Beter surfen dankzij browserplug-ins

De webbrowser is zo langzamerhand het meest gebruikte programma, zowel privé als op het werk. Met een webbrowser kun je ondertussen veel meer doen dan alleen maar op het web surfen. Dat is onder andere te danken aan het groeiende aantal plug-ins. We maakten een eigenzinnig selectie uit de beste plug-ins voor de populairste browsers van dit ogenblik, Firefox en Internet Explorer.

Plug-ins of add-ons zijn stukjes hopelijk nuttige code waarmee je de functionaliteit van een webbrowser uitbreidt. Hier is meteen een waarschuwing op zijn plaats. Omdat je uitvoerbare code toevoegt, bestaat het risico dat je browser kwaadaardige of onstabiele code meekrijgt. Haal browseruitbreidingen dus alleen van betrouwbare plaatsen, liefst sites die op dat punt een zekere reputatie verworven hebben. Liefst ook nog met beoordelingen en waarderingen van alle uitbreidingen door gebruikers. Bovendien kun je door die beoordelingen ook beter het kaf van het koren scheiden. Zeker in een professionele omgeving kun je het je niet veroorloven via plug-ins kwaadaardige code binnen te halen.

Scheiding

Een tweede probleem dat je tegenkomt, is dat browseruitbreidingen vrijwel altijd specifiek voor een type browser gemaakt zijn. Zelden of nooit is een uitbreiding voor verschillende browsers beschikbaar. Op browseruitbreidingsvlak is er dus een nogal strikte scheiding. Dat is vaak botte noodzaak, omdat de uitbreidingssystemen van browsers zoals Firefox en Internet Explorer radicaal anders werken. Het is vrijwel niet doenbaar om een uitbreiding op alle browsers te laten werken. Zeker bij Internet Explorer moet je bovendien dubbel voorzichtig zijn, omdat de uitbreidingen pure Windows-code gebruiken. Plug-ins voor Internet Explorer brengen dus een hoger risico op malware met zich mee dan de uitbreidingen voor Firefox, die in een speciale Mozilla-specifieke code genaamd XPI werken. XPI spreek je overigens uit als "zippy". Makers van malware zijn liever lui dan moe en zullen dus eerder Windows-code gebruiken. De uitbreidingen voor Firefox kunnen dankzij XPI overigens vrijwel altijd op alle computerplatformen draaien waarvoor Firefox bestaat, al zijn daar uitzonderingen op. Maar een plug-in voor de Linux-versie van Firefox werkt meestal ook op de Windows-versie van die browser.

FIREFOX

De hoeveelheid uitbreidingen die bestaan voor Firefox zijn bijna niet meer te tellen: thema's, plug-ins, add-ons, noem maar op. Sommige uitbreidingen werken slechts voor specifieke versies van Firefox of voor specifieke platformen zoals Windows. Er is een centraal door Mozilla gesponsorde site waar zowat alle uitbreidingen te downloaden zijn. Deze site heeft recensies en gebruikersbeoordelingen. Dat maakt het heel wat handiger en veiliger om de juiste uitbreiding te zoeken. Firefox blokkeert overigens standaard de installatie van uitbreidingen die niet van die Mozilla-site afkomstig zijn.

Je kunt in het menu Extra's van Firefox klikken op Add-ons om een overzicht te krijgen van alle reeds geïnstalleerde uitbreidingen. Bovenaan links is er een pictogramknop "Add-ons verkrijgen" waarmee je nieuwe uitbreidingen kunt zoeken. Er is ook een aanklikbare link die meteen naar de centrale uitbreidingswebsite van Mozilla leidt. Hou wel in de gaten dat hoe meer uitbreidingen je installeert, hoe trager en logger Firefox zal worden. Je kunt je dus beter tot het hoognodige beperken, zeker als je geen al te snelle computer hebt.

We maakten een selectie van zes volgens ons essentiële uitbreidingen voor Firefox. Dit is noodzakelijkerwijze slechts een beperkte selectie uit het grote aanbod.

