Harrie Gooskens is terug op het oude nest. Hij leidt PinkRoccade Local Government. Deze ict-dienstverlener moet concurrent Centric van de eerste plaats verdringen. Gooskens wil dezelfde positie bij de lokale overheid veroveren als ooit voorloper L+T had, waar hij dertig jaar geleden zijn carrière begon.
Harrie Gooskens (53) kreeg een déjà vu toen Henk Huisman, commissaris van Total Specific Solutions (TSS), hem eind vorig jaar vroeg of hij directeur wilde worden van het onderdeel Pink Roccade Local Government. Hij was eigenlijk net begonnen met een eigen adviesbureau, maar wilde deze kans niet laten liggen. Een groot deel van zijn loopbaan stond in het teken van gemeentelijke automatisering – bij bedrijven als L+T, Bouwfonds Informatica, RCC en PinkRoccade – en het was alsof hij als directeur terug zou keren op het oude nest.
'Natuurlijk besefte ik dat de kaarten op de lokale overheidsmarkt tegenwoordig anders liggen. We hebben een periode achter de rug van ruim vijftien jaar gesloten systemen van Centric en Civility, het oude PinkRoccade-onderdeel. Nu geldt een 'best of breed'-aanpak met een referentie-architectuur, gebaseerd open standaarden. Je kunt als leverancier niet alles meer zelf doen om dé oplossing aan te bieden voor een geïntegreerde frontoffice, midoffice en backoffice.'
PinkRoccade heeft een paar jaar geleden de keuze gemaakt voor SAP als standaardplatform met SAP Netweaver als ontwikkelomgeving voor het bouwen van eigen modules. Aanvullende software komt via een netwerk van partners, zoals Decos, BCT en Circle (documentbeheer), RoxIT (vergunningen), SIM (frontoffice) en NedGraphics (geo-informatie).
Stroef
Gooskens begon als directeur officieel op 1 februari van dit jaar. De start was wat stroef, omdat van de oude directie onder leiding van Bart Visser bijna niemand meer over bleef. Die had een tevergeefse poging gedaan tot een management buyout – KPN en Getronics gingen uiteindelijk met TSS in zee – en trok haar conclusies. 'Het lag dus niet aan mij. Een lastige situatie, maar het voordeel was wel weer dat ik met een schone lei kon beginnen. Ik heb een nieuw managementteam samengesteld. Van IBS Nederland, waar ik tot medio 2008 directeur was, kwam Hans Bijlsma over als commerciel directeur, Arnold Schweren van Atos Origin is de nieuwe directeur services geworden en Marcel Jacobs, voorheen Packard DAF, is aangesteld als financieel directeur. De nieuwe directeur productontwikkeling, Herro Zoutendijk, begint op 1 augustus.'
Geen cynisme
De verkoop van de Local Government heeft lang op zich laten wachten, van begin 2008 tot begin december 2008. Gooskens geeft een groot compliment aan zijn personeel. 'De medewerkers verkeerden lang in onzekerheid. Velen hebben zo'n verkoop al vaker meegemaakt, maar iedereen is gewoon doorgegaan met hard werken. Ik heb geen wanklank gehoord, en ben niet op cynisme gestuit toen ik aantrad. Het opnieuw op eigen benen staan spreekt ze juist aan.'
Volgens Gooskens heerst er ook opluchting nu de banden met Getronics zijn doorgesneden. De local government-tak, die onderdeel was van PinkRoccade toen dat bedrijf in 2005 door Getronics werd overgenomen, kreeg minder bewegingsvrijheid. Het mocht geen eigen marketing meer doen en voor de infrastructuur-services moest het de voorzieningen van Getronics gebruiken. 'Dat botste wel eens. Er bestonden de nodige verschillen in de architectuuropzet. Getronics hanteert een technischer aanpak. Bovendien hebben onze klanten ict-zaken liever in één hand. Dat is de reden dat we weer een eigen afdeling voor infrastructuurdiensten opbouwen voor beheer-op-afstand.'
