De misstap die het waterschap Zuiderzeeland maakte door in een Europese aanbesteding voor nieuwe werkplekapparatuur expliciet te vragen naar Windows Vista, is veroorzaakt door het adviesbureau waaraan de inkoopprocedure was uitbesteed. Dat zegt het waterschap Zuiderzeeland.
Waterschap Zuiderzeeland betreurt dat in een Europese aanbesteding voor nieuwe werkplekapparatuur expliciet is gevraagd naar machines waarop Windows Vista is geïnstalleerd. "In de aanbesteding is niet de mogelijkheid geboden ook opensource-oplossingen aan te bieden. Het waterschap en ITS, de partij die voor het waterschap de aanbesteding begeleidt, zijn hierop gewezen door het NOiV. Het waterschap bedankt het NOiV hiervoor."
Het waterschap zegt het adviesbureau niet de schuld in de schoenen te willen schuiven: "Waterschap Zuiderzeeland vindt het niet relevant om voor de fout in de aanbesteding te wijzen naar een partij. Het waterschap zelf is verantwoordelijk voor de aanbesteding en heeft daarnaast geen twijfel aan de deskundigheid van ITS. Het waterschap heeft al diverse keren naar volle tevredenheid gebruikt gemaakt van de diensten van dit bedrijf."
Niet bewust
Volgens het waterschap was het niet de bedoeling opensource-oplossingen uit te sluiten. "Waterschap Zuiderzeeland heeft niet bewust geprobeerd opensource-oplossingen uit te sluiten. Nog vandaag, donderdag 12 maart 2009, is op de aanbestedingskalender een aankondiging van een opdracht geplaatst van Waterschap Zuiderzeeland samen met collega-waterschap Vallei & Eem voor een Document Management Systeem, waarin ook opensource-oplossingen aangeboden mogen worden."
Het waterschap Zuiderzeeland vroeg in een Europese aanbesteding voor de levering van nieuwe werkplekapparatuur expliciet naar systemen waarop Windows Vista is geïnstalleerd. Dat is in strijd met het actieplan-Nederland Open in Verbinding (NOiV). Dat plan heeft tot doel de uitwisselbaarheid van documenten tussen overheden onderling en de burger te vergroten en leveranciersafhankelijkheid te verminderen.
Vragenronde
Het programmabureau NOiV wees het waterschap begin maart op deze faux pas in een brief. NOiV kan overheden alleen informeren over het plan Heemskerk. Het bureau heeft geen handhavingsbevoegheid, maar kan wel gebruik maken van de vragenronde die wettelijk deel uitmaakt van elk aanbestedingstraject.
Eerder dit jaar wees het NOiV de gemeenten Utrecht en Anna Pauwlowna en de Nederlandse politie al op aanbestedingen waarbij expliciet om Windows werd gevraagd. De gemeente Utrecht vroeg daarnaast expliciet om Oracle.
Actieplan Nederland Open in Verbinding (NOiV)
In december 2007 werd het actieplan ‘Nederland in open verbinding' door de Tweede Kamer aangenomen. Het plan van PvdA-staatssecretaris Frank Heemskerk heeft tot doel het gebruik van open standaarden en open source software bij de (semi-)publieke overheid te versnellen. Heemskerk wil de interoperabiliteit binnen de overheid vergroten door het gebruik van open standaarden en de afhankelijkheid van leveranciers te verminderen door het gebruik van open source software. Zo wil hij bovendien een ‘gelijk speelveld op de softwaremarkt bevorderen'.
Onderdeel van het actieplan is de invoering van een ‘comply-or-explain and commit'-principe, dat voorschrijft dat overheden (rijksdiensten vanaf april 2008 en overige overheden en instellingen vanaf december 2008) zich moeten verantwoorden wanneer ze open standaarden niet ondersteunen en moeten beloven dat in de toekomst wel te doen. Op januari 2009 moeten er daarnaast implementatiestrategieën zijn geformuleerd voor de aanbesteding, inkoop en het gebruik van open source software door alle ministeries. Een jaar later moeten die er ook zijn voor semi-overheden in het onderwijs, de zorg en de sociale zekerheid.
Tot slot schrijft het actieplan voor dat ODF uiterlijk in januari 2009 wordt ondersteund door alle ministeries en ‘mede-overheden'. De OpenDocument-indeling (ODF) of het OASIS Open Document Format for Office Applications, zijn een open standaard voor het opslaan en uitwisselen van tekstbestanden, rekenbladen, grafieken en presentaties.
Open source software
Er zijn vele soorten open source software. Wat ze allemaal gemeen hebben is dat iedereen de oorspronkelijke code mag inzien en wijzigen, en iedereen de oorspronkelijke software onbeperkt mag gebruiken en kopiëren. Het bijzondere aan een programma met GNU General Public License (GPL)-licentie, is dat als een programmeur er iets aan verandert, hij dat gewijzigde programma bij verspreiding ook weer onder een GPL-licentie moet uitbrengen. Als iemand daarom vraagt, moet hij in dat geval de broncode opnieuw vrijgeven.
Maar er zijn ook opensourcelicenties waarbij dat niet hoeft. Soms staat een licentie bijvoorbeeld toe dat een ander de broncode wijzigt, maar vervolgens om die nieuwe broncode een hek zet. Dan is het dus geen open source software meer en hoeft die software ook niet meer gratis te zijn. Veel commerciële software is op die manier ontstaan. De marketingafdeling van een bedrijf heeft dan om een bepaald onderdeel van open source software een strik gedaan en verkoopt dat als pakket op de markt. Zo zijn er allerlei soorten licenties, die allerlei verschillende acties toestaan en/of verbieden.
