In deze tijden van economische crisis wordt de Nederlandse ict-markt geconfronteerd met bankzitters en zelfs ontslagen. Maar er is hoop. Onze loopbaanexperts geven tips hoe ontslag voorkomen kan worden.
1. Laat zien wat je presteert
Gert-Jo van der Heijden, ict-servicemanager, Yacht
"Maak duidelijke afspraken en laat zien dat je hieraan voldoet. In je functieprofiel staan taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Deze worden vertaald naar KPI's en je beoordeling vind hierop plaats. Neem het initiatief in eigen hand en toon aan dat je hieraan voldoet. Dit kan door middel van een high light report of gewoon een maandelijks terugkerend mailtje waarin je duidelijk maakt wat je voor het bedrijf betekend hebt. Veelal is het opsommen van resultaten al een heel sterk punt, maar je maakt het nog duidelijker door ook aan te geven wat je voor het bedrijf betekent. Veel mensen presteren immers veel meer dan in de functie gedefinieerd is. Mijn motto is dan ook: laat zien wat je presteert."
2. Ga je niet ineens anders gedragen
Ron van der Kleij, directeur en mede-eigenaar, KVL Inspiratie Technologie
"Als een bedrijf in deze tijd mensen moet ontslaan kijken ze naar mensen die niet goed functioneren, die probleemgevallen zijn, die te duur zijn, die te weinig toegevoegde waarde hebben, die negatief zijn ingesteld, die altijd op hun strepen staan, etc. Wat je mijns inziens niet moet doen is je ineens heel anders gaan gedragen. Dan val je wel op, maar de vraag is of dat goed is. Blijf vooral positief en praat niet mee met de doemdenkers. Blijf je werk goed doen, blijf scherp op signalen van het management, doe bij een beoordelingsgesprek ook eens een verfrissend voorstel dat het bedrijf wellicht kan helpen of kosten kan besparen, blijf vooral positiviteit uitstralen naar klanten, collega's en management, blijf vooral kalm en richt je op positieve dingen in het bedrijf en hou je aan de werktijden."
3. Wees voorbereid op ontslag
Erik Smits, managing consultant, DIKW Consulting
"Ik denk dat het in deze barre tijden is niet de vraag hoe je ontslag kunt voorkomen, je kunt er maar beter goed op voorbereid zijn. Vraag je af of je bij een eventueel ontslag snel weer werk vindt. Blijf ‘master of your own destiny'. Belangrijk is om goed op de hoogte te zijn over wat er aan (technische) kennis en kunde gevraagd wordt. Zorg ervoor dat je door middel van opleiding en ervaring goed blijft aansluiten op de vraag in de markt. Wordt lid van commutities en houd je netwerk op peil. Ga uit van je eigen kracht en je zal zien dat je huidige baan ook een stuk zekerder wordt."
4 & 5. Word bruggenbouwer en breng je netwerk in
Tjibbe van der Zeeuw, managing partner, Qhuba
"In veel bedrijven wordt van ict veel verwacht in het behalen van gewenste kosten besparingen. Een ict'er die daarin de brug kan slaan tussen verschillende disciplines is goud waard. Neem initiatief, stel je ondernemend op, kom met voorstellen voor besparingen/verbeteringen. Wees creatief en stel je vooral niet defensief op.
Veel ict'ers hebben vaak zonder het te gebruiken een voor hun werkgever interessant netwerk. Dit netwerk actief inbrengen levert kansen op, nieuwe leads, kans op innovaties, etc. Diegene die dit goed weet te regisseren is van extra waarde voor zijn werkgever. Let wel, vooral in commerciële omgevingen bestaat er de kans dat kwaadwillende er ter eer en glorie van zichzelf met je netwerk vandoor gaan. Blijf dus in de lead en claim je eigen inbreng."