'We zitten vlak achter Centric, dus een
inhaalmanoeuvre moet mogelijk zijn'
Continueren
Gooskens is verheugd dat TSS de naam PinkRoccade mag gebruiken voor de twee van Getronics overgenomen onderdelen Local Government en Healthcare. ' De naam PinkRoccade heeft in de lokale overheidsmarkt een grotere naamsbekendheid dan Getronics. TSS heeft de oneindig exclusieve rechten op de namen PinkRoccade Local Goverment en PinkRoccade Healtcare. ' Bij PinkRoccade Local Government werken 380 man (350 voltijds arbeidsplaatsen). Vooralsnog wil hij de bedrijfsvoering continueren. 'Er volgen geen spectaculaire wijzigingen. Mijn doelstellingen zijn: winst op niveau handhaven, klanttevredenheid op peil houden en innoveren. Dat laatste doen we bijvoorbeeld aan de hand van het NUP, het Nationale UitvoeringsProgramma. Daarbij zijn in opdracht van VNG negentien e-overheidsinitiatieven gebundeld. Eind 2010 moet dit op zijn poten zijn gezet. Dat lijkt me ambitieus, maar voor ons is het een aantrekkelijk programma waarvoor we producten en diensten kunnen aanscherpen of ontwikkelen.'
Maar zijn uiteindelijke doel blijkt toch om concurrent Centric voorbij te stevenen. Het bedrijf van Gerard Sanderink is volgens Gooskens op dit moment de marktleider bij de lokale overheid. 'We zitten er vlak achter, dus een inhaalmanoeuvre moet mogelijk zijn.' Van een andere concurrent Unit 4/Decade, die een paar jaar aankondigde de lokale markt te willen veroveren met een totaaloplossing, merkt hij niets. 'Dat initiatief is een stille dood gestorven'.
Eigen ruimte
Onder de paraplu van TSS krijgt PinkRoccade Local Government de ruimte om als zelfstandig opererend bedrijf te werken. TSS is geen beursfonds zoals Getronics en KPN; de constante druk om de aandeelhouders tevreden te stellen is niet meer voelbaar, constateert Gooskens. Bovendien wordt de samenwerking met andere TSS-onderdelen gepropageerd zonder dwang. 'Onder die condities ga je veel makkelijker met elkaar om de tafel zitten. Testvalue had bijvoorbeeld testcapaciteit over, die mochten wij gebruiken. Bij Getronics bestond er wel gedwongen winkelnering en die proberen medewerkers dan te omzeilen.'
Naast het NUP noemt Gooskens ook de BAG (Basisadministratie Adressen en Gebouwen) als begerenswaardig project om applicaties voor te ontwikkelen. En natuurlijk de modernisering van de Gemeentelijke Basisadministratie, waarvoor het ministerie van BZK zestig miljoen euro over heeft, een begerenswaardig project. Daar ontwikkelt PinkRoccade ook modules voor. Gooskens vindt het jammer dat door de negatieve berichtgeving over de voortgang van de modernisering de indruk ontstaat dat het GBA een mislukking is. 'Juist niet, de GBA is een van de meest geslaagde e-overheidsprojecten van de afgelopen decennia. Sinds 1994 is er een GBA-netwerk dat staat als een huis. Het gevaar van opnieuw beginnen is dat je dit voordeel loslaat. Alleen, in de begintijd bestond XML nog niet en dat is nu eenmaal vandaag de dag een veelgevraagde standaard geworden voor gegevensstructuren.'
Tegenwicht
De afgelopen jaren kregen de gevestigde partijen geduchte tegenstand van gemeentecoalities bij het aanbieden van midoffice-oplossingen. Door lid te worden van Dimpact of GovUnited konden gemeenten meelopen in gezamenlijke aanbestedingstrajecten. Dit zeer tegen de zin van de gemeentelijke automatiseerders die soms tevergeefs naar de rechter stapten. PinkRoccade Local Government denkt een wapen te hebben gevonden in de Midoffice Community. Daarin speelt de gebruikersvereniging een belangrijke adviserende en stimulerende rol om in samenwerking met leverancier PinkRoccade tot een midoffice-oplossing te komen.
