Er zijn nog steeds heel veel mensen die open source-software zien als gratis software. Wat wordt er nu eigenlijk met gratis bedoeld in deze context? Onze expert zijn hier ook verdeeld over en gaan de discussie met elkaar aan over het prijskaartje dat hangt aan open source-software.
Op het Topic Open Source zwengelde expert Jettro Coenradie, chief architect bij JTeam, de discussie aan door te stellen dat open source niet gratis is. "Hoe gratis is een open source-product? Kun je er mee doen wat je wilt? Bij open source hoort een licentie. Sommige licenties voelen als zo'n gratis krant op straat. ‘Meneer wilt u deze krant gratis proberen? Ja hoor, geef maar. Dan moet u zich hier even inschrijven voor een proefabonnement dat zonder opzeggen meteen wordt omgezet in een permanent abonnement.' Net als met deze gratis krant is open source-software ook gratis, er horen ook bepaalde regels bij. De gebruiksaanwijzing kan bijvoorbeeld aangeven dat er meerdere licenties zijn afhankelijk van type gebruik. Belangrijk is dat sommige licenties niet goed samen gaan. Zo kan gratis software nog best ingewikkeld zijn. Gratis betekent dus puur het verkrijgen, niet het gebruiken, van software. Je hebt nog steeds iemand nodig die de sources gaat omzetten in werkende software of iemand die de software gaat begrijpen om zo anderen te trainen. De belangrijkste les die ik kan geven is dat je een keuze voor open source nooit moet laten afhangen van het feit dat het ‘gratis' is. Kies voor open source vanwege de vrijheid die je krijgt, de kwaliteit en vooral de community die altijd bereid is om te helpen."
Eric Schabell, systeemspecialist (Java), SNS Bank
"Verborgen kosten loeren overal bij het overstappen naar free open source software (FOSS). Ondanks de ‘gratis' componenten zijn er veel aspecten die van je eigen situatie/organisatie af hangen. Twee aspecten zijn bekendheid bij ict'ers met ontwikkelen en ondersteunen in de FOSS-style en of het aantrekken van ervaren ict'ers eenvoudiger wordt. Er zijn veel omgevingen waarin medewerkers zijn gewend aan gesloten ontwikkeltooling, gesloten producten en beperkte troubleshooting-mogelijkheden van deze producten. FOSS zal dan veel verborgen kosten met zich meebrengen als je op consultants moeten leunen. Heb je eigen kennis van FOSS-producten, zijn je ict'ers leergierig, ben je als organisatie in staat om nieuwe dingen op te pakken, dan valt er veel te winnen met FOSS. Laten we niet vergeten dat het moeilijk is aan goed bewezen ict'ers te komen. Met ontwikkelomgevingen die FOSS-tooling of -producten juist gebruiken, kunnen wij ict'ers ervaren in FOSS juist binnentrekken."
Jeroen van Zutphen, senior consultant, Euclides
"Bij het volwassen worden van de ict komt men er steeds meer achter dat de aanschaf van software alleen niet de enige kostenpost is van een software-implementatie. Als je puur naar de kostenkant van implementatietrajecten kijkt, zul je (afhankelijk natuurlijk van het specifieke product en situatie) waarschijnlijk niet zoveel verschil zien tussen implementaties van open source- en propietarysoftware. Het is jammer dat de verdere voordelen van open source nog niet zo bekend zijn bij het grote publiek."
Morten Minke, implementatiemanager, Business Momentum
Open source-software is gratis omdat er geen licentiekosten zijn, maar de implementatie ervan kost vaak wel geld. Het hangt ook af van je eigen kennis, ervaring en het soort software waar het om gaat. Als het gaat om grote roll-outs in bedrijven komt er meer bij kijken dan bijvoorbeeld een Office-pakket installeren. Er moet dan gekeken worden naar integratie met andere software, gebruikte hardware, training, etc. Andere software zijn van nature al complex. Deze software vereist goede consultants om het pakket goed in te regelen zodat het ook gaat doen wat er verwacht wordt. Als bedrijven deze software zelf willen implementeren, loopt het project vaak spaak. Een aannemersbedrijf moet ook niet zijn eigen auto's gaan onderhouden, dat doet een garage bedrijf voor ze. Daarnaast is het zo dat grotere applicaties ook vaak meer vergen van een algehele architectuur. Of dit nu met closed source- of open source-software wordt uitgevoerd, maakt niet uit, een specialist is gewoon nodig."
