Onlangs sschreef expert Henry den Hengst de bijdrage 'Open source verovert het kantoor'. Hij meende dat Microsoft nog steeds heer en meester is in kantoorautomatisering maar dat open source een uitstekend alternatief begint te worden. Dit maakte veel reacties los onder de andere open source-experts.
Jos Struik, directeur, Dataccent
Beetje bij beetje verovert Open Office (Sun) de desktop in het kantoor, soms gecombineerd met Linux (vaak Ubuntu). Probleem blijft toch de dominante positie van Microsoft en de gewoonte om daar maar voor te kiezen. Tevens laten veel gebruikers zich nog afschrikken door die gevallen waarbij documenten niet helemaal uitwisselbaar zijn. Juist bij kleine organisaties zou je verwachten dat de stap makkelijk te zetten is en direct aantoonbaar geld oplevert, maar zij hebben de technische kennis en durf niet om de stap te maken. Grote organisaties zijn vaak 'te lui' om de business case daadwerkelijk te maken en verschuilen zich achter die uitwisselbaarheid.
Het wordt tijd dat leveranciers met goede implementatieplannen komen inclusief een onderbouwde business case. Zeker bij Open Office zien we nog vaak dat het om eenlingen gaat en (te) kleine leveranciers om vertrouwen te wekken. Dat ligt (meestal) niet aan de leveranciers maar eerder aan de criticasters bij de klanten (vaak ook nog eens ict'ers met een voorliefde voor Microsoft en Oracle). Ik denk dat met het volwassen worden van de open source-leveranciersmarkt (de oprichting van OSSLO draagt daar aan bij) de weg omhoog steeds gemakkelijker gevonden gaat worden. Hopelijk gaat het kostenvoordeel door de crisis daar nog eens extra bij helpen, hetgeen bij bijvoorbeeld de inzet van MySQL al enigszins zichtbaar is in de markt.
Hans Beemsterboer, senior ontwikkelaar, Beemsterboer Software
Het is onjuist om te veronderstellen dat open source een marketingproduct is. Open source is een filosofie of beweging. Volgens de grondregels van deze filosofie is er helemaal geen sprake van een behoefte tot een doorbraak in de kantoorautomatisering. Wel is er behoefte aan onafhankelijkheid van softwareleveranciers. De suggestie dat open source op gelijk niveau zou moeten concurreren met closed source is precies wat closed source-leveranciers graag zouden willen. In dat geval zouden de traditionele marketingtechnieken gebruikt kunnen worden. In werkelijkheid geldt bij open source een andere regel: 'Goede wijn behoeft geen krans'.
Jeroen van Zutphen, senior consultant/directeur, Euclides
Ik geloof dat op termijn open source onderscheidend genoeg is om op meer plaatsen in een kantooromgeving ingezet te worden dan we het nu zien. Naast of de software doet waarvoor het bedoeld is speelt ook (en dat is met name zo binnen bedrijfsomgevingen) een zekere inertie een rol. Het kiezen van een desktopomgeving is niet iets wat ieder jaar opnieuw gebeurt binnen een bedrijf. Waar in mijn omgeving steeds meer personen thuis overstappen op een Linux-variant als Ubuntu, ken ik nog veel bedrijven die draaien onder een Windows 2000-omgeving met Microsoft Office. Ik zie dan ook niet snel gebeuren dat open source hier een veel grotere rol gaat spelen.
Jeroen van Disseldorp, open source alliance manager, Capgemini
In het enterprise-domein is open source-marketing een issue voor de desktop, maar zeker niet het grootste. Daar zit de pijn in het bestaande infrastructuur- en applicatielandschap. Dit is zo verweven met elkaar dat het lijkt op één groot spinnenweb: als je aan één touwtje trekt dan beweegt alles meteen mee.
Als eerste voorbeeld noem ik koppelingen tussen applicaties. Deze zijn cruciaal om de informatiestroom van de organisatie op gang te houden, maar tegelijkertijd zijn ze zelden gebaseerd op standaarden. Een applicatie wisselen aan één kant van zo'n koppeling kan vaak niet, waardoor je effectief vast zit aan dat ene pakket. Als tweede voorbeeld wijs ik naar de verwevenheid van applicaties met de infrastructuur waarop het draait. Nu steeds meer Windows-applicaties draaien onder Mac/Linux vindt daar een verschuiving plaats naar andere afhankelijkheden. Denk aan harde verwijzingen naar het kantoor- of document managementpakket. Hierdoor kan deze laatste zelden vervangen worden door iets anders.
