Voor bijna iedere ict'er is de term ‘virtualisatie' niet onbekend. Toch valt het aantal grootschalige virtualisatie-implementaties bij bedrijven en organisaties tegen. Reden voor verschillende van onze virtualisatie-experts om tips te geven hoe er met virtualisatie begonnen kan worden. Zij roepen 2009 zelfs uit tot het jaar van de virtualisatie.
Voor zeer veel ict'ers geldt bij virtualisatie dat zij de klok wel hebben horen luiden, maar zij niet weten waar de klepel hangt. Verschillende van onze virtualisatie-experts geven daarom hieronder tips om juist die personen en bedrijven die met virtualisatie willen gaan beginnen op weg te helpen. Verschillende onderdelen komen meerdere malen terug, zoals het voorkomen van een explosie aan virtualisatie, de business case, het opzetten van virtualisatieteams en schakel reeds opgedane kennis in. Zodoende kan 2009 het jaar van de virtualisatie worden. Althans, als we de experts Martijn Baecke, Bert Bouwhuis, Erwin van de Bos en Edwin Charité mogen geloven. Hier volgen hun tips op het gebied van servervirtualisatie, dekstopvirtualisatie, applicatievirtualisatie, etc.
1. Eerst denken, dan doen
Voordat je gaat implementeren, bedenk dan eerst wat je wilt bereiken. Dit klinkt misschien logisch, maar in de praktijk zijn er cases ten overvloede van bedrijven waar virtualisatie ‘geëxplodeerd' is. Het werd ongecontroleerd geïntroduceerd in de organisatie als een nieuwe technologie. Echter vereist deze technologie ook een geheel andere manier van denken over ict. Pas als je dat beseft is de tijd rijp om virtualisatie te introduceren in jouw ict-omgeving.
2. Gebruik best practices en experts
Gelukkig zijn we niet alleen op de wereld en is virtualisatie niet een geheel nieuw onderwerp. Het is daarom raadzaam de best practices te analyseren die opgedaan zijn over de aflopen jaren. Zo voorkom je onnodige fouten en leg je een goede fundering voor de introductie van virtualisatie in jouw ict-omgeving. Laat je in dat geval bijstaan door experts die dit al eerder gedaan hebben. Hun kennis en ervaring is een waardevolle toevoeging voor en tijdens de introductie. Zij kunnen je in een korte en gestructureerde manier helpen een dynamische en kostenbesparende virtuele ict-omgeving te realiseren.
3. Creëer een business case
Zeker in deze moeilijke tijden is het van belang om voor de organisatie duidelijk te maken waar je als ict-afdeling mee bezig bent. En misschien nog wel belangrijker wat dit dan uiteindelijk gaat (besparen op de) kosten. Vandaar dat je bij elk virtualisatietraject een business case moet creëren waarin de kosten en baten tegen elkaar gezet worden. Op deze manier creëer je een helder beeld en daarbij een draagvlak binnen de organisatie. Dit draagvlak is van wezenlijk belang om jouw virtualisatieproject uiteindelijk te laten slagen.
4. Begin klein en bouw langzaam uit
Virtualisatie is geen technologie die met een ‘big bang' geïntroduceerd moet worden binnen een productieomgeving. Advies is dan ook om klein te beginnen, het liefst in een ontwikkelomgeving. Daar kan dan virtualisatie geanalyseerd worden en gekeken worden naar wat de impact is voor de productieomgeving. Zo kom je niet voor verrassingen te staan wanneer je virtualisatie los laat in jouw productieomgeving. Tevens heeft het als voordeel dat je op een langzame en gecontroleerde manier, stapje-voor-stapje, virtualisatie kunt introduceren in jouw bedrijf.
5. Zet een virtualisatiekennisteam op
Veel bedrijven omarmen virtualisatie, maar vergeten de kennis te waarborgen. Vaak hebben bedrijven wel begrepen dat ze experts moeten invliegen om virtualisatie te introduceren in hun organisatie, maar vergeten ze dat ze de kennis ook moeten behouden. Het is experts eigen dat ze een paar maanden ergens komen te zitten om vervolgens weer te vertrekken. Zet dus vooraf een kennisteam op binnen jouw ict-afdeling die virtualisatiekennisborging tot doel heeft. Zo voorkomt je dat je later met de handen in het haar staat als opeens virtualisatie weer om de hoek komt kijken. Natuurlijk kan je dan weer die experts inhuren voor dezelfde informatie, maar of dit de kostenbesparing ten goede komt…
6. Maak een roadmap
Pak niet alle vormen van virtualisatie tegelijkertijd aan. Een logisch pad kan zijn: storage-, server-, applicatie- en desktopvirtualisatie. De volgorde wordt daarbij bepaald door een combinatie van pragmatisme (zoals ‘regel eerst de storage voordat je met de servers aan de slag gaat') en van prioriteiten.
7. Positioneer servervirtualisatie als een ‘natuurlijk’ verschijnsel
Eigenlijk vormt servervirtualisatie gewoon een correctie op server operating-systemen. Als je dat positioneert als een revolutionair andere manier van werken, dan dwing je jezelf tot uitgebreide uitleg, motivatie, return-on-investment-berekeningen, onderbouwing, etc. Als je het aan de andere kant positioneert als een natuurlijke evolutie van serveromgevingen, dan roep je waarschijnlijk net zo weinig vragen op als bijvoorbeeld bij het voorstel om een operating systeem onder het erp-systeem te leggen. Gebruik dan ook de stelregel ‘virtualiseer elke x86-server, tenzij…?'