Mylène Reiners, productmanager OSCE, Atos Origin
"Ik zou graag nog een punt willen toevoegen, namelijk het up-to-date houden van je open source-software. Als je een closed source-oplossing hebt gekozen, zit er gewoonlijk een contract bij met een leverancier. Gedurende een bepaalde tijd zal hij patches, updates, etc. voor het door jou gekochte product aan moeten leveren, inclusief installatie-instructies en dergelijke. Bij open source-software zal er ook iemand moeten zijn die op de hoogte is/blijft van de updates en patches op het product. Dat kan een intern iemand zijn, die de mailinglijsten, fora, etc. bijhoudt. Het kan ook een dienst zijn die je afneemt bij ofwel de commerciële partner van het betreffende open source-product danwel bij een andere partij. Niet gratis, wel belangrijk! Het voordeel van open source-software in dit opzicht is natuurlijk wel dat je zelf kunt kiezen of je de update wel of niet installeert, de support blijft (meestal) gelijk dankzij de communities."
Jan van Leeuwen, zelfstandig ict-consultant
"Bij iedere software is het nodig dat het geïnstalleerd wordt. Alleen bij de koop van een nieuwe pc wordt vaak voorgeïnstalleerde software geleverd. Het verschil met open source-software is dat je geen licenties betaalt in tegenstelling tot proprietarysoftware. In die zin is het ‘gratis'. Ondersteuning is nooit gratis, bij proprietary zit het vaak in de prijs, bij open source kun je dat kopen. Tenzij je gebruik maakt van fora waar gebruikers en ontwikkelaars hun ervaringen uitwisselen, dan kost het alleen je tijd. Bij grote projecten kost het je de inzet van specialisten om het aan jouw situatie aan te passen, licenties hoef je echter niet betalen. Bij een commercieel traject betaal je echter naast de licenties ook de inzet van de specialisten, dus is het toch goedkoper. Hoe je het ook went of keert, FOSS is goedkoper op den duur."
Jeroen van Disseldorp, open source alliance manager, Capgemini
"Ik denk dat het gratis zijn van software maar één kant van de medaille dekt. Om dat uit te leggen moet je twee fasen waarin de software wordt gebruikt onderscheiden: build en run. In de build-fase (het bouwen van een oplossing met behulp van open source-software) hebben mensen vaak behoefte aan software die het toestaat snel te prototypen en dingen uit te proberen. Daarna wil je liefst zonder veel moeite kunnen opschalen naar een productieomgeving. In de run-fase (het draaiend houden van de oplossing) gelden er echter andere criteria. Continuïteit van de operatie, robuustheid en performance spelen hier een grote rol. Veel organisaties prediken hier ‘liever iets meer betalen dan het risico lopen op een storing'. Je ziet hier dat gratis dus niet echt een sterk criterium is. En daar is de klassieke frictie tussen build en run: kosten versus risico. Natuurlijk moeten closed source-leveranciers een balans vinden bij hun pricing van pakketsoftware, maar zij kunnen nooit lager dan nul."
Siem Korteweg, midrange architect, QNH
"Bij het invoeren van open source-software zoals Linux dient gelet te worden op ‘compatibiliteit' met de betreffende software op basis van installed base aan hardware en software, beheerders en gebruikers. Incompatibiliteit op elk van deze gebieden zorgt voor extra inspanning en dus voor extra kosten. Deze komen dan nog eens bovenop de kosten voor de eventueel benodigde, extra functionaliteit. Dit is trouwens niet anders bij de invoering van nieuwe closed source-software. Ook bij de invoering van Windows Vista zal de aanwezige hard- en software mogelijk aangepast moeten worden en zullen beheerders en gebruikers meer of minder getraind moeten worden. Er zijn, vanwege het verleden, meer consultants en bedrijven die ervaring hebben met het invoeren van closed source-software en is het voor een bedrijf nu nog lastiger en dus duurder om een goede partner te vinden voor de implementatie van open source-software."
