Het waterschap Zuiderzeeland vraagt in een Europese aanbesteding voor nieuwe werkplekapparatuur expliciet naar systemen waarop Windows Vista is voorgeïnstalleerd. Het programmabureau Nederland Open in Verbinding (NOiV) wijst het waterschap in een brief op deze faux pas.
Het waterschap Zuiderzeeland vraagt in een Europese aanbesteding voor de levering van nieuwe werkplekapparatuur expliciet naar systemen waarop Windows Vista is voorgeïnstalleerd. Dat is in strijd met het actieplan-Nederland Open in Verbinding (NOiV). Dat plan heeft tot doel de interoperabiliteit tussen overheden onderling en de burger te vergroten en leveranciersafhankelijkheid te verminderen.
Het programmabureau NOiV wijst het waterschap op deze faux pas in een brief. NOiV kan overheden alleen informeren over het plan Heemskerk. Het bureau heeft geen handhavingsbevoegheid. "We kunnen alleen aan de bel trekken als er iets gebeurt dat niet klopt", vertelt NOiV-jurist Mathieu Paapst aan Computable. "Dat doen we door gebruik te maken van de vragenronde die wettelijk deel uitmaakt van elk aanbestedingstraject. Op die manier willen we ook een voorbeeld zijn voor opensourceleveranciers. Die weten lang niet altijd dat zij overheden kunnen vragen het aanbestedingsdocument zodanig aan te passen dat ook open source leveranciers kunnen meedingen."
Vista
Paapst vraagt het waterschap per brief: "Wilt u via deze hardwareaanbesteding tevens voor de toekomst een upgrade mogelijk maken van Windows XP naar Vista, zonder dat dan voor het besturingssysteem opnieuw een aanbesteding nodig is?" Daarnaast schrijft de jurist: "Wij vragen ons af of de eis dat de hardware standaard al is voor zien van Vista, zou betekenen dat marktdeelnemers met gelijksoortige (open source) producten of systemen meteen al worden uitgesloten van deelname indien ze het Microsoft Windows-besturingssysteem niet standaard kunnen meeleveren."
Eerder dit jaar wees het NOiV de gemeenten Utrecht en Anna Pauwlowna en de Nederlandse politie al op aanbestedingen waarbij expliciet naar Windows werd gevraagd. De gemeente Utrecht vroeg daarnaast expliciet naar Oracle.
Open source software
Er zijn vele soorten open source software. Wat ze allemaal gemeen hebben is dat iedereen de oorspronkelijke code mag inzien en wijzigen, en iedereen de oorspronkelijke software onbeperkt mag gebruiken en kopiëren. Het bijzondere aan een programma met GNU General Public License (GPL)-licentie, is dat als een programmeur er iets aan verandert, hij dat gewijzigde programma bij verspreiding ook weer onder een GPL-licentie moet uitbrengen. Als iemand daarom vraagt, moet hij in dat geval de broncode opnieuw vrijgeven.
Maar er zijn ook opensourcelicenties waarbij dat niet hoeft. Soms staat een licentie bijvoorbeeld toe dat een ander de broncode wijzigt, maar vervolgens om die nieuwe broncode een hek zet. Dan is het dus geen open source software meer en hoeft die software ook niet meer gratis te zijn. Veel commerciële software is op die manier ontstaan. De marketingafdeling van een bedrijf heeft dan om een bepaald onderdeel van open source software een strik gedaan en verkoopt dat als pakket op de markt. Zo zijn er allerlei soorten licenties, die allerlei verschillende acties toestaan en/of verbieden.
Open standaarden
Open standaarden zijn ict-standaarden die iedereen vrij mag gebruiken. Een voorbeeld is ODF (Open Document Format), een standaard voor het uitwisselen van onder meer tekstbestanden. Het gebruik van open standaarden is volgens het actieplan 'Nederland Open in Verbinding' (NOiV) alleen verplicht als die ‘voldoende gangbaar zijn.' Omdat dat een rekbaar begrip is, bestaat er een lijst met standaarden waarvoor dit wel geldt. Deze staat sinds maart 2008 online en wordt twee keer per jaar bijgewerkt.
Actieplan Nederland Open in Verbinding (NOiV)
In december 2007 werd het actieplan ‘Nederland in open verbinding' door de Tweede Kamer aangenomen. Het plan van PvdA-staatssecretaris Frank Heemskerk heeft tot doel het gebruik van open standaarden en open source software bij de (semi-)publieke overheid te versnellen. Heemskerk wil de interoperabiliteit binnen de overheid vergroten door het gebruik van open standaarden en de afhankelijkheid van leveranciers te verminderen door het gebruik van open source software. Zo wil hij bovendien een ‘gelijk speelveld op de softwaremarkt bevorderen'.
Onderdeel van het actieplan is de invoering van een ‘comply-or-explain and commit'-principe, dat voorschrijft dat overheden (rijksdiensten vanaf april 2008 en overige overheden en instellingen vanaf december 2008) zich moeten verantwoorden wanneer ze open standaarden niet ondersteunen en moeten beloven dat in de toekomst wel te doen. Op januari 2009 moeten er daarnaast implementatiestrategieën zijn geformuleerd voor de aanbesteding, inkoop en het gebruik van open source software door alle ministeries. Een jaar later moeten die er ook zijn voor semi-overheden in het onderwijs, de zorg en de sociale zekerheid.
Tot slot schrijft het actieplan voor dat ODF uiterlijk in januari 2009 wordt ondersteund door alle ministeries en ‘mede-overheden'. De OpenDocument-indeling (ODF) of het OASIS Open Document Format for Office Applications, zijn een open standaard voor het opslaan en uitwisselen van tekstbestanden, rekenbladen, grafieken en presentaties.