'Daarmee vormen ze een tegenwicht voor GovUnited en Dimpact', is de stellige overtuiging van Gooskens. 'GovUnited en Dimpact beroepen zich op open standaarden maar in feite gaat het om gedwongen winkelnering voor de leden: ze betalen en moeten een vooraf voorgeschreven oplossing gebruiken. Er zijn al gemeenten afgehaakt, zoals Tynaarlo en Haren.'
Niet bewezen
Het verwijt dat de gevestigde marktpartijen niet open staan voor open systemen, vindt hij niet terecht. 'Open Office en andere open source oplossingen zijn geen probleem voor ons. We beschikken ook over een teststraat waarin we alles uitproberen. We integreren ook open source componenten, zoals Jboss-webservices, in onze oplossingen.'
'Maar', benadrukt de directeur, 'wat we niet doen is het afgeven van broncodes aan open source gemeenschappen. Ik geloof niet in een model dat mensen in hun vrije tijd gaan bouwen aan bijvoorbeeld een bevolkingsadministratie. Wie geeft mij en mijn klant de zekerheid dat er een kwalitatief hoogstaande volgende versie komt? Daar heb je echt een marktpartij voor nodig met een staat van dienst. Zoek maar eens naar een bewezen 'enterprise resource plannings'-softwarepakket op open source basis. Dat bestaat niet.'
Harrie Gooskens
Harrie Gooskens: 'Eind jaren zeventig kwam ik te werken bij Van der Land & Tinga automatiseringsprojecten, het Eindhovens it-bedrijf dat vanaf 1980 doorging als L+T Informatica. Daar heb ik aan de wieg gestaan van de gemeentelijke automatiseringsproducten. L+T leverde in eerste instantie ondermeer it-diensten aan de regionale computercentra CIOB en CBT die de automatisering regelden voor gemeenten. De gemeenten hadden echter behoefte aan geïntegreerde softwarepakketten voor hun bedrijfsprocessen. Dat deden we al voor een autodealersnetwerk en we besloten IBM-gebaseerde softwarepakketten te ontwikkelen voor gemeentezaken. Dat werd een groot succes.'
In 1986 werd L+T overgenomen door Bouwfonds Informatica (onderdeel van het Bouwfonds Nederlandse Gemeenten), met onderdelen als Data Process, Eniac, Bowhouse en Ipco. In 1991 werd Bouwfonds opgeslokt door RCC (dat naderhand met PinkElephant samensmolt tot PinkRoccade). Bij dit bedrijf kon Gooskens zijn draai niet goed vinden door de centrale lijn die bestuursvoorzitter Henk Bosma volgde. 'Henk Huisman, lid van raad van bestuur en mijn oude baas bij Bouwfonds, vroeg of ik leiding wilde geven aan Consist, een joint venture van IBM en RCC. Zo'n ondernemerschapsrol paste meer bij mij.
In 1998 verkochten IBM en PinkRoccade Consist aan de Zweedse softwareleverancier IBS, later is het omgedoopt tot IBS Nederland. Daar ben ik 11,5 jaar directeur geweest. Vorig jaar voerde IBS een beleidsverandering in en koos het voor een strakkere regie vanuit Zweden. Daar voel ik me niet bij thuis, waarop ik besloot om mijn eigen adviesfirma te beginnen. Dat is in de kiem gesmoord door het aanbod van TSS om directeur PinkRoccade Local Government te worden.'
Geen open source erp-pakketten?