6. Word meewerkend ondernemer
Fred van den Berk, algemeen directeur, Arrendum Groep
"Het kaf wordt van het koren gescheiden, de tijden van achteroverhangen zijn voorbij. Wil je niet ontslagen worden, doe dan je werk zoals je beloofd hebt te doen toen je in dienst kwam. Zeur niet overal over, doe je werk serieus. Ga je werkgever vragen of je hem kunt helpen met het vinden van opdrachten. Stel je pro-actief op in plaats van een afwachtende houding. Ga de opleiding volgen die je toch al wilde gaan doen. Doe alsof het bedrijf waar je werkt van jou is, wordt meewerkend ondernemer."
7. Maak een pas op de plaats
Niels Wicherts, senior consultant, Peak-IT Consultancy
"Houd je ogen open en laat je kennis aansluiten op de vraag van de markt. Kijk waar je jezelf nuttig kan maken elders in de organisatie en ben niet bang om een stapje terug te doen. Ik heb tijdens de vorige recessie laptops staan repareren, iets wat ik toen als een functie onder mijn niveau had kunnen beschouwen. Een pas op de plaats kan echt geen kwaad."
8. Maak je toegevoegde waarde zichtbaar
Lucienne Stavenuiter, human resources manager, VX Company IT Services
"Maak jouw toegevoegde waarde zichtbaar. Veel van het werk van ict'ers is niet of nauwelijks zichtbaar voor de gebruikers. Vaak weten alleen jij en je collega's wat voor werk er verzet moet worden om het allemaal gaande te houden. Bedenk eens een creatieve manier om te laten zien dat jouw bijdrage nuttig is."
9. Roep vroeg hulp in bij re-integratie
Jack Portegijs, eigenaar, ICT@Work
"Ik weet niet hoe je ontslag kunt voorkomen, ik weet wel dat je ontslag vaak aan ziet komen. In de nieuwe regels van de WW is het mogelijk om al vroeg hulp in te roepen bij je re-integratie. Zo bestaan er regelingen als het Opstapje (max. 2000 euro) het Interventie-budget (max. 2500 euro) en Individuele re-integratie overeenkomst, kortweg IRO (max. 5000 euro). De regelingen zijn speciaal voor werknemers zonder recente certificaten en werknemers boven de vijftig jaar."
10. Steek je hoofd boven het maaiveld uit
Bert Bouwmeester, directeur, Steenbok Adviesgroep
"Het voorkomen van ontslag is voor een deel niet zelf te beïnvloeden. Het bedrijf waarbinnen je acteert heeft kaders en richtlijnen waarmee gewerkt wordt en wat bepaalt of er ontslag dient plaats te vinden of niet. Of dan de keus op jou valt, is wél te beïnvloeden. Het gaat dan voornamelijk om je ‘attitude'. Waar veel medewerkers ‘de kop intrekken' om niet boven het maaiveld uit te komen, daar kan jij je juist profileren. Straal een grote mate van zelfverzekerdheid uit en ontleen je kracht aan je eigen kunnen, kennis en vaardigheden. Leg een actiegerichte houding aan de dag. Zorg voor initiatieven en werk mee aan initiatieven van anderen. Ontwijk geen risicodragende acties, maar pak ze op, leer ervan, werk er hard aan en communiceer naar je omgeving. Zorg voor je eigen marketing, maak je meerwaarde zichtbaar voor de organisatie. Op deze manier neem je het heft in eigen hand en beïnvloed je jouw omgeving. Maar kijk ook goed om je heen om te zien wat er gebeurt, want als je onverhoopt toch ontslagen wordt, dan moet je weten waar je mogelijkheden liggen om verder te gaan. Ontslagen worden biedt ook kansen! Er zijn legio voorbeelden van mensen die er beter en/of gelukkiger door geworden zijn."
11. Denk vanuit je manager
Mathijs Kreugel, directeur BI, VLC
"Denk vanuit je manager. Hij zal in economisch zware tijden alles op alles moeten zetten om de bedrijfsresultaten goed te houden. Dwing af dat het ontslaan van jou daar niet in past. Zeg ja tegen een minder leuke klus, doe niet moeilijk over reistijd, spot commerciële kansen, doe wat extra's voor je bedrijf in de avonduren. Goed in goede tijden, een must in zware tijden. Een manager is een logisch denkend persoon, hij ontslaat geen medewerkers die bijdragen aan zijn doelstellingen. Je kan zelf bedenken of je in de gevarenzone zit en hebt daar zelf heel veel invloed op."