Ruben van Wendel de Joode, adviseur, Twynstra Gudde Adviseurs en Managers
"Ik heb een aantal jaar onderzoek mogen doen naar open source-communities. Met dat onderzoek heb ik veel geleerd van communities en open source in het bijzonder. Laten we voorop stellen dat de meeste mensen en bedrijven in open source het leuk en belangrijk vinden om anderen te helpen en daar niet meteen iets voor terug hoeven te krijgen. In die zin klopt het dat mensen in een community vaak bereid zijn om te helpen. Ik heb ook echter geleerd dat elke community anders is, dat er vaak impliciete regels zijn over het stellen van vragen en het kunnen bijdragen en dat mensen bereid zijn harder te lopen als een vraag van een bekend persoon of bekende organisatie komt die ook tijd en/of geld investeert in open source. Het kan dus zomaar zijn dat er helemaal geen antwoord komt op je vraag. Of erger nog, dat je wordt uitgescholden omdat je gewoon in de handleiding had moet kijken. En er zijn voldoende voorbeelden, waarin de community eigenlijk niet meer is dan een aantal zeer gedreven ontwikkelaars die zich met zeer inhoudelijke vraagstukken willen bezig houden en niet met ‘simpele' vragen."
Experts gezocht
Computable is bezig om al zijn 25 topics te voorzien van een expertpanel. Voor de komende tijd zijn wij op zoek naar experts op de volgende vakgebieden:
Loopbaan: loopbaan@computable.nl
Netwerken: netwerken@computable.nl
ERP: erp@computable.nl
Infrastructuur: infrastructuur@computable.nl
Internet: internet@computable.nl
eHRM: ehrm@computable.nl
Ben jij expert op één van bovengenoemde zes vakgebieden, stuur dan een e-mail met je gegevens (naam, functie, bedrijf, werkzaamheden) naar het bijbehorende e-mailadres.
Kort samengevat:
– bij closed software betaal je voor de licentie ?n de service
– bij open source betaal je alleen voor de service
Dit zegt niks over de totale kosten en het zegt niks over de kwaliteit.
Open souce blaast naar mijn mening wel minder hoog van de toren, je weet dat je apart voor de service moet betalen, closed software wil nog wel eens de illusie wekken dat je service krijgt, maar als puntje bij paaltje komt laat de leverancier het afweten. Wijzigende licentie kosten zijn ook erg leuk, ben je X jaar een tevreden klant, wil je vervolgens het contract verlengen en blijken de prijzen met een paar honderd procent te zijn gestegen… Dit zal je met open source niet gebeuren.
Beschrijf je problemen en zoek daar een passende oplossing bij die binnen het totale budget past. Dan krijg je een situatie waarin je open source en closed source met elkaar kunt gaan vergelijken.
Gratis is niet de essentie van open source
Voor open source-software hoeft meestal niet te worden betaald en er zijn sowieso geen jaarlijks terugkerende licentiekosten. Toch is ‘gratis’ niet de essentie van open source. De essentie van open source is dat de broncode voor iedereen beschikbaar is, in plaats van alleen voor de leverancier en dat open source gebruik maakt van open standaarden. Door het ontbreken van deze zogenaamde ‘vendor lock-in’ kunnen ook andere leveranciers de software uitbreiden, aanpassen en daarop aansluiten en zijn geen ingewikkelde juridische constructies noodzakelijk om gebruikers te beschermen voor het geval dat de leverancier in de problemen komt. Dit zijn redenen voor de overheid om bij voorkeur te kiezen voor open source-producten en -standaarden. Dit zijn ook redenen waardoor de Europese Unie telkens weer in conflict komt met Microsoft, omdat Microsoft eigen producten en eigen standaarden aan de markt opdringt en daarmee andere leveranciers uitsluit.
Vlak voor de kerstdagen werd op Nu.nl Zakelijk in het kader van het daar opgezette Open Source Dossier een Wereld Top Tien gepresenteerd van onmisbare open source-programma’s, waaronder een Nederlandse.