Open standaarden
Open standaarden zijn ict-standaarden die iedereen vrij mag gebruiken. Een voorbeeld is ODF (Open Document Format), een standaard voor het uitwisselen van onder meer tekstbestanden. Het gebruik van open standaarden is volgens het actieplan 'Nederland Open in Verbinding' (NOiV) alleen verplicht als die ‘voldoende gangbaar zijn.' Omdat dat een rekbaar begrip is, bestaat er een lijst met standaarden waarvoor dit wel geldt. Deze staat sinds maart 2008 online en wordt twee keer per jaar bijgewerkt.
Klopt, een aanbesteding kan je niet uitbesteden, je kunt je hoogstens laten adviseren (zou bij zo’n eenvoudige aanbesteding van werkplekken niet nodig zijn). Heel goed dat ze externen niet de schuld geven.
Het waterschap is verantwoordelijk voor de aanbesteding, voor het opstellen van de eisen en wensen, de keuze van een eventueel in te schakelen adviesbureau. Zij tekenen de stukken en behoren deze dus ook te lezen.
Overigens vreemd dat ITS dit probleem niet wist te voorkomen. Ze zijn toch specialisten.
Oh is dat de truc, je huurt een adviseur die je de schuld kunt geven.
Nu begint me ook te dagen waarom er zovaak mismatches zijn tussen de aanbestedingen, de opdracht en het resultaat.
Als je je inkoopprocedure al uitbesteed, wat is je rol als opdrachtgever dan nog???
Het hele circus hangt van externen aan elkaar, en dan vindt men het gek dat het eindproduct a) te duur is en b) niet doet wat je verwacht?
Al die tussenlagen moeten er allemaal aan verdienen, en iedere laag veroorzaakt ruis en misinterpretatie.
Wie roept dat je aanbestedingen niet aan externen moet uitbesteden, heeft duidelijk nog nooit een aanbestedingstraject gedaan. Er zijn bij een aanbesteding heel veel regels waar je aan moet houden en je moet heel goed weten wat je wilt – een externe kijkt met andere ogen naar je organisatie en kan dus vaak beter bepalen wat je wilt, zeker als je als bedrijf of organisatie zelf de kennis over het aan te besteden product niet of te weinig hebt of als je geen of weinig ervaring met aanbestedingen hebt. Die kennis wordt vaak te weinig gebruikt om zelf in huis te hebben, dus het is veel goedkoper om het uit te besteden.
@Jeroen
Maar als je aan MOET besteden, en je MOET daar onderhand een extern adviesbureau voor inhuren omdat dit alles complex is, zijn we dan niet bezig alleen maar meer werk (lees kosten in deze context) te genereren voor de opdrachtgever ???
Het inhuren van externen ansich is logisch. Als ik autopech heb kan ik het a. zelf oplossen of b. naar een garage brengen.
Lijkt me wel dat je voor een deskundige partij gaat, tegen een markt competitieve prijs zonder af te doen aan de kwaliteit. Enfin gebruik je boerenverstand.
Ik weet niet hoe oud dit bericht is: Relativeren waarom heeft men gekozen voor Vista i.p.v. van Windows 7? (Of was dat toen nog niet bekend.)
Enfin het probleem is nu opgelost. Goed werk van het NoiV. Alhoewel ik liever zie dat open standaarden en open source van elkaar los verbonden zijn. Zij hebben feitelijk weinig met elkaar te maken.
Als ik het goed begrijp worden hier veel goede bedoelingen aangehaald, verontschuldigingen geuit en dies meer, maar blijft de foute aanbesteding voor de levering van de vista-PC’s gewoon doorgaan. Het “Document Management Systeem” moet slechts het bloeden helpen stoppen. In een ander artikel lees ik :”NOiV-programmamanager Ineke Schop heeft al verklaard dat dit project te laat op de radar van het NOiV is gekomen om er nog actie op te ondernemen.
Als men later deze opdracht gunt aan een MS-leverancier op basis van deze foute aanbesteding kan dit dan door een opensource-leverancier juridische worden aangevochten op basis van niet naleving van de betreffende Europese reglementering, waarbij het niet toegelaten is naar specifieke merken te verwijzen, en wat kunnen daarvan de gevolgen zijn?
> Maar als je aan MOET besteden, en je MOET daar
> onderhand een extern adviesbureau voor inhuren omdat
> dit alles complex is, zijn we dan niet bezig alleen
> maar meer werk (lees kosten in deze context) te
> genereren voor de opdrachtgever ???
Het idee achter aanbesteden is:
1. Het kiezen van een product op basis van functionaliteit
2. Het uitsluiten van persoonlijke voorkeuren (al dan niet versterkt door leuke uitstapjes of andere kadootjes van de leverancier)
3. Het kiezen voor de meest economische oplossing (wat niet per definitie de goedkoopste hoeft te zijn)
Hiermee voorkom je dus dat er allemaal Mercedessen aangeschaft worden terwijl Opels ook voldoen of dat er voor product X wordt gekozen omdat leverancier X zulke leuke uitstapjes regelt. Of natuurlijk dat er weer Hyundais uit Redmond worden gekocht, terwijl Finse Rolls Royces veel goedkoper zijn 😉