‘Mainframe blijft, maar specialist verdwijnt’

De ultieme controle over het systeem. Het is een van de dingen die ict'er Henri Kuiper zo interessant vindt aan zijn werk als mainframespecialist. 'De allesomvattende basisarchitectuur is de bijbel.'

Nog voordat Henri Kuiper zijn opleiding heeft afgerond, rolt hij de mainframe-wereld in. Daardoor is hij nu een van de jongste mainframe-specialisten in Nederland. "Het aantal leeftijdsgenoten is op één hand te tellen", aldus de 32-jarige Kuiper.

Toch heeft de specialist al tien jaar ervaring met mainframes. Daarmee is Henri Kuiper zonder meer een uitzonderlijk geval. "In deze wereld ben je met 45 jaar nog een broekie", zegt hij. "Het aantal leeftijdsgenoten in Nederland is op één hand te tellen." Nu de beheerders sneller uitsterven dan de mainframe zelf – ze gaan met pensioen of ze overlijden – is de expertise van Kuiper razend populair. "De mainframe verdwijnt de komende twintig jaar nog niet, maar al die mensen zijn dan wel foetsie."

Volwassen platform

"Ik heb het vak geleerd bij Fortis. Daar zaten twee oude rotten met meer jaren ervaring dan ik aan levensjaren heb." Kuiper noemt ze ook liefkozend ‘Papa Piet' en ‘Ome Loet', en spreekt van ‘vrienden voor het leven'. "Ik kwam binnen als applicatieprogrammeur, en werkte daar aan PL/1-software die nog uit 1972 was. Maar ik was ook regelmatig met systeemprogramma's in de weer. Toen er een vacature was, ben daar meer mee gaan werken. Sindsdien heb ik eigenlijk alleen maar grote projecten gedaan: disk conversies, nieuwe versies van z/OS en nieuwe systemen."

Waar Kuiper warm van wordt, is de ultieme controle over het systeem. "Controle en bureaucratie klinken zo negatief. Van deze bureaucratie ben je niet het slachtoffer; je maakt hem zelf. Als je iets nieuws op wilt zetten, dan moet je daar eerst over nadenken. Dit is niet ‘applicatietje-servertje'. Er zijn conventies met betrekking tot naamgeving, plaatsing en monitoring waar je je aan moet houden. Die allesomvattende basisarchitectuur is de bijbel. Als je je daar strikt aan houdt, wordt het veel makkelijker om met minder mensen meer te doen. Daardoor heeft een uitrol wel een langere doorlooptijd, maar dat is de prijs die je betaald voor een volwassen platform."

Omzwervingen

Na de grote reorganisatie bij Fortis kwam Kuiper twee jaar geleden bij de operationele beheerders terecht. "Daar was niets aan. Ik wilde bij ‘technical services' blijven." Hij heeft het over ‘running the factory' en ‘fixing the factory'. Hoewel Kuiper zijn werkgever had laten weten niet tevreden te zijn over zijn werk, veranderde volgens hem weinig. Totdat Kuiper ontslag nam. "Toen kon ineens alles: opslag en een nieuwe functie. Maar het was te laat", herinnert de specialist zich. "Als ik kom voor een functie, dan kom ik voor een functie. En als ik kom voor ontslag, dan kom ik voor ontslag."

Vervolgens heeft Kuiper zich georiënteerd op de arbeidsmarkt. "Ik heb voor het eerst in mijn leven een cv gemaakt en die op internet gezet. Ik werd twee weken helemaal gek van de telefoon. Ze belden wel twee, drie keer per dag."

Na wat omzwervingen via detacheerder TenICT kreeg Kuiper een telefoontje van een collega die inmiddels bij de Belastingdienst werkte. De Belastingdienst bood een kans die hij niet kon laten schieten. Vanwege de beperkte reistijd vanuit zijn woonplaats Almelo had Kuiper altijd al bij de Belastingdienst in Apeldoorn willen werken. "En ik wilde kennis van WebSphere op z/OS opdoen", zegt hij. "Daar ben ik nu mee bezig. De Belastingdienst kon mij echter geen vast contract aanbieden. Dus ben ik daar vanaf deze zomer als freelancer aan het werk."

Marktconform

Hoewel Kuiper inmiddels veel beter weet wat hij waard is, wil hij niet per se het onderste uit de kan. "Technisch gesproken is mijn beloning marktconform. Maar sociaal-maatschappelijk is het schandalig."

Over de toekomst maakt hij zich geen zorgen. "Naarmate mijn collega's verdwijnen, zal een zwaarder beroep worden gedaan op de resterende specialisten", verwacht Kuiper. "Niet alleen om de systemen in de lucht te houden, maar ook om nieuwe mensen te trainen en op te leiden. In het ergste geval worden de mainframe-applicaties naar andere platformen gemigreerd. Bedrijven als ING, Fortis, Aegon en ABNAmro krijgen dat echt niet in twee jaar voor elkaar. Dat duurt zeker tien jaar. Maar eigenlijk zie ik het de komende 25 jaar niet gebeuren."