8. Onderzoek vooraf de licentie- en supportvoorwaarden van je softwareleveranciers
Servervirtualisatie kan voor zowel gebruikslicenties als supportcontracten consequenties hebben. Elke softwareleverancier vaart daarin zijn eigen koers. Laat je daarom niet achteraf verrassen door extra licenties of het wegvallen van ondersteuning.
9. Laat je niet van de wijs brengen door cloud computing
Voor het begrip cloud computing wordt nog steeds door iedere leverancier een eigen uitleg gegeven. Laat je daardoor niet van de wijs brengen. Denk wel na over de verschillende hostingmogelijkheden (net als vroeger) en onderzoek hoe virtualisatie daar waarschijnlijk wat meer flexibiliteit gaat bieden.
10. Houd de regie in eigen handen
Voorkom enerzijds wildgroei op afdelingsniveau, met alle consequenties ten aanzien van bijvoorbeeld onnodig hoge beheerkosten en veiligheidsrisico's. Voorkom anderzijds dat je overvallen wordt vanaf ‘de bovenkant'.
11. Think virtual
Virtualisatie van ict en ict-beheercomponenten geeft ongekende nieuwe mogelijkheden om meer waarde te krijgen uit die componenten en om de beheerprocessen te verbeteren of te vereenvoudigen. Experts hebben al allerlei creatieve mogelijkheden gezien en soms ook beschreven. Gebruiken dus, die experts, die communities en die whitepapers. Think virtual! Een virtual machine hoeft niet alleen een gevirtualiseerd fysiek systeem te zijn. Het kan meer, beter, zijn.
12. Maak een ‘virtualisatieblauwdruk’
Virtualisatie gaat over allerlei componenten, niet alleen over x86-systemen. Betrek dus vanaf het begin storage-, netwerk-, desktop-, beheer- en applicatieafdelingen in je virtualisatieteam. Zorg dat al deze personen hun visie bundelen in een ‘virtualisatieblauwdruk'. Die blauwdruk mag best zo af en toe aangepast worden. Verwerk de ervaringen die je opdoet er in.
13. Voorkom explosieve toename virtuele systemen
Het aantal in gebruik zijnde virtuele systemen kan snel ‘exploderen'. Dat kan voor je eindgebruikers heel nuttig zijn, maar voor de beheerafdeling een crime. Een goede rem op de explosie is de introductie van Chargeback in combinatie met VM LifeCycle Management-software. Plaats een einddatum op een virtual machine. Meet welke virtuele machines echt worden gebruikt en zet ongebruikte virtuele machines uit.
14. Ontkracht de aloude dooddoener KISS
Virtualisatie heeft in 2009 een potentie die nog geen enkele ontwikkeling eerder heeft gehad. Wat virtualisatie in 2009 moet gaan ontkrachten is de aloude dooddoener ‘KISS': Keep It Stupid Simple. Als je met name de ‘zachte' kosten uit de exploitatiefase meeneemt in business cases, en dus als koopargument positioneert, gaat de vraagkant in de markt om. KISS wordt dan ‘Keep it Simple? Stupid!'
15. Maak budget vrij voor initiële investering
Besparingen op beheerkosten, energiebesparing en verhoogde effectiviteit van gebruikers (performance, uitval, hersteltijden) zijn zeker in economisch onzekere tijden sterke argumenten. Dan blijft nog de vraag of budget vrij gemaakt kan worden voor de initiële investering. Als je dan met een business case komt waarbij de investering al wordt terugverdiend in dezelfde budgetperiode als waarin de investering wordt gedaan, wie kan het dan nog tegenhouden? Kortom: de eerste helft van 2009 zal de toon gezet moeten worden.
Goede punten! Mis in mijn ogen de twee meest essentiele die ik toch even toe wil voegen:
16) Ict-beheerorganisatie dient voldoende volwassen te zijn
Uit onderzoek van Computer Associates blijkt dat bijna de helft van de bedrijven die virtualisatie toepast, moeite heeft om de potentiele voordelen daadwerkelijk, zichtbaar te realiseren. Een aantal kenmerken van virtualisatie stelt namelijk speciale eisen aan de beheerorganisatie.
Gartner stelt in haar Infrastructure Maturity Model ook dat virtualisatie pas het vijfde niveau is. Veel bedrijven zitten pas op niveau 2. Dit betekend dat je zaken zoals SLA’s, capacity, change en lifecycle management op orde moet hebben. Indien dit niet het geval is dan kan virtualisatie meer schade aan je ict-organisatie toebrengen dan voordelen.
17) Werk onder architectuur
Deze geld voor ieder ict-project. Met name virtualisatieprojecten kenmerken zich doordat het vaak een feestje is van de ict-afdeling. Het idee om te virtualiseren is gekomen van een technisch beheerder/specialist en de manager was al snel overtuigd. De voordelen zijn ook eenvoudig op te noemen en zelfs een ROI is goed te maken.
Het is echter aan te raden ook alle stakeholders hierbij te betrekken. Wat verwachten zijn van hun ict en welke voordelen kunnen zij behalen bij het implementeren van een virtualisatie-oplossing. Welke functionaliteiten zijn binnen jullie organisatie gewenst en welke overbodig. Hieruit zou namelijk kunnen komen dat er extra producten toegevoegd moeten worden, of dat VMware (keuze van de technisch specialist) niet de beste keuze is of dat virtualisatie op dit moment zelfs compleet ongewenst is!