Erik Gerritsen wordt ambassadeur open source en open standaarden bij de overheid. Hij gaat overheden, publieke sectoren, zoals de zorg en het onderwijs, en het ict-bedrijfsleven voorlichten over het gebruik van ict-standaarden en open source software. Gerritsen wil de overheid slimmer maken. Die passie zorgde ervoor dat hij ja zei op de functie.
Wat heeft u met open source?
Ik ben zeven jaar gemeentesecretaris in Amsterdam geweest. In die functie deed ik veel op het gebied van e-overheid. Zo ben ik een van de initatiefnemers van GovUnited. Ik wil de overheid slimmer maken en ict speelt daar een grote rol in.
Ik denk dat staatssecretaris Heemskerk me voor de functie gekozen heeft, omdat ik een passie heb voor ict en overheid. Het is in elk geval de reden waarom ik ja heb gezegd op de klus.
Hoeveel uur per week voert uw nieuwe functie uit?
Het is geen grote baan. Ik ga de functie twee dagen in de maand uitoefenen naast mijn huidige baan als kennisambassadeur bij de gemeente Amsterdam (zie www.deslimmeoverheid.nl). Ik zal vooral worden ingezet voor het geven van presentaties en andere activiteiten gericht op het meer bekendheid geven aan de vooroordelen van open standaarden en open source. Zie het als een extra buitenboordmotor. Het programmabureau van Ineke Schop, dat het actieplan Nederland Open in Verbinding (NOiV) gaat uitvoeren, zal het vooral moeten doen.
Wat wilt u gaan doen?
We zijn nog hard mee bezig in te vullen wat ik concreet ga doen en hoe ik het meeste van nut kan zijn. Daar kan ik dus nu nog niet al te veel over zeggen.
Wat ik wel kan zeggen, is dat ik wil dat ict begrijpelijk wordt voor het topmanagement. Ik heb een klein beetje ict-kennis, maar ben geen expert. Ik wil het verhaal eerst zelf in begrijpelijke taal kunnen uitleggen, voordat ik naar buiten treed. Als ik het actieplan Nederland Open in Verbinding lees, ben ik wel overtuigd van het nut, maar het verhaal is mijns inziens nog niet helder genoeg voor de doelgroep. Uit onderzoek blijkt dat veel mensen nog niet weten wat open standaarden en open source inhouden, laat staan wat de voordelen er van zijn. Daarom ga ik me eerst bezig houden met het ontwikkelen van dat begrijpelijke verhaal.
Het kan dan ook heel goed zijn, dat je de eerste maanden weinig van mij hoort. Eerst moet het verhaal meer worden toegespitst op de ervaringswereld van het topmanagement. Daarnaast moeten we op zoek naar goede voorbeelden van wat open standaarden en open source in de praktijk inhouden. Zien is immers geloven. Ook wil ik op zoek naar de energie, de voorhoede van mensen die er al mee bezig zijn en anderen enthousiast kunnen maken. Er zijn op dit gebied vast al heel veel leuke dingen gedaan.
We hebben deze voorhoede met hun praktijkvoorbeelden hard nodig als collega-ambassadeurs. Die reeds aanwezige, maar nog weinig zichtbare energie wil ik graag ontketenen. Ik kan wel steeds zelf gaan uitleggen wat de voordelen zijn, maar een enthousiast verhaal van een collega uit de eigen sector is nog veel overtuigender. Ik doe dan ook graag een oproep aan voorlopers om zich met hun praktijkvoorbeelden bij mij te melden (egerritsen@bda.amsterdam.nl). We kunnen deze klus alleen met de steun van velen die al enthousiast zijn klaren.
Waarom zijn open standaarden en open source zo belangrijk?
Ik moet uitkijken wat ik nu zeg, want ik vind eigenlijk dat het juiste verhaal er voor de doelgroep nog niet is.
Wat mij betreft praten we over de infrastructuur voor de 21ste eeuw. Het komt er wat betreft open standaarden op neer, dat je als gebruiker en burger niet lastig wil worden gevallen met de manier waarop de overheid is georganiseerd. Daarvoor is het onder meer nodig dat alle verschillende ict-systemen met elkaar kunnen praten. En daarvoor zijn open standaarden noodzakelijk. Daarnaast leiden open standaarden tot minder leveranciers afhankelijkheid, tot meer marktwerking en daarmee tot lagere kosten en betere kwaliteit van ict-systemen.
Open standaarden vormen een voorwaarde voor open source. Open source is in de kern gratis software. Daarmee kun je dus kosten besparen, al blijven er natuurlijk altijd invoerings- en beheerskosten. Door het gebruik van open source software word je wederom minder afhankelijk van leveranciers. Tot slot stimuleert het gebruik van open source de toegang voor nieuwe toetreders en dat bevordert weer de innovatie.
“Open source is in de kern gratis software.”
Freeware en shareware zijn ook gratis te verkrijgen, maar deze zijn niet gratis. Deze analogie is daarom een beetje kort door de bocht. De kern van Open Source Software is dat iedereen vrij is om de broncode te bekijken en eventueel aan te passen, om het vervolgens weer beschikbaar te stellen aan de rest van de ‘gemeenschap’. Dat de software an-sich daardoor gratis te verkrijgen is, is een mooie bijkomstigheid, maar niet de hoofdzaak. Zeker voor de overheid zou het gratis zijn niet de belangrijkste rede moeten zijn om Open Source Software te promoten. Wij leven niet in een communistische staat en er zijn veel belangrijkere pragmatische redenen waarom men gebruik van Open Source Software zou moeten stimuleren en promoten.
