Achteraf. Achteraf is het mooi wonen. Maar achteraf is het ook opvallend om te zien hoe de oorsprong van de kredietcrisis ligt in een omgeving waarvan al in 2005 werd geconcludeerd dat deze omgeving ver achter liep in het implementeren van compliance richtlijnen als Basel II.
Net als de rest van de wereld was men in de Verenigde Staten voortvarend begonnen met het implementeren van Basel II, tot men tegen de hoge kosten aanliep die op it-gebied gemaakt moesten worden (schattingen zijn dat de it-kosten van Basel II implementaties tussen de 50 en 60 procent van de totaalinvestering uitmaken). Deze kostenhobbel leidde met name in de VS tot een meer afwachtende houding, waarvan toen al werd gezegd dat deze houding de Amerikaanse banken in een later stadium nog eens zou opbreken.
Basel II kent drie belangrijke pilaren, zijnde kapitaalvereisten die meer recht doen aan de feitelijk gelopen risico's; aanpassing van de werkwijze van toezichthouders en meer transparantie bij de informatieverstrekking door banken. De kredietcrisis kent zijn oorsprong in onvoldoende inzicht in geleden risico's (door het doorverkopen van bundels dubieuze hypotheken), waardoor kapitaalvereisten niet werden ingevuld. Dit doorverkopen gebeurde verschillende malen, waardoor een gestapeld effect ontstond van het onvoldoende zicht hebben op risico's en het dus onvoldoende kapitaliseren voor deze risico's, met alle gevolgen van dien.
Het zijn echter niet alleen de genoemde Amerikaanse banken die achterliepen met Basel II, inmiddels zijn ook banken met goed lopende implementatieprogramma's geraakt. Dat heeft ook met de aard van Basel II te maken, die is niet voorschrijvend ten aanzien van risicobeheersingsregimes. Niet voor niets kwam Basel II tot stand met inspraak van de bankensector zelf. Dat resulteerde in niet de meest stringente vorm van regulering.
De roep om nieuwe richtlijnen is groot. Basel III zal zich gaan richten op het gebied waar banken daadwerkelijk een onderscheidend vermogen kunnen opbouwen en tegelijkertijd beoordeelbare risicobeheersing kunnen implementeren. Transparantie is het sleutelwoord. Uit onderzoek van medewerkers van het IMF blijkt dat in landen waar veelvuldig over financiële gegevens wordt gerapporteerd, de banken een stabielere positie hebben.
"More specifically, countries where banks have to regularly and accurately report their financial data to regulators and market participants have more highly rated banks."
Cto's en cio's zullen nu daadwerkelijk de it-hobbel rondom compliance moeten gaan nemen, waarbij de focus ligt op transparantie. De it-investeringen in het verleden hadden vooral tot doel datawarehouses (business intelligence) in te richten om op die manier een beter zicht te krijgen op rendementen en risico's in de financiële dienstverlening. Echter, ook ecm (enterprise content management speelde een belangrijke rol, bijvoorbeeld door het met geautomatiseerde oplossingen (workflow) afdwingen of ondersteunen van bepaalde werkwijzen. Ook in de ontsluiting van informatie speelt ecm een rol.
Transparantie betekent helderheid. Helderheid in processen, helderheid in informatieverschaffing. Deze drang naar transparantie maakt dat de financiële sector een voorloper kan worden in het integrale denken over informatie (dus los van het onderscheid tussen data en content). Informatie wordt een steeds belangrijker productiefactor, aldus zowel Forrester als Gartner. Een productiefactor waarmee organisaties zich kunnen onderscheiden, doordat ze sneller betere beslissingen nemen, meer inzicht kunnen geven in hun reilen en zeilen en daarmee beter hun risico's kunnen beheersen.
Enterprise information management (eim) is het vakgebied dat ecm en bi (business intelligence) combineert. Zoektechnologie speelt een mogelijke rol in de integratie van de twee vakgebieden, in ieder geval in een eerste stap naar eim. En hoe tegenstrijdig het in deze tijd ook mag klinken; niet voor niets vertrouwde een vooraanstaande analist me toe dat – kredietcrisis of geen kredietcrisis – de financiële sector in 2009 een very likely suspect is voor het ontstaan van eim initiatieven.
