Generatie Y, Generatie Einstein of Digital Natives: het zijn bijnamen voor de twintigers die nu de arbeidsmarkt betreden. Met het opgroeien van jongeren met pc, internet en de mobiele telefoon blijkt ict een uiting van jeugdcultuur geworden. Dit en andere maatschappelijke ict-ontwikkelingen beschrijft het ‘Jaarboek ICT en Samenleving 2008-2009: Omzien naar de Toekomst’.
De generatie Y netwerkt (‘Ik hyve dus ik besta'), multitaskt en combineert werk en privé moeiteloos. De oudere generaties kijken met de neus tegen het glas gedrukt wat deze generatie doet en hoe ze zich zal ontwikkelen. Dat schrijft Jop Esmeijer, onderzoeker bij TNO en met 1981 als geboortejaar behorend tot de Generatie Y.
Het ‘Jaarboek ICT en Samenleving 2008-2009: Omzien naar de Toekomst' verscheen de afgelopen jaren vijf keer onder leiding van het Sociaal en Cultureel Planbureau met per aflevering wisselende organisaties. TNO, ECP.nl en EPN (de laatste twee fuseren naar verwachting in 2009) zetten de komende jaren de reeks jaarboeken voort. Het boek wordt al ‘de professoreneditie' genoemd, vanwege de bijdragen van prominente auteurs en opinieleiders. Zoals Mark Deuze, associate professor aan de vakgroep telecommunicatie van de Indiana University in het Amerikaanse Bloomington én deeltijdhoogleraar Journalistiek en Nieuwe Media aan de Universiteit Leiden.
In zijn bijdrage vraagt hij zich af wat de consequenties van een ‘leven in media' zijn. De ontwikkelingen als ‘massively multiplayer online games (World of Warcraft, Eve Online), wiki's, burgerjournalistiek (Unieuws.nl) en open source mobiele telefoons (G-phone van Google), plaatsen ons nadrukkelijker en bewuster in het leven, maken ons leven kwetsbaarder dan ooit door de willekeur van staat en markt, maar geven ons tegelijkertijd en onwillekeurig meer gereedschap in handen om de markt (en staat) naar onze hand te zetten, concludeert Deuze.
Flower power
Jeroen van den Hoven, hoogleraar ethiek aan de TU Delft en wetenschappelijk directeur van het 3TU centrum voor Ethiek en Techniek, schrijft over ict en waarden. Politieke uitganspunten en ethische waarden moeten in de 21ste eeuw op verantwoorde wijze geïncorporeerd worden in technologie en infrastructuur, vindt hij. We kunnen met veel moreel aplomb over rekenschap en bewustwording (‘accountability') spreken, maar het gaat natuurlijk om specifieke vragen als: Wie mag een record aanmaken? Wie mag het gebruiken? Wie mag het wijzigen en wie mag het verwijderen? Wat moet er in worden opgenomen? Wat wordt geloofd en hoe bewaard en voor wie is het in te zien? Deze werkwijze dwingt tot reflectie, zegt Van den Hoven.
Hoewel het jaarboek een professoreneditie is, of misschien wel dankzij, leest het boek makkelijk. Sommige verhalen lezen wel prettiger als je een ict-achtergrond hebt. De uitgave is echt een tijdsmarkering met een terugblik op wat er was, een blik op wat er is en een vooruitblik op wat we denken dat komen gaat.
Ouderwets
Hoe loopt het af met Generatie Y? Waarin verschilt die met de generaties ervoor die zo voorzichtig hun teen in de internetvijver staken, waar deze generatie gewend is om er in rond te zwemmen? Eigenlijk niet zoveel, zegt Jop Esmeijer. Want we lijken meer op elkaar dan zowel de jonge als oude generaties toe zouden willen geven.
Uiteindelijk komt het neer op waar het bij de rock 'n roll, flower power en punk ook op neer kwam. De jeugd probeert zich een eigen identiteit aan te meten, ten opzichte van andere jongeren, maar vooral ten opzichte van de gevestigde orde. De hedendaagse ict past in dit rijtje van uitingen van jeugdcultuur.
Maar ook deze generatie Y wordt ouder en krijgt kinderen. En zal hopeloos ouderwets worden. Esmeijer mailt nog, en dat is eigenlijk niet meer van deze tijd. Want je kunt elkaar spreken via msn of in een virtuele wereld. En anders laat je gewoon een bericht achter op Twitter of Hyves.
Jaarboek
Het Jaarboek ICT en Samenleving 2008-2009: Omzien naar de Toekomst (ISBN 978-90-78730-03-3, prijs 29,50 euro) is verschenen bij uitgever Media Update Vakpublicaties.
Andere onderwerpen die aan bod komen: ict als trendversterker: de evolutie van een technologie en haar maatschappelijke gevolgen in de afgelopen 25 jaar (Jan van Dijk), de googlisering van de samenleving (José van Dijck), digitale vaardigheden op de arbeidsmarkt (Jules Theeuwes en Jard Weda), een terugblik en perspectief op de elektronische overheid (Victor Bekkers), risico's van grote projecten bij de overheid (Chris Verhoef), slow food, slow growth… slow ict (Jean Claude Burgelman).
Geef iedere generatie een marketing naam (X, Y, etc.), maar in de echte wereld staat de mens al een lange tijd ‘stil’. De evolutie van de mens is krakend en piepend tot stilstand gekomen, we doen dezelfde kunstjes nu al lange tijd achter elkaar.
De kunstjes werken dan ook niet meer!
Laat de slapenden iets doen waarvan ze denken dat het goed is en ze herhalen het keer op keer!
Ongeacht het feit dat er ‘nieuwe generaties’ gaan en komen, dat is jammer, want iedere generatie geeft nog steeds aan de volgende door wat er echt toe ‘doet’ in deze wereld.
En dat zijn waarden en normen die al heeeeeeeeel oud zijn. Of we gaan in de nabije toekomst echt veranderen, of we hobbelen op deze manier door en worden op termijn vervangen door Human 2.0.
Aan ons (Human 1.9) de keuze!
Groet en kerstwens.
De schrijver spreekt over “de twintigers die nu de arbeidsmarkt betreden” en stelt een paar regels verder “…combineert werk en prive moeiteloos.” Dit zal echter nog moeten blijken. Heeft de massa van deze generatie al zoveel successen geboekt? Zijn ze opgewassen tegen een opkomende crisis?
In de regel dienen individuele medewerkers gewoon waarde toe te voegen aan een onderneming. Met nieuwe technologieen (die overigens verzonnen en gemaakt zijn door de zittende generatie) kan het e.e.a. slimmer worden georganiseerd of efficienter worden ingericht. Waar de nieuwe generatie zal zorgen voor een gezonde frisse wind, zal de oude generatie deze technologien kunnen relativeren.