Open standaarden staan vaak los van Open Source. Open Source ontwikkelaars geven in het algemeen de voorkeur aan open standaarden, maar bedrijven als Sun, IBM of Oracle maakt men ook regelmatig gebruik van open standaarden in gesloten software.
@wjs: Dit klopt niet.
Commerciele software kan ook open source zijn. Dit zou betekenen dat als je de software koopt, ook recht hebt op het inzien van de broncode, maar het niet mag distribueren.
Open Source is niet per definitie gratis.
Overheid slimmer maken… mmm..
Ik denk dat eerst het overheids apparaat eens als 1 organisatorisch samenwerkend geheel zou mogen gaan functioneren, voordat je uberhaupt aan automatiseren gaat denken.
Zo te horen “hapert het nog wel eens verticaal” tussen Het Rijk, De Departementen, De Kamers, De Provincie, Regionaal Bestuur en lokale overheden.
Ik hoop dat je het gaat redden met 2 dagen per maand..Erik. Volgens mij kun je hier een dagtaak / levenswerk van maken, Lobbie-en voor goed gefundeerd en onderbouw gebruik van ict binnen de overheden.
Vooroordelen zijn – voor mij – bewijzen van ego’s die niet openstaan voor andermans argumenten. Volgens mij kun je beter je tijd steken in mensen met een open geest. Kost ook stukken minder energie om ze te bereiken, te overtuigen en mee te krijgen voor je idee-en.
Zo bereik je sneller een kritische massa die met je meegaat, i.p.v. vechten tegen mensen die niet open willen staan / of geen kennis van zaken hebben.
[quote] De gebruiker en burger niet lastig wil worden gevallen met de manier waarop de overheid is georganiseerd[/quote]
Hier kunnen open standaarden op software gebied niets aan veranderen. Dat is mijn inziens een cultuur en bestuurlijk, organisatorisch probleem.
“Open source is in de kern gratis software”
Even een korte uitleg..
1. Source (code) is de “voor mensen leesbare” programmeertaal waarin een software geschreven is.
2. Doordat deze programmeertaal toegangelijk is voor andere mensen dan degene die de software hebben gemaaktn, vergroot dit het begrip van hoe de software is opgebouwd, en werkt van binnenuit.
3. Deze source (de bron, leesbare programmeertaal) kan ook meegeleverd worden bij een betaald programma.
Open Source software is dus niet per definitie gratis!
Spannend om op een zeepkist je religie te verspreiden bij mensen die vaak helaas niet eens weten wat IT nu eigenlijk is.
Er zijn vele talentvolle automatiseerders binnen de overheid die je verhaal onderschrijven. Het probleem zit meer in het gegeven dat de overheid last heeft van eilanden cultuur. Zonder dit te doorbreken zijn alle goede plannen gedoemd te mislukken.
Heb nog wel een tip voor de overheid… Durf een visie te hebben!
Niet alleen de overheid heeft last van een eilandencultuur maar elke wat grotere organisatie. En dan is het niet aan de IT om dit te doorbreken. IT is een hulpmiddel om de bestaande bedrijfsprocessen te ondersteunen. Maw dienstbaar zijn ipv een doel op zichzelf vormen.
En in die context zijn de IT’ers dan ook de bruggenbouwers tussen die eilanden en met open standaarden zorg je ervoor dat deze bruggen op dezelfde manier aan de eilanden kunnen worden bevestigd zonder dat het uit maakt hoe deze brug zelf is gebouwd.
En dan is het niet alleen zaak om de kennis van IT binnen de overheid te vergroten maar ook de kennis van de overheid bij de IT zelf te vergroten.
Om een eilandenrijk te creeeren heb je een overheid nodig. Bij de Belastingdienst heeft men een CIO benoemd met een duidelijk doel. Deze meneer mag weer overal dwars doorheen fietsen dankzij een halfslachtig plan van een staatssecretaris die bekeeerd is tot open source. Mijn ervaring binnen de overheid is dat juist die bemoeizucht van allerlei baasjes (die een idee hebben dat doorgedrukt moet worden) een veel groter probleem is dan je met wat voor standaard dan ook oplost. Daar is een attitude-wijziging voor nodig en daar helpt geen andere standaard dan openheid van de organisatie tegen.
Weer zo’n verwarrende discussie over het wel of niet gratis zijn van Open Source.
Volgens de GPL, de meest gebruikte Open Source licentie, mag er een vergoeding gevraagd worden voor het distribueren van de broncode. Vervolgens krijgt de ontvanger van de broncode automatisch dezelfde rechten.
Zodra je dus Open Source broncode hebt ontvangen met een GPL licentie, dan mag je deze vervolgens gratis gaan verspreiden.
Verder heb ik ook nog een tip voor de overheid: probeer het gebuik van Open Source niet te forceren, maar te stimuleren. Open Source is groot geworden door bijdragen vanuit een enthousiaste gemeenschap, niet door gebruik onder dwang.
Open Source, wat meestal niet bekend is, is hoe een opensourceprogramma is gemaakt. de broncode is veelal geleend van een softwaretoepassing van een grotere commerciele organisatie. onlangs is o.a. bekend geworden dat een paar grotere open source PDF-programma’s zich ernstig schuldig maken aan het overtreden van de EULA van verschillende commerciele fabrikanten. Daarnaast wordt open source ontwikkeld om er geld aan te verdienen. nee niets is gratis. de kans met open source is wel dat er mindere of slechtere beveiligingen in zitten. zo brengt de overheid onze prive gegevens op straat.