Cooliris

De CoolIris uitbreiding bestaat alleen voor Firefox op Mac OS X, Windows en 64-bit Linux. Deze plug-in toont een 3D-scherm met een overzicht van alle plaatjes op een bepaalde website. Het is bijna een bioscoopervaring: je kunt vliegensvlug door de op de 3D-muur getoonde plaatjes bladeren. Het werkt voor Google Afbeeldingen, Facebook, YouTube, Flickr en andere sites. Eenvoudig klikken op het CoolIris pictogram dat verschijnt wanneer je met de muis over media op de site heen beweegt en je krijgt de 3D-ervaring. Je kunt ook op het betreffende pictogram op de browsergereedschapsbalk klikken. Door een glijder met je muis te bewegen schiet de 3D-functionaliteit van de plaatjesmuur in actie: je kunt snel heen en weer navigeren, in- en uitzoomen en selecties als favorieten bewaren. Het ziet er indrukwekkend uit, maar het is ook heel handig om plaatjes te verzamelen voor eigen gebruik, bijvoorbeeld in presentaties of op blogs en websites. Dat je daarbij het auteursrecht dient te respecteren, spreekt natuurlijk vanzelf.

Cool Previews

Van dezelfde producent als CoolIris komt Cool Previews, een uitbreiding om websites in verwijzingen (zoals bij zoekresultaten) als een razendsnelle pop-up te tonen. Als je deze plug-in installeert, krijg je dus een soort van vooruitblik bij links. Dit is erg handig om snel een idee te krijgen van de inhoud van een link zonder dat je daarvoor expliciet een nieuwe tab of een nieuw browservenster moet openen. Dit werkt ook bij de zoekresultaten van bijvoorbeeld Google. In de miniweergave kun je direct doorklikken op links. Deze plug-in is zeer handig als je vaak research doet; ze kan je dan heel wat tijd besparen.

DownThemAll!

DownThemAll! is een 'download manager' of downloadbeheerder voor Firefox. Je kunt een hele verzameling te downloaden bestanden in een wachtrij zetten. De plug-zoekt dan zelf uit hoe de beschikbare bandbreedte het best verdeeld wordt. Op die manier kunnen de bestanden zo snel mogelijk worden binnengehaald. DownThemAll! biedt echter meer dan een wachtrij voor downloads. Deze plug-in kan downloads ook pauzeren en later hervatten. Verder toont ze interessante statusgrafieken. Ook is er bandbreedtebeheer en gelijktijdige deeldownloads om de effectieve download tot vier maal te versnellen. Onze enige klacht is dat deze downloadmanager geen downloadsnelheid meer toont nadat een bestand is binnengehaald. Wij hadden namelijk van sommige downloads graag geweten met welke gemiddelde snelheid die binnengehaald werden. In elk geval is dit een zeer nuttige plug-in, zelfs als je maar af en toe iets downloadt van het internet.

Ghostery

Sommige websites zijn niet zo goedaardig als ze misschien wel lijken. Op zijn minst word je bespioneerd. Ghostery houdt dit in de gaten en waarschuwt je als een website meer dan gewone aandacht aan je besteedt. De informatie wordt getoond in een paars pop-upvenster. Optioneel kun je een teller van gedetecteerde ghosts inschakelen die getoond wordt in de statusbalk van Firefox. Dit is beslist een must-have plug-in voor de meer paranoïde geesten onder ons.

Quick TransLation (QTL)

Als je veel anderstalige informatie opzoekt en je spreekt die talen niet of onvoldoende, dan is een vertaalhulp zeker bruikbaar. QTL maakt gebruik van Google Translation. Je kiest in een taalbalkmenu de bestemmingstaal (bijvoorbeeld het Nederlands) en zodra je op het kleine taalpictogram klikt, zal een nieuwe tab of een nieuw venster geopend worden met daarin de vertaalde pagina. Erg handig!