De 10 tips van Peter Ambagtsheer
Peter Ambagtsheer, assessor en loopbaanadviseur bij Mentaspex, heeft goed voor ogen hoe om te gaan met dreigend ontslag en hoe dit eventueel voorkomen zou kunnen worden. Hij presenteert een lijst met tien punten hoe jij je hierop zou kunnen voorbereiden.
Algemeen: Mensen die goed zijn ingezet, zullen geld voor hun werkgever opleveren en dus niet snel worden ontslagen. Toch is dat in het verleden wel gebeurd.
Tip 1: Leer daarvan en laat duidelijk zien wat je toevoegt. Houd het desnoods zelf bij in een spreadsheet. Het is goed te weten hoeveel je ‘kost' en ‘oplevert'. Voor je ‘ontslagen' zou worden, zou je (perspectief op) werk (of op inzet) moeten afnemen. Maar relatief rustige perioden zijn natuurlijk ook ideaal om je kennis bij te spijkeren. Wie weet heb je wel een achterstand om in te lopen.
Tip 2: Let er daarom steeds op dat je opleidingsbudget wordt opgemaakt, zodat je kennis bij de tijd blijft en er in jou geïnvesteerd wordt waar je recht op hebt. Een ‘dure' medewerker verlaat de tent niet zo snel en komt bovendien snel elders aan de bak. Op de bank zitten werkt voor velen deprimerend. Toch moet je bij je presentatie voor bijvoorbeeld een project of detachering, enthousiasme blijven opbrengen.
Tip 3: Zeg niet ‘ik moe(s)t op de bank zitten', maar zeg ‘ik kreeg de kans om meer kennis of ervaring op te doen', bij voorkeur kennis waar men wat aan heeft.
Tip 4: Houd zelf een oog en oor open voor kansen. Hoe meer opdrachten of leads je zelf binnenhaalt, hoe meer je in de picture staat. Dit is iets waar velen, maar niet allen, moeite mee hebben. Verdiep je eens in hoe dat werkt, opdrachten binnenhalen. Er zijn vast wel collega's die je verder kunnen helpen. Volg er een training in. Natuurlijk moet je hiervoor ook contact met de buitenwereld (klanten, partners) hebben. Heb je dat nog niet, stuur er dan op aan, dat zoveel mogelijk te krijgen. Kom afspraken hieromtrent na en verlang dat ook van anderen.
Tip 5: Spreek jouw ideeën, initiatieven en oplossingen zo duidelijk mogelijk uit. Werk ze nog wat verder uit zodat je gesprekken erover inhoudelijk voorbereid kunt voeren. Sommigen denken dat hun ideeën niet in goede aarde zullen vallen. Dat is lang niet altijd terecht. Natuurlijk zullen (ook) goede initiatieven concurrentie krijgen, maar accepteer dat nou maar. Dat is geen reden om ideeën in te slikken.
Tip 6: Werk aan een goede verstandhouding. Onderhoud contacten, informeer hoe het met mensen in je omgeving gaat. Als het niet optimaal loopt met het werk, dan heb je tenminste elkaar nog voor steun en hulp. Hoe beter de verstandhouding, hoe groter de kans dat anderen, zoals je baas, je willen helpen. Je blijft dus communiceren en sluit je ook in een sombere periode niet af.
Tip 7: Houd je CV bij, maar loop daarmee niet te koop. Als je er veel relevante zaken in hebt staan, dan kan je je bij kansen zoals (interne) projecten makkelijker presenteren. Wees niet bang voor een te lang CV. Een CV van een ict'er mag best meer dan vijf pagina's zijn, maar ga daar niet al te ver boven zitten. Bij een goed CV hoort een goede brief. In de ict-sector wordt heel veel vertrouwd op banensites waar alleen met een CV wordt geschoven. Dat is mager hoor! Houd voor jezelf daarom helder wat je eigenlijk biedt en zoekt en zorg dat je dat in een ‘presentatiebrief' in twee alinea's kunt verwoorden. Anderen mogen je er wel bij helpen. Een duidelijke motivatie maakt dat je positief opvalt. Durf daarbij keuzes te maken, accepteer niet zomaar ‘alles'.