OpenERP – http://www.openerp.com
OpenBravo – http://www.openbravo.com
Compiere – http://www.compiere.com
OfBiz – ofbiz.apache.org
OpenTaps – http://www.opentaps.org
ERP5 – http://www.erp5.com
Commerciele support is volgens mij voor alle produkten beschikbaar (direct en/of via partners).
Overigens hoef je niet meteen de broncode van een bevolkingsadministratie beschikbaar te stellen. Je kan ook ontwikkelaars financieel steunen om nieuwe functionaliteit te creeren voor bijv. de middleware component in de oplossing en die broncode vervolgens onder een opensource-licentie teruggeven aan de Community. Of neem een supportcontract bij een partij die een belangrijke bijdrage levert aan een produkt dat uw organisatie gebruikt. Daarmee verzeker je meteen dat het produkt wordt doorontwikkeld.
Voor wat hoort wat meneer Gooskens. Als de wereld slechts uit nemers en geen gevers had bestaan dan hadden we uberhaupt geen Linux, Apache, Firefox, OpenOffice.org etc. gehad. Dan betaalde de wereld zich nog steeds blauw aan peperdure licenties van proprietary software leveranciers en kreeg je de vendor lock-in er gratis bij.
En je kunt zelf in principe nog altijd de beslisser blijven voor wat er wel of niet in het uiteindelijke pakket komt te zitten (zowel op gebied van patches als op gebied van nieuwe functionaliteit). Kijk naar de Linuxkernel waar 1000-en aan werken maar waar Linus uiteindelijk de beslissing neemt voor de definitieve kernelversies.
En ook voor Linux bestaat commerciele support. Sterker nog, in de top5 contributors staan drie commerciele bedrijven (RedHat, Novell en IBM). En toch is en blijft Linus degene die de richting van de kernel bepaalt.
>> ‘Maar’, benadrukt de directeur, ‘wat we niet doen is het afgeven van broncodes aan open source gemeenschappen.
Nou, daar mag PinkRoccade dan wel mee oppassen, diverse bedrijven hebben al de nodige rechtzaken aan hun broek gehad omdat ze code niet openbaar maakten ondanks dat de licentie van het desbetreffende opensource project dat wel eiste. TomTom is ��n van die bedrijven, zij hadden aanpassingen gemaakt in Linux en deze niet teruggegeven aan de gemeenschap.
>> Ik geloof niet in een model dat mensen in hun vrije tijd gaan bouwen aan bijvoorbeeld een bevolkingsadministratie.
Wie zegt dat het bouwen in de vrije tijd moet gebeuren? Vele programmeurs worden betaald om aan opensource te werken, o.a. bij Oracle, Sun, IBM, Red Hat, etc. Voor een bevolkingsadministratie is wellicht wat weinig animo om dat als project op te starten, maar vele onderdelen van deze administratie stellen niets bijzonders voor en worden ook in andere administraties gebruikt.
Beste Harrie,
Naar mijn mening zitten we momenteel in een transitie fase. Over 10 jaar hoor je niemand meer over het aanschaffen van proprietary software. Hooguit over het omgaan met de daardoor ontstane legacy.
Een mooi gezegde is dan ook:
“It’s not the licences but the services, stpd.!”
Met name het niet uniek zijn van oplossingen maakt dat open source zo’n vlucht kan nemen. Wat is nu eenmaal het verschil tussen gemeente X en gemeente Y qua proces? Als er eenmaal een aantal gemeenten sucessvol open source draaien volgen er van zelf meer. De code wordt alleen maar beter en completer, nooit slechter of minder. De enige weg is danook vooruit beste Harrie en niet achteruit.
Succes,
Groet
Gerard
PS als je nog eens uitspraken doet over open source, lees je dan even in aub!
Opmerkelijk dat het artikel een discussie over open source uitlokt. Het lijkt alsof sommigen uit het artikel hebben opgemaakt dat ik een tegenstander van het open source concept ben. Die mensen vergissen zich.