De les uit het verleden is dat open source pas een echt alternatief is wanneer het kan bouwen op open koppelvlakken. Op netwerkniveau lukt dat nu aardig, maar vergeet niet de drempel die de honderden ongestandaardiseerde applicatieve koppelvlakken van een organisatie vormen. Wil open source echt succesvol worden op de desktop en in het kantoor, dan zal er ook moeten worden gewerkt aan standaardisatie op dat terrein. Daar zie ik Microsoft nog niet echt voor warmlopen.
Siem Korteweg, midrange architect, QNH
Hoezeer ik ook achter het idee van open source sta, het blijft voor mij een middel en geen doel. Ook het merendeel van de desktopgebruikers op kantoor heeft heel andere doelen dan open source gebruiken. Zij willen namelijk hun offertes en dergelijke de deur uit hebben en daarvoor gebruiken ze gewoon de desktop en de Office-suite die ze gekregen hebben van de ict-afdeling. Wanneer een bedrijf de business case voor een open source-desktop gaat maken, zal het zeker de weerstand tegen al te grote veranderingen voor deze gebruikers moeten zien te overwinnen. En daarom zie ik open source nog niet zo snel algemeen op de desktop ingevoerd worden.
Willem Massier, founder & ceo, Covide
De combinatie met SaaS is volgens mij noodzakelijk om Microsoft's hegemonie te doorbreken middels open source. Microsoft is facto in de markt de standaard. Daarnaast is Microsoft enorm goed in strategische oorlogvoering. Tenslotte zijn er de belangen van consultants, leveranciers, interne ict-coördinatoren en de gewone gebruiker. Ik geloof ook niet, dat de crisis open source direct echt in de kaart gaat spelen. Niemand is geïnteresseerd in nog meer onrust. Zelf zie ik de kansen dus op de virtuele desktop. Op het gebied van SaaS en cloud computing heeft Microsoft door moeilijk echt te integreren producten geen voorsprong, maar een achterstand weg te werken.
Erik Monninkhof, algemeen directeur, Dupaco Distribution
Wat Microsoft goed heeft gedaan is te komen met de integratie tussen toepassingen, maar creëerde zo tevens de 'vendor lock-in'. De gebruiker van de desktop wil functionaliteit. Dat daar een hogere prijs voor wordt betaald zal hem niet uitmaken. Voor managers en leidinggevenden binnen organisaties is prijs, in absolute termen en in prijs/prestatie-verhouding wel degelijk belangrijk.
Dat open source de keuze biedt, blijkt wel uit de doorgaande sterke groei in de open source back-office-toepassingen. Als open source een zelfde groei wil laten zien op de desktop, dan dient voor de gebruiker hetzelfde gebruikersgevoel geboden te worden. Met een aantal producten is men al zeer ver op weg. Open Office mag zich meten met Microsoft Office en gecombineerd met een Exchange-compatible product zoals Zarafa is ook de Outlook-functionaliteit afgedekt.
Nu moet er nog veel ontwikkeld worden om de integratie tussen open source-producten te verbeteren. Maar er is wel integratie. Probeer maar eens de crm-module van Microsoft te kopen zonder ook het onderliggende erp-systeem of andere databases dan SQLServer. 2009 en 2010 worden leuke jaren voor open source, juist in deze financiële crisistijd. Alleen om het geld? Nee juist niet, maar wel omdat er meer lucht zit in de beschikbaarheid van projectmanagers en consultants.
Mylène Reiners, productmanager OSCE en architect, Atos Origin SI Emerging Technologies
Om open source-kantoortoepassingen te laten slagen, moet mijns inziens. aan een aantal voorwaarden worden voldaan. De eerste is marketing. Naamsbekendheid krijgen, het kenbaar maken aan de beslissers dat open source-toepassingen een uitstekend alternatief zijn.
Een tweede is bekendheid met de Microsoft look-and-feel en de uniformiteit. Zolang veel gebruikers van kantoorautomatisering Microsoft kennen, weten hoe het werkt en daardoor gemakkelijk nieuwe Microsoft-technologie kunnen leren, blijft het moeilijk. Wanneer deze technologieën vervangen worden door verschillende open source-producten, moeten ze gewend raken aan een aantal verschillende user interfaces. Financiële overwegingen zouden hierin misschien de doorslag kunnen geven. Even wat moeite doen om (veel) mensen thuis te laten raken in die verschillende tools zou net nu interessant kunnen worden.