Tip 8: Wees assertief met loonbesprekingen. Te lage eisen maken dat je niet meer op je waarde wordt geschat, maar te hoge looneisen zetten je op achterstand bij werkaanbod. Gebruik de internetsalarisindicatoren zodat je jouw waarde kent. Loopt je inkomen uit de pas, trek dan de consequenties. Ook je werkgever is gebaat bij een accurate beloning.
Tip 9: Houd ook in mindere tijden een goede werk/privé-balans in de gaten. Loopt die vroeg of laat scheef, dan zal dat al snel aan je gezicht te zien zijn. Als je je eenmaal in de hoek gedreven voelt, kom je er niet makkelijk uit. Zorg ervoor dat je voor jezelf opkomt zolang je de kracht hebt. Zorg dat je (privé) uitgaven passen bij je inkomen! Hoe minder problemen je hebt, hoe beter je kunt werken. Tegen de tijd dat je jezelf moet presenteren, moet je weer fris en enthousiast overkomen!
Tip 10: Het lijkt een platitude, maar zorg voor je uiterlijke presentatie. Hoe representatiever je overkomt, hoe gunstiger mensen over je oordelen. Je mag zeker wel origineel en opvallend , maar zorg dat je er fris en verzorgd uitziet.
Doe meer zus,
doe meer zo.
Laat meer zien,
profileer jezelf meer.
Desnoods: steek je hoofd boven het maaiveld uit!
Maar vooral: ga je niet ineens anders gedragen.
Snapt u het nog?
@Bert-Jan Wiegeraad: Schijnbaar snap jij het niet meer, ik wel, ik wens je daarom veel succes bij het solliciteren in jou toekomst, want dat heb JIJ nodig, dat blijkt hier uit – wel weer!
Beste Zowiezo,
Het is fijn om te horen dat je het snapt. Ik snap het inderdaad niet. Als ik de bovenstaande tips lees, kan ik niet onder de indruk raken van het niveau en zeker niet van de samenhang.
Er wordt veelvuldig gehint dat men zich meer moet profileren maar dat moet men dan doen zonder zich anders te gedragen.
Kun jij mij uitleggen hoe je zoiets combineert?
@Zowiezo: Zou je de lezers hier dan eens kunnen verblijden/verbazen met je oneindige wijsheid en inzicht over dit onderwerp?
Goed samengevat wat de werkgevers graag zien.
Is dit ook de werkelijkheid van alledag?
Was maar een vraag!
Dat je er verzorgd en fris uitziet, vindt ik open deur. Vraag me af of er werkelijk typen zijn die dat niet serieus nemen.
Alle tips zijn natuurlijk fantastisch, maar als het percentage bankzitters zo hoog wordt, dat de bodem van de financiele middelen wordt bereikt, dan kan je nog zo je best hebben gedaan, maar dan is ontslag onvermijdelijk. En dan gaat het niet meer om persoonlijke kwaliteiten maar om de centjes.
“Goed samengevat wat de werkgevers graag zien. Is dit ook de werkelijkheid van alledag?”
@Jan van Leeuwen:
Inderdaad is dit wat werkgevers graag zien, tot en met de presentatie. Wie het liever helemaal anders doet dan zijn/haar baas het graag ziet…, die neemt natuurlijk een risico. Je moet dan sterk in je schoenen staan.
Het zijn zeker goede tips, als je op je strepen staat en minder flexibel bent lig je eruit kan ik je wel vertellen. Daarom snap ik de opmerking van Bert-Jan heel erg goed 🙂 Dus je anders gedragen zal wel moeten, het is je tweehonderd procent geven momenteel! Ben je niet billable, is het bye bye!