Session Manager

Versie 3.0 van Firefox heeft een beperkt sessiebeheer waarmee je alle voorheen geopende vensters en tabs na een crash kunt herstellen. Session Manager gaat veel verder dan dat. Je kunt sessies bewaren en op elk moment terug oproepen. Op die manier kun je bijvoorbeeld sessies thematisch bewaren en opnieuw oproepen afhankelijk van de taak waar je mee bezig bent. Het is ook mogelijk al dan niet per ongeluk gesloten tabs en vensters te heropenen. Bij het herstellen van sessies zet Session Manager alle vensters en tabs waar ze voorheen stonden. De plug-in brengt je vervolgens naar de pagina en op de regel die je aan het bekijken was bij het bewaren van de sessie. Indien vensters over verschillende desktoppagina's verdeeld waren, kan deze plug-in zelfs dat herstellen. Session Manager is ook erg handig om een Firefox-sessie naar een andere pc over te brengen. Wij kunnen in elk geval niet meer surfen zonder deze plug-in.

Zotero

Studenten, journalisten en academici zijn de voornaamste raadplegers van internetbronnen, maar zeker niet de enige. Zodra je het internet gebruikt voor research, heb je behoefte aan een middel om de gevonden interessante pagina's en sites te verzamelen, te beheren en achteraf te citeren in een tekst of presentatie. Zotero is een plug-in die je deze mogelijkheden biedt. Je kunt informatie opslaan in categorieën en ze van steekwoorden en notities voorzien. Het is ook mogelijk relaties te leggen tussen verschillende pagina's. Verder kun je volledige webpagina's, met inbegrip van pdf's, bewaren. Die informatie is ook doorzoekbaar. Dat is erg handig om informatie te bewaren waarvan je vreest dat ze weer van het internet verdwijnt. Daarnaast kun je de informatie volgens allerlei bibliografische stijlen citeren in Word en OpenOffice. Dan moet je wel de juiste plug-in voor die tekstverwerker installeren. Vanaf versie 1.5, terwijl we dit schrijven nog in het bètastadium, kun je informatie synchroniseren tussen verschillende installaties van Zotero. Je moet je dan eerst registeren op zotero.org, maar dat behelst alleen het opgeven van je naam, wachtwoord en e-mailadres. De informatie is daarna ook raadpleegbaar op zotero.org. Gedownloadde bestanden van opgeslagen sites moet je apart synchroniseren met een eigen WDAV-server. Sowieso is het mogelijk de database te exporteren en opnieuw te importeren in een andere installatie van Zotero. Verder kunnen verschillende installaties van Zotero een en dezelfde database gebruiken op een netwerk. Dit vereenvoudigt het samenwerken rond een researchproject. Deze plug-in is goud waard bij het voorbereiden van een lezing of het uitvoeren van een projectonderzoek.

INTERNET EXPLORER

Ook voor Microsoft Internet Explorer bestaan er mogelijkheden om de functionaliteit uit te breiden met add-ons of plug-ins. In IE8 noemt Microsoft dit invoegtoepassingen. Hierbij is het erg belangrijk dat je je ervan bewust bent, dat al deze toevoegingen pure Windowscode zijn. Het risico op een malwarebesmetting is dus hoger dan bij Firefox. Nu vraagt Internet Explorer je wel of het zeker weet dat je een bepaalde toevoeging of uitbreiding wil installeren, maar dat is een standaardvraag. Je kunt er zeker niet uit afleiden of de plug-in of add-on die je wil installeren koosjer is of niet. In heel de Windows omgeving en dus specifiek ook voor Internet Explorer helpt maar een ding om malware zoveel mogelijk te elimineren: een goede antimalware- of internet security suite (dit geldt overigens ook als je Firefox op Windows draait).

Net als bij Firefox werken niet alle uitbreidingen met alle versies van IE. Veel uitbreidingen vereisen specifiek de versie 6, 7 of 8 van IE. Lagere versies dan 6 worden bij ons weten nooit ondersteund, ofschoon versie 5.5 als we ons goed herinneren ook al mogelijkheden voor uitbreidingen van derden aan boord had. Ook iets om in de gaten te houden: verschillende uitbreidingen voor IE moeten worden betaald, terwijl ze voor Firefox allemaal gratis zijn. Wij maakten de volgende selectie van vijf volgens ons essentiële gratis plug-ins voor IE.