Een derde punt, en dat is volgens mij heel cruciaal, is het feit dat veel bedrijven hun templates, sjablonen, macro's, mail-merge, etc. gebaseerd hebben op Microsoft-producten. Voor zover ik weet, kan dat alles niet zomaar geconverteerd worden. En of het geld dat daarmee gemoeid is in een tijd van recessie vrijgemaakt wordt? Dat zou 100 procent afhangen van het feit hoeveel het er voor een bepaald bedrijf zijn. Enkele, tientallen, duizenden?
Een laatste punt wat ik zou willen noemen is het feit dat veel (grote) bedrijven hun kantoorautomatisering hebben uitbesteed en ik heb geen idee hoeveel van de bedrijven waaraan kantoorautomatisering uitbesteed is, open staan voor open source. Het zou voor hen immers ook een enorme stap betekenen. Hun veelal geautomatiseerde processen zouden omgeschreven moeten worden, hun mensen zouden omgeschoold moeten worden en ga zo maar door.
Ik hoop dat open source op de desktop gaat doorbreken, het is in elk geval een stuk beter inmiddels en gebruiksvriendelijker dan een aantal jaren geleden. Op de een of andere manier moet het een kritisch aantal gebruikers krijgen om te kunnen slagen. Als het nu niet gebeurt, zou het wel eens een geval van héle lange adem kunnen worden.
Eric D. Schabell, JBoss solutions architect Benelux, Red Hat
Ik sta vaak versteld van het feit dat er altijd getwist wordt over de desktop op kantoor. Wel open source, geen open source… Het gaat er niet om wat je gebruikt, maar dat je mag kiezen. Ik ervaar en zie dat ondanks een bedrijfskeuze voor wel of niet een open source-desktop, dat er toch keuze is voor de medewerker. In ontwikkeling zie je vaak dat desktopeigenaren altijd een weg vinden naar open source-oplossingen als zij dat willen. Wat meer wil je dan keuzevrijheid?
Jettro Coenradie, chief architect, JTeam
Open source op kantoor? Open source op de desktop? Keuzevrijheid, gemak en uitwisselbaarheid. Dat zijn volgens mij de dingen waar mensen naar zoeken. Het gaat dus om open standaarden. In de ict vinden veel mensen open source gaaf. Vele mensen daarbuiten zal het een zorg zijn. Waarom moeten we dan toch open source-software introduceren? Omdat open source meer gericht is op open standaarden. Overigens denk ik dat je beter mensen thuis aan de open source kunt proberen te krijgen, dan gaan ze het op het werk ook wel vragen.
Marteniek Bierman, unitmanager services, Topicus
Ik vraag me af wie er veel geld zal investeren in marketing en sales. De open source-beweging heeft geen belang om geld te investeren, het belang is het creëren van keuzevrijheid, met name voor zichzelf. Dat de rest van de wereld daar ook gebruik van kan maken is mooi meegenomen. Ik vraag me dan ook af waarom de proprietary softwarevendors in de buurt willen komen. Als een open source-applicatie zinnig en betrouwbaar is, dan gaat deze vanzelf een plaats innemen. Het verwerven van een positie door middel van concurrentie(investeringen) is onlogisch en dus niet nodig. Er is geen overkoepelend open source-bestuur of iets dergelijks. Iedere groep die zich met open source bezighoudt, doet dat op zijn eigen manier. Ieder neemt zijn eigen beslissingen. Dat is nou juist de kracht.
Henk van Cann, eigenaar, 2Value
'Open' heeft geen schijn van kans bij kantoorautomatisering. De onderlinge integratie tussen open deelomgevingen ontbreekt namelijk op de desktop. Een brugje her en der daargelaten zijn het eilanden zolas sugarCRM, Alfresco, Zarafa, OpenOffice.org, etc. Microsoft en partners hebben met hun decennialange hegemonie op de desktop overal een integraal antwoord op. Dan is betalen voor klanten wellicht geen probleem. Tevens worden de producten overal gebruikt, zijn ze met maatwerk naar de hand van de organisatie gezet en gebruikers zijn de interface gewend.