Ik ben voorstander van open source als de gebruikers daarmee niet het risico lopen dat een bedrijfsproces tot stilstand komt omdat de community niet snel genoeg een fix ontwikkelt of een wetswijziging ondersteunt.
Ik geloof echter niet in open source bedrijfssoftware voor specifieke toepassingen als bijvoorbeeld de Nederlandse Wet Maatschappelijke Ondersteuning die gemeenten moeten uitvoeren.
Verder ben ik al lang op de hoogte van open source erp-software zoals bijvoorbeeld Compiere, maar dat wil niet zeggen dat ik erken dat dit product zich al bewezen heeft. Hoewel het product wereldwijd toepasbaar is blijkt de community immers van een zo kwetsbare omvang te zijn dat bedrijven met enige schaalgrootte hun bedrijfsvoering hiervan niet afhankelijk willen maken. Zelfs niet in het kleinbedrijf (de markt van Exact).
Dat maakt duidelijk dat OSS naast voordelen ook veel risico’s en zelfs tal van nadelen herbergt. Als dat niet zo was zouden veel gebruikers van SAP, Oracle en MS Dynamics vandaag druk zijn met de migratie naar Compiere.
Naast de ontwikkeling van software op regiebasis (maatwerk) en de ontwikkeling van software op produktbasis (pakket of SAAS) is de ontwikkeling van software op OSS basis (Linux voorop) een serieus alternatief. Maar ook niet meer dan dat.
Dat de discussie richting open source gaat, is niet zo gek, er staan uitspraken die naar mijn mening wat vreemd zijn. Ook nu weer:
“Ik ben voorstander van open source als de gebruikers daarmee niet het risico lopen dat een bedrijfsproces tot stilstand komt omdat de community niet snel genoeg een fix ontwikkelt of een wetswijziging ondersteunt.”
Wanneer je “open source” vervangt door “closed source” en “community” door “leverancier”, heb je een veel groter probleem dan dat je ooit met open source zou kunnen krijgen. Met open source heb je namelijk de mogelijkheid om de code zelf aan te passen of te laten aanpassen. Die vrijheid zul je met closed source nooit en te nimmer krijgen.
Wat dat betreft zijn de risico’s met het gebruik van open source dus kleiner dan de risico’s met closed source. En dat geldt niet alleen voor wetswijzigingen, maar ook voor bugfixes e.d. je bent niet volledig afhankelijk van de leverancier.
Een open source project kan ook niet failliet gaan dat in tegenstelling tot een software leverancier. Dat niet ieder project actief blijft, dat is een ander verhaal, maar iedereen kan een project weer nieuw leven inblazen. Vele bedrijven leveren actief (grote) bijdrages aan open source projecten of starten deze zelf op. Er zijn ook projecten waarbij deze bedrijven de enige partij zijn, maar desondanks blijft de source beschikbaar voor anderen.
Een bedrijf zoals PinkRoccade zou hierin juist onderscheidend kunnen zijn, ondersteuning van open source software, maatwerk modules t.b.v. open source software, etc. etc. Wanneer een gemeente de kennis en kunde inhuurt om een aanpassing te maken en dan uiteindelijk ook een bijdrage levert aan de OS-community, zijn de kosten van de ict naar de belastingbetaler toe ook eenvoudiger uit te leggen. Er wordt niet alleen functionaliteit voor de gemeente opgeleverd, iedereen kan van de source gebruik maken en er zijn voordeel mee doen. De belastingbetaler betaalt er indirect toch al voor. En PinkRoccade wordt keurig betaald voor het werk dat ze leveren.
OSS is geen doel op zich, maar het kan daarbij wel een belangrijk hulpmiddel zijn en vele problemen voorkomen. Zo zaten wij zelf met een leverancier die na een overname zijn licentiekosten met een paar honderd procent had verhoogd. Dat zal met OSS niet gebeuren, Java, JBoss, Hibernate, Linux, Maven en PostgreSQL zijn inmiddels met succes geimplementeerd, een vendor lock in zit niemand op te wachten.