS systemen met elkaar verbinden? Eén Toepassing XY in Saas bij A een andere business functie bij B. En hoe gaat de integratie nu weer? Meestal niet! Of toch, met een ESB?
Het is idd mogelijk om je businessmodel aan de software aan te passen … maar is dit werkelijk de bedoeling? Heel zeker als je een SaaS aanbieder bent. En een kleine aanpassing is misschien niet zo moeilijk maar de ESB komt toch weer terug als je je verschillende systemen wilt koppelen.
Voor relatief kleine omgevingen denk ik dat SaaS een oplossing kan bieden. Eens de omgeving te complex wordt is het zeer moeilijk.