Als SaaS-expert heb ik op deze website onder andere rond het bovenstaande een serie van vier artikelen ingeleverd bij de redactie. (Het laatste vandaag, op dit moment is het nog niet gepubliceerd.)
Volgens mij worden bottomline de laatste echte perikelen rond Open Source opgelost in de combinatie met Cloud Computing, de opvolger van SaaS.
[DISCLAIMER: ik werk voor Red Hat]
Free en Open Source Software (F/OSS) wordt meerendeels door betaalde ontwikkelaars geschreven. JBoss, Red Hat, Novell, IBM, HP, Intel, AMD, SUN, noem maar op – ze werken allemaal aan Open Source oplossingen.
In het geval van de Linux-Kernel komen ca 85% van de patches en nieuwe features via developers die dit als doodgewone daily job doen.
En ergens moet de boter op de boterham vandaan komen. Dit geld met service en support te verdienen is een eerlijk aanbod IMHO.
Als je F/OSS alleen op “het is gratis” reduceert, wordt het moeilijk de ontwikkeling in de toekomst te regelen. Dus als je F/OSS ook als kans begrijpt om in toekomst te besparen en state-of-the-art oplossingen voor een lage TCO te gebruiken is het zinvol om of zelf aan F/OSS bij te dragen of diegene die ervoor zorgt dat een F/OSS oplossing verkrijgbaar is te ondersteunen door een subscriptie, service contract etc.
Het is het oude spel van geven en nemen. Als enkel nemen wilt zonder te geven …
Het grote voordeel van F/OSS is dat je binnen een bedrijf meteen aan de slag kunt, zonder purchase orders etc. Maar zodra je verantwoording aan een F/OSS software geeft, vooral in mission-critical omgevingen, wil je toch een partner kunnen bellen met vastgelegde SLA. Free Lunch is niet altijd de oplossing …
De wezenlijk potenti?le besparing van open source zit niet zozeer in het ontbreken van licentievergoedingen. In de praktijk is de licentie zelden meer dan 20% van de implementatiesom en zijn de verborgen implementatiekosten niet zelden nog het dubbele van de zichtbare implementatiesom. Waar de winst kan zitten is de meer zakelijke relatie die mogelijk is met open source implementatiepartijen. Die zelf in de praktijk ook nog eens minder vaak in een spagaat tussen een grote pakketleverancier en de klant zitten. Want een goede open source implementatiepartner participeert in de relevante communities en slaagt er in om desnoods zelf onder de motorkap te kruipen. Dat alles is uiteraard alleen mogelijk als men in de relevante contracten en SLAs wel de mogelijkheden die open source biedt daadwerkelijk benut. En daar zie ik nog veel mensen vastgeroest zitten in verouderde patronen.
Eigenlijk hangt het van de klant af.
Zijn situatie is doorslaggevend voor de keuze welke software gekozen wordt.
Simpel voorbeeld:
Met Magento (webshop) heb je een server nodig die veel kapaciteit nodig heeft en dus genoeg geld kost.
Met een gekochte Webshop betaal je voor die software maar die draait op een eenvoudigere server en komt dan na 3 jaar toch goedkoper uit.
Zoals gezegd het hangt van de klant af.
Het kost sowieso geld.
Jan van Leeuwen
“Free software” is a matter of liberty, not price. To understand the concept, you should think of “free” as in “free speech,” not as in “free beer.”
(http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html)
In veel gevallen is Open Source goedkoper voor zowel de leverancier als de klant.
In sommige gevallen is het zelf een noodzaak.
Het wordt steeds moeilijker om gekwalificeerde mensen te vinden voor de steeds complexere software. Via het open source systeem maken we maximaal gebruik van de schaarse bronnen (programmeurs, ontwikkelaars) die er nog zijn.
Als een gebruiker zelf geen kennis wil opbouwen van Open Source software kan deze kennis meestal ingehuurd worden tegen gelijke of lagere kosten als bij commerciele software.
Naast de kosten is de vendor lock-in vaak een groot probleem bij commerciele software.
Zo heeft Microsoft meerdere keren laten zien de methode van Embrace,_extend_and_extinguish (http://en.wikipedia.org/wiki/Embrace,_extend_and_extinguish).