Open source en open standaarden hebben toch een aantal onmiskenbare innovatieve punten voor kantoorautomatisering waar closed omgevingen de komende jaren naar toe zullen groeien en net doen alsof het er al jaren was: lage licentieprijzen, open source, community development, open standaarden, etc. Hoeven we als open ambassadeurs niets aan te doen. Gaat met een relletje af en toe vanzelf. Met de klant als winnaar. Bovendien hebben sommige bedrijven achter open projecten geslepen trucjes om je te binden. Laten we dat niet vergeten. Zo kost het teruggaan van een professionele versie van sugarCRM naar een community edition inspanning door een expert (en dus geld) en dat is toch niet helemaal zuiver op de open graat, niet waar?
Experts gezocht
Computable is bezig om al zijn 25 topics te voorzien van een expertpanel. Voor de komende tijd zijn wij op zoek naar experts op de volgende vakgebieden:
eHRM: ehrm@computable.nl
Besturingssystemen: besturingssystemen@computable.nl
Beleid: beleid@computable.nl
Maatschappij: maatschappij@computable.nl
ICT-branche: ict-branche@computable.nl
Ben jij expert op een van bovengenoemde vakgebieden, stuur dan een e-mail met je gegevens (naam, functie, bedrijf, werkzaamheden) naar het bijbehorende e-mailadres.
Henk van Cann schrijft: ‘De onderlinge integratie tussen open deelomgevingen ontbreekt namelijk op de desktop.’ Ik nodig hem uit om eens goed te kijken naar hoe dat in de Virtuele Desktop van Covide zit.
Zo ver gaande integratie van o.a. agenda, adresgegevens, mail, notitie, projectadministratie, urenregistratie, CRM, VoIP-telefonie via een centrale, websitenbeheer inclusief SEO, HRM, mobile, facturatie en boekhouding heb ik bij Microsoft nooit aangetroffen. En al helemaal niet voor kleine setupfees met verder alleen een laag maandabonnement. Over integratie en schaalbaarheid gesproken.
Wat ik mis bij mijn kollega experts is dat het business-model bij FOSS enorm verschilt van dat van proprietary software.
Het is de oorzaak van veel misverstanden. Een klant die met FOSS begint moet duidelijk voor ogen hebben dat de licentie misschien niets of weinig kosten maar dat zijn consultant wel degelijk geld gaat kosten.
Daarvoor krijgt hij dan een systeem dat niet begrensd wordt door allerlei beperkingen zoals die in licenties/Eula’s etc. staan. Of op drie pc’s of op dertig hangt nu af van de hardware en niet meer van de licentie.
Een heel belangrijk punt is de aanpasbaarheid, met FOSS kan de klant zijn wensen relatief eenvoudig gerealiseerd krijgen omdat FOSS meestal ontworpen is met het begrip aanpasbaarheid als basis.
Voorts moet een klant leren begrijpen dat FOSS een ondersteuning kent op basis van een gemeenschappelijk gebruik. Het is aan te raden de klant te motiveren zijn problemen en ervaringen zelf in forums te laten schrijven, leert hij daarmee omgaan, is hij meestal een overtuigd FOSS gebruiker geworden.
Dat OpenOffice en andere kantoorapplicaties moeizaam in te voeren zijn heeft niet alleen met de MS-hegemonie te maken, bij integratie loopt FOSS een weinig achter op MS-only omgevingen. Echter wanneer je met meer leveranciers van proprietary software te maken hebt is die integratie vaak nog veel slechter als bij FOSS.
De enige methode mensen zo ver te krijgen dat ze FOSS gebruiken is het aan te bieden, te promoten en te ondersteunen. De voordelen zien, is iets dat je moet leren, dat geldt ook voor nieuwe gebruikers van FOSS.
Als consultant mag je nooit de nadelen verzwijgen, daarmee schaden we het aanzien van FOSS het meeste.
Een afgewogen oordeel vormen bij iedere toepassing is iets dat consultants op gebied van FOSS als zwaartepunt mooeten accepteren, ook als dat niet direkt geld oplevert.