CoolIris

Deze snelle 3D-muur voor afbeeldingen en filmpjes bestaat niet alleen voor Firefox, maar ook voor Internet Explorer (zie hierboven).

GooglePreviewIE

De naam van deze toevoeging lijkt ons zelfverklarend. Ze voorziet Google (en Yahoo-) zoekresultaten van miniatuurweergaves op basis van de GooglePreview servers. Qua functie lijkt dit erg op de Firefox uitbreiding CoolPreviews (zie hierboven), maar GooglePreviewIE werkt via een eigen zoekbalk en toont de miniaturen alleen dan. Dat is minder handig dan bij de Firefox-versie. Als je zelf naar Google surft en een zoekterm intikt, krijgt je de normale tekstresultaten te zien. Deze plug-in is vooral een must als je vaak zoekt naar afbeeldingen of productinformatie.

IE7Pro

IE7Pro is een bundel toevoegingen voor Internet Explorer 7 en 8. IE7Pro omvat verbeterde tabondersteuning, een advertentiefilter, sessiebeheer en de uitbreidingsfuncties superklik en -sleep, muisbewegingen, bewaar pagina als afbeelding, en snel tussen proxy's schakelen. De functie superklik en -sleep laat je objecten in aparte tabs openen, of ze bewaren in een op te geven directory. 'Mouse gestures' of muisbewegingen is het starten van voorgeprogrammeerde opdrachten als je de muis in welbepaalde patronen over het werkblad beweegt. Zelf ben ik er nooit een fan van geweest, maar er zijn mensen die het helemaal te gek vinden. Het bewaren van een webpagina als een afbeelding is zelfverklarend. Je kunt kiezen voor jpg of png als afbeeldingsformaat. Dit is een zeer handig hulpmiddel om een statische weergave van een webpagina te bewaren. De 'Quick Proxy Switch' of het snel tussen proxy's schakelen houdt verschillende proxy-instellingen bij voor verschillende netwerkomgevingen en laat je dan snel naar de juiste overschakelen. De verbeterde tabondersteuning laat je een tab sluiten door erop te dubbelklikken. Ook kun je nieuwe tabs openen vanuit de adres-, zoek- of gereedschapsbalk of vanuit de browsergeschiedenis. Het is gratis, dus niets belet je het eens uit te proberen. Met het sessiebeheer kun je je tabbladen en bezochte sites bewaren en achteraf opnieuw openen. Er is ook crash recovery, waarmee IE na een crash alle bezochte websites en geopende tabbladen heropent. Wij vonden de meeste functies in elk geval erg handig.

IESessions

Soms en wellicht vaak zou het handig zijn als je een hele browsersessie bestaande uit verschillende vensters en tabbladen zou kunnen bewaren. Dan kun je die sessie later heropenen, al dan niet op een andere pc. Firefox heeft Session Manager en voor Internet Explorer is er nu IESessions van BaoBau. De tool werkt prima, maar helaas bewaart hij de laatste sessie niet automatisch. Daardoor kun je de laatste sessie niet herstellen als IE of Windows crasht. Je moet er dus zelf aan denken van tijd tot tijd de sessie te bewaren. Jammer van deze toch wel vreemde omissie, maar toch is dit volgens ons een must-have plug-in voor IE6-gebruikers. Het werkt ook op IE7, maar dan kun je beter de sessiemanager in IE7 Pro gebruiken (zie hierboven).

Live Search Translator

Als je een vertaalhulp nodig hebt bij het surfen op anderstalige websites, dan kan deze Live Search Translator je helpen. In tegenstelling tot QTL voor Firefox die met Google Translation werkt, werkt deze zoals de naam al aangeeft met de computervertalingen van Microsofts Live Search. Het is dan ook een toevoeging van Microsoft zelf. Ze is helaas niet beschikbaar voor IE6 of IE7: je moet IE8 hebben. Dat beperkt de bruikbaarheid natuurlijk fors.