‘Comply or explain’
Begin maart 2009 bleek dat lagere overheden zich in hun jaarverslag niet te verantwoorden wanneer ze ze open standaarden niet ondersteunen. Een woordvoerder van staatssecretaris Heemskerk ontkende toen dat dit ‘comply-or-explain'-principe wordt afgezwakt voor lagere overheden. De afzwakking geldt in ieder geval niet voor het gebruik van open source software: lagere overheden moeten vanaf januari 2010 implementatie-strategieën geformuleerd hebben voor de aanbesteding, inkoop en het gebruik van open source software.
@ Gast: zo even voor de vuist weg kun je denken aan Unisys, Cap gemini, IBM, Sun..
>Heel verstandig, dit waterschap. Als je Vista wilt, moet
je er gewoon om vragen en je niet laten ringeloren door theoretisch geneuzel van de open source-fundamentalisten.
Dit heeft helemaal geen enkele reet met “open sourcefundamentalisme” te maken. Het is een een aanbesteding net zo verboden om te vragen om Volkswagens, IKEA-kasten of Calve-pindakaas. In een Europese aanbesteding mag je niet om specifieke merken vragen (bepaalde uitzonderingen daargelaten) maar moet je specificaties/functionaliteit vragen: je mag dus vragen om een grafische desktop met een tekstverwerker die functionaliteit x y en z biedt; als een leverancier dat kan invullen met Linux en OpenOffice, waarom zou je dan nog Windows willen?
Er was een simpel statement. Maar deze is bijna niet meer terug te vinden.
Als de keus open moet zijn omdat dat een regel is, dan heb je daar aan te houden, daar zijn regels voor.
Dat MS groot is geworden, komt door een goede marketing en hoog gehouden door ons, de consument. We hebben een keus, maar die maken we niet of nauwlijks.
1 ding snap ik niet, waarom iemand hier zegt dat ie snap dat je downgrade naar XP en maar moet wachten op W7.
Als je puur naar de machine en gebruik kijkt en niet naar de smuk en onzin, dan is W7 ten opzichte van Vista een kleine verbetering, maar met XP een HEL.
Natuurlijk zitten er verbetering in, maar niet op gebruiks niveau. Dus vergelijken oke, maar wel appels met appels en peren met peren oid.
Ik ben het eens met de stelling dat wie die keus maakt GEEN verstand heeft van Zaken om voor specifiek Vista te kiezen, maar ja men wil een gadget.
Bea: “Heel verstandig, dit waterschap. Als je Vista wilt, moet je er gewoon om vragen en je niet laten ringeloren door theoretisch geneuzel van de open source-fundamentalisten.”
Op zo’n manier ben je zelf bezig met het oplossen van een probleem. Je moet vragen wat je wil (en dat is soms lastig te omschrijven). Er moet een achterliggende reden zijn om Vista te willen, waarschijnlijk iets als gebruiksgemak of compatibiliteit met de huidige software. Stel dan compatibiliteit met huidige software als selectiecriterium en gebruiksgemak als gunningscriterium (=hoger scoren bij hoger gemak), en je bent overal van af.
Vergelijk het met een gebouw: specificeer je daar een type ruit of meer algemeen een energienorm (als EPC-coefficient). Dat laatste is veel handiger, maar is ‘eng’ omdat men vreest dan geen controle te hebben over het eindproduct.
@MREn & Bea, ga terug naar de schoolbank en leer eens de beginselen van de Europese aanbestedingswetgeving.
Als je al op Vista uit bent, dan mag je niet de indruk wekken dat een keuze op andere besturingssystemen kansloos is. Je kan het proberen met bijvoorbeeld een meest economische selectie-constructie omdat je al grotendeels op Vista gestandaardiseerd bent, of omdat je t.z.t. over wilt kunnen gaan op Windows 7.
En voor de anti-open source-fundamentalisten: ook waterschappen worden door het rijk geacht voor Open Source en Open Standaarden te kiezen, tenzij dit geen oplossing biedt. Alleen is dit beleid een beetje uitgehold omdat het Comply-or-Explain-principe (nog?) niet expliciet aan de lagere overheden is opgelegd.
Je moet je alleen afvragen waarom 99 procent van alle overheden nog met Windows, SAP etc. werkt. Aanbesteed? Vermoedelijk niet of niet juist. Je moet je dus afvragen of de aanbestedingsregels in deze gevallen wel zo handig zijn. Je wilt maar een systeem in huis hebben en niet twee of meer. En je wilt ook niet elke x jaar een volledige migratie doen, kost veel te veel geld en inspanning. Maar iedereen steekt zijn kop in het zand en gaat op de oude voet verder. Openheid in deze is volgens mij beter. Laat een rechter maar eens een uitspraak doen.
Regels zijn regels, ook voor diegene die niet lezen.
Het adviesburo heeft een fout gemaakt. Zeggen ze.
Aan de andere kant, wij met zn allen, houden het gewoon in stand om voor MS te kiezen. zowel in OS als in Office.
Er zijn prima alternatieven. Maarja de ene hondekop die een opsource programma of OS kiest, is niet belangrijk. Dit hele verhaal gaat ook op voor die kippekont die rond loopt met een MAC en zegt Mac is beter, er zijn Geen(lees bijna) virussen voor apple. Nee natuurlijk niet, voor die 2 mac’s die er tussen door wandelen?.
(wil natuurlijk niet zeggen dat Apple geen uniek systeem is, maarja er zijn grenzen getrokken door de hardware leveranciers en software)