Ik vind een aantal uitspraken in deze reacties erg veelzeggend en ik kan dan ook van harte onderschrijven, dat:
* de discussie open source/microsoft een IT discussie is die gebruikers weinig zal interesseren. Vraag een gebruiker wat hij/zij van Open Source vind en je zal hooguit horen: “daar heb ik wel eens van gehoord…”.. Vraag gebruikers wat ze van Firefox vinden en je zult meer concrete antwoorden krijgen (“werkt prima”) Oftewel; een gebruiker gaat het om een goed product. En als dat ‘gratis’ is, zal dit voor mensen (lees: Nederlanders”?) een pre zijn;
* ik denk ook dat een aantal open source producten zich steeds meer gaat profileren, maar beginnend in de thuissituatie, dan kleine bedrijven en dan pas grotere bedrijven (als je het hebt over kantoorautomatisering). Dit heeft ook te maken met volwassenheid van producten. En in hoeverre dit wel of niet gebeurt, is (net als met Microsoft producten), vooral een kwestie van wat er aangeboden wordt met hardware die je koopt. Veel gebruikers ‘accepteren’ dat wat ze meegeleverd krijgen (zie het succes van netbooks). Voor de zakelijke desktop zal dit inderdaad ook gelden, als de IT afdeling besluit OpenOffice te implementeren, en het werkt, dan zal het de gebruiker worst zijn of dat Open Source is of niet;
En als ik heel eerlijk ben, verwacht ik dat de discussie Open Source vs Proprietary vanzelf zal verdwijnen.. en wat we over houden zijn producten die steeds meer gebruik maken van open standaarden (zelfs Microsoft!)
“ICT’ers met een voorliefde voor Oracle”. Die is goed. Van wie is OpenOffice ook alweer? 😉
1. Ik denk dat wanneer mensen eerst THUIS meer de beschikking zouden krijgen (bijv linux pre installed op nieuwe pc’s) en gebruik zouden kunnen maken van open source, dit vanzelf door gaat werken in hun dagelijkse kantoor omgeving. Op dit gebied heeft microsoft een ijzersterke positie opgebouwd.
2. Voor de rest denk ik dat Microsoft – met haar goed en gelikte samenwerkende frontend_backend produktlijnen (en bijbehorende vendor lockin cultuur) het in de toekomst toch gaat afleggen tegen de samenwerkende open source community.
3. Of microsoft gaat zich – noodgedwongen of onder drukt van haar klanten die de vendorlockin het niet meer willen – zich ook conformeren aan open standaarden.
Anders zou ze buiten spel gezet worden door de rest van de ict leveranciers wereld.
4. Het tijdperk van dominantie (door bedrijfsovernames) en monopoly posities in de markt in allang ten einde gekomen. Alleen duurt het nog even voordat in Redmond deze boodschap is doorgedrongen.
Microsoft is slechts 1 bedrijf vrs “de rest van de open source leveranciers en community”. Hoe lang denkt u dat microsoft deze positie nog vol kan houden?
Open Source of niet is meer een discussie voor IT’ers en boeit de gemiddelde gebruiker niet, het moet gewoon werken, klaar punt uit. Dit geld nog veel meer voor managers die meestal ook niet op de hoogte zijn van de details. Als de gewone werknemers meer tijd moeten besteden aan het uitvissen hoe ze iets moeten doen, kost dat meestal al meer als de waarde van de licenties.
Dat gaat soms heel ver, want als de knop ‘print’ niet meer op dezelfde plaats zit, of er anders uit ziet, weten velen het al niet meer. Bij elke overstap zijn er veel van dit soort kleine dingetjes. Bij managers is er dan ook, (en ivm bovenstaande niet geheel onterecht,) sprake van koudwatervrees. Overstappen moet men echter ook in de closed-source wereld (Microsoft, Adobe, Oracle, …) omdat men niet tot in de lengte der dagen bij hetzelfde pakket (hardware+OS+applicatiesoftware) kunt blijven.
MsOffice 2003(of ouder) naar 2007 (of nieuwer) is voor veel gebruikers eveneens en grote stap. Een eerste stap echter die men ook bij de huidige combinatie kan, en eigenlijk moet maken is het gebruik maken van open document-formaten. Niet alleen maakt men daarmee de overstap (later) naar free/open-source software makkelijker, maar het garandeerd leesbaarheid van gearchiveerde bestanden in een later stadium en bevorderd communicatie naar buiten toe. Dat laatste werd echter in het verleden gehinderd doordat buiten de organisatie vaak hetzelfde gesloten systeem gebruikt werd. Een zekere flexibiliteit in deze is echter zeker aan te bevelen: bied aan waar de klant het beste mee overweg kan.
Op termijn zal Free & Open Source software meer voordelen gaan geven als het huidige gesloten systeem.
In sommige opzichten is dat nu al het geval. De Free & Open Source Community is groot en daarbinnen gaat het heel hard. De overstap echter is iets van lange adem, omdat velen blijven bij datgene waar men mee vertrouwd is. Zodra de bekendheid groot genoeg is en overstappers een groter gebruiksgemak en diverse andere voordelen bemerken komt er een moment dat het zwaartepunt omslaat.