Doordat spelers als Microsoft, Google en zelfs Adobe zich steeds meer gaan richten op rich internet applications krijgt Flash (van Adobe!) eindelijke serieuze concurrentie. En dat is goed, want dit houdt in dat ook de gevestigde orde scherp moet blijven en mee moet gaan met de technieken van deze tijd. Nieuwe mogelijkheden ontstaan dus voor enterprise content management (ecm-) systemen.
Adobe timmert al jaren aan de weg met interactieve content op het web. De inmiddels ingeburgerde Flash-plugin is op bijna elke computer te vinden. Dat ook Adobe gelooft in rich internet applicaties blijkt uit het in februari gelanceerde Flex 3. Daar waar Flash meer bedoeld is voor grafische doeleinde is Flex meer bedoeld voor het ontwikkelen van rich internet applications.
Ook Google timmert hard aan de weg met rich internet applications als GMail en Google Docs. Daar waar Adobe en Microsoft hun pijlen richten op een plugin voor de browser, ligt de focus bij Google op de open source-technologie Ajax. De technologie is voornamelijk gebaseerd op XML en javascript, en juist om die reden heeft Google zijn nieuwe browser Chrome geoptimaliseerd voor javascript.
De eerste versie van Microsoft Silverlight is volledig gebaseerd op javascript en is mede door het beperkte aantal controls geschikter voor het maken van leuke animaties dan voor het bouwen van rich internet applications. De nieuwe versie, Silverlight 2, komt naar verwachting eind 2008 uit en is volledig gebaseerd op Microsoft .Net-technologie. Silverlight 2 bevat een rijke controlset en heeft goede mogelijkheden om te communiceren met verschillende databronnen. Zo ondersteunt het onder andere het gebruik van webservices en rss-feeds. Mede door de grote groep bestaande .Net-ontwikkelaars heeft Adobe in Silverlight 2 een geduchte tegenstander.
Eenvoudige presentatie van content
De Silverlight 2-plugin is onderdeel van de browser waardoor de applicaties ook in de browser 'leven'. Voor het presenteren van data afkomstig van een ecm-systeem zal het moeten communiceren met een service van dat ecm-systeem. Een aantal ecm-systemen, zoals Microsoft Sharepoint, beschikt over services waarmee de content van het systeem opgehaald en bewerkt kan worden. Dat nog niet alles koek en ei is blijkt uit de Sharepoint-webservices die een datatype retourneren die de Silverlight 2-runtime niet kent. Dit betekent dat de ontwikkelaar grofweg twee keuzes heeft: of hij ontwikkelt een eigen service-implementatie of hij ontleedt het xml-resultaat van de Sharepoint-webservice. Zodra de data ontvangen is kan deze gepresenteerd worden aan de gebruiker. Hij kan hiervoor gebruik maken van de controls die Silverlight 2 biedt. Juist het gebruik van de controls geven Microsoft en Adobe met hun plugins een voorsprong omdat Google op basis van javascript en html werkt en hierdoor dit moeilijk kan invullen.
Voor documenten die opgeslagen zijn in het ecm-systeem op basis van het nieuwe Office open xml-formaat (OOXML, tevens het Office 2007-formaat) biedt Silverlight 2 nieuwe mogelijkheden. Zoals de naam van de technologie doet vermoeden is OOXML volledig gebaseerd op xml. Hierdoor is het goed mogelijk een service te ontwikkelen die bijvoorbeeld naast de titel en de auteur van het document ook de eerste drie pagina's van het betreffende document ophaalt. De Silverlight-applicatie kan vervolgens de metadata van het document tonen, met daarbij een preview van de eerste paar bladzijden van het document. Het bedrijf Intergen uit Nieuw Zeeland lanceerde tijdens het MIX 2008-event in Las Vegas zelfs een volledige OOXML-reader voor Microsoft Word-documenten. De oplossing is gebouwd in Silverlight 2 en geeft gebruikers de mogelijkheid om documenten te lezen vanuit de browser, zonder dat hiervoor Microsoft Word is vereist.
Complex ecm-systeem: de gebruiker merkt niets
De huidige ecm-systemen zijn tegenwoordig bijzonder veelzijdig, maar daarbij ook complex. Voor gebruikers die er dagelijks mee werken zal dit geen probleem zijn. Zij zullen zich de eigenschappen en manier van werken eigen maken. Voor medewerkers die incidenteel gebruik maken van het systeem kan dit wel een drempel vormen. Een manier om de complexiteit van delen van het systeem weg te nemen is om hier een eigen user interface voor te maken. Deze schermt de complexiteit van het ecm-systeem af. Met behulp van Silverlight of Flex is het nu vrij eenvoudig functionaliteit als drag and drop, fotobewerking en het uploaden van meerdere documenten te realiseren. Het voordeel hiervan is dat de gebruiker geen kennis hoeft te hebben van de complexiteit die het ecm-systeem of de user interface met zich meebrengt en dat er hele specifieke toepassingen gemaakt kunnen worden voor bepaalde doelgroepen van het ecm-systeem.
Mobiele gebruikers kunnen een dergelijke doelgroep vormen. De meeste ecm-systemen bieden op dit moment beperkte ondersteuning voor mobiele apparaten. De verwachting is dat vanaf 2009 ook Silverlight 2 voor Windows Mobile en enkele Nokia-telefoons beschikbaar komt. Hierdoor wordt het mogelijk om specifieke functionaliteit van het ecm-systeem te ontsluiten met een rijke gebruikersinterface voor de mobiele gebruikers.
Hoge kwaliteit streaming video
De veelal ongestructureerde verzameling gegevens die we opslaan in ecm-systemen kan divers zijn. Een nieuwe trend is om naast teksten, documenten en foto's ook video- en audiobestanden vast te leggen. Video- en audiobestanden kunnen, afhankelijk van de kwaliteit en lengte, oplopen tot enkele honderden megabytes groot. Dit maakt deze bestanden minder geschikt voor het opslaan in het ecm-systeem. Daarnaast bieden de meeste ecm-systemen beperkte mogelijkheden om deze video- of audiobestanden op basis van streaming aan te bieden.
Met behulp van Silverlight kan hoge kwaliteit video en audio online getoond worden. Hiervoor wordt de video of audio op basis van Silverlight streaming aangeboden. Voor het streamen van video kan er gebruik gemaakt worden van een aparte streaming server of van de gratis dienst Microsft Silverlight Streaming Service. De dienst biedt net als YouTube de mogelijkheid om je videobestand te uploaden naar de streaming server.
Het plaatsen van het videobestand op een streaming server maakt de video nog niet bekend in het ecm-systeem. Om dit te bereiken zal de metadata, zoals het onderwerp, titel, auteur en overige gegevens, over de video opgenomen moeten worden in het ecm-systeem. Op basis van deze metadata kunnen specifieke kenmerken van een ecm-systeem, zoals zoeken, rechtenbeheer en workflow, worden gebruikt.
De mogelijkheden van rich internet applicatinos zijn talrijk en is de nieuwe tendens waarin websites veranderen van platte html naar rijke user interfaces. Nu is het niet mijn bedoeling om Silverlight hier de hemel in te prijzen, maar met de komst ervan lijkt Microsoft wel een antwoord te hebben gevonden op Adobe, die al langere tijd aanwezig is op het gebied van interactieve content voor het web. Mijns inziens zal Google met de open source-technologie Ajax vooral in het visuele aspect moeten inboeten ten opzichte van de plugins die Adobe en Microsoft bieden. Of richt internet applications het in ecm-systemen ook gaan redden, hangt van een aantal factoren af. De belangrijkste is misschien wel de beperkte ondersteuning die het biedt op het gebied van webrichtlijnen.
Adobe Flash, Microsoft Silverlight, Google Webtoolkit, Apple’s IPhone interface, AJAX…
Hoe fraai aan de buitenkant maar de complexiteit voor de ontwikkelaars wordt er niet minder door en daarmee blijven kosten, time-to-market en de kwaliteit onder druk staan.
Echte innovatie is gerealiseerd door ISIS Papyrus. Hun Papyrus Eye User Interface Engine maakt het mogelijk om met ??n applicatie definitie applicaties te creeren die zonder enige aanpassing 100% identiek werken en eruit zien op de desktop, in de browser en zelfs offline kunnen werken (bijv. door intermediairs).
Momenteel op basis van Flash technologie maar er zijn al werkende prototypes voor Ajax en de Iphone zonder dat de ontwikkelaar hiervan kennis hoeft te hebben. Geen simpele applicaties, maar applicaties die gebruikt worden bij de grote internationale verzekeraars en banken, die dus taal onafhankelijk zijn en gebruikers in staat stellen om interactief documenten op te stellen (brieven waarin alleen op voorgedefieerde plekker gewijzigd kan worden).
Nieuwsgiering, volg dan deze link.
http://www.isis-papyrus.com/e/pages/pressreleases/2/PR20080922.htm
Toen ik Silverlight voor het eerst zag, ik dacht zomer 2006, vond ik het erg indrukwekkend. In je browser verweven rijke mogelijkheden tot vormgeving.
Silverlight komt in de richting, maar in essentie zit het probleem elders: HTML van de browsers van 2008 is gewoon simpelweg nog te beperkt en met Silverlight ga je daar omheen zitten werken.
In HTML ben je toch de hele tijd bezig om het maximale uit een beperkte set mogelijkheden te halen. Hoe veel er tegenwoordig ook kan met XHTML, CSS, Ajax en Mootools, het is en blijft in essentie van boven naar beneden gestapelde blokken rich text.
Silverlight pakt dit probleem wel een beetje aan, want je kunt dingen veel beter vormgeven en 10x meer grafisch doen met je website dan vroeger, maar feitelijk horen dit soort mogelijkheden gewoon in de basis van browsers thuis, niet in een plugin.
En je zit weer met een Microsoft-specifieke afhankelijkheid, bedoelende: de eerste paar versies van iets nieuws van Microsoft zitten altijd vol bugs waar je omheen moet werken, en je moet weer een alternatief verzinnen voor de mensen die Silverlight niet hebben of uit hebben staan. Tot op de dag van vandaag is om de meest merkwaardige Explorer 6 bugs heen werken een belangrijke dagbesteding van web developers waar je niet aan ontkomt, ook al is Explorer 6 hartstikke oud.
Eigenlijk doet Microsoft hier weer wat ze altijd doen: een eigen, niet-compatible standaard verzinnen voor iets waar allang een wel-compatible standaard voor in de maak is.
Kortom: ik kan niet wachten tot standaard browsers Silverlight achtige mogelijkheden normaal en standaard ondersteunen, zonder plugin gedoe, netjes volgens W3C standaarden. Want dan wordt het pas een echt succes.
De opmerking over Explorer 6 bedoel ik mee: je gaat met Silverlight net zulke lastige dingen krijgen als met onderlinge compatibiliteit van Explorer 5.5 t/m 8 en ook over een periode van jaren.