Virtualisatie geeft beheer nieuwe impuls

De hype rondom virtualisatie brengt een heel praktisch probleem met zich mee: beheer van al die gevirtualiseerde servers en applicaties. En dat terwijl virtualisatie vaak wordt ingezet als oplossing voor het moeizame beheer van allemaal verschillende fysieke servers met hun applicaties.

Hoewel operationeel beheer allang niet meer zo spannend is als tien jaar geleden, gebeurt er van alles op een hoger niveau. Enerzijds heeft VMware een complete managementsuite voor virtualisatie in de markt weten te zetten. Anderzijds hebben de traditionele leveranciers hun stacks naar boven toe uitgebreid richting de business.

Kenmerkend voor de leveranciers die we spreken, is dat zij allemaal vraag zien naar beheer op een hoger niveau. De softwaresuites zijn allang voorbij het klassieke asset management (het in kaart brengen van de spullenboel) en het operationele beheer (wachten tot groene lampjes oranje of rood worden). Hoger gelegen onderdelen in de stack willen een relatie met de business leggen. Nieuwe functionaliteit beweegt zich dan ook op hogere gebieden zoals business intelligence (bi), business process management (bpm), risk management, en project portfolio management (ppm).

Behoefte aan meer controle

Remco van Dijk, marketing manager HP Software Benelux, ziet een behoefte aan meer controle: "Niet alleen voor wat betreft de ict, maar ook voor projecten. Ict-directeuren willen weten waar ze mee bezig zijn. Er zijn zoveel projecten dat ze niet meer kunnen zeggen waar ze hun klanten of eindgebruikers nog mee helpen. Die informatie moeten ze hebben om geld van de business te kunnen vragen. Hetzelfde geldt voor overheden. Onlangs werd ook in Kamervragen geroepen om meer controle op de ict-projecten."

Collega Boudewijn Aelbers, presales manager HP Software, beaamt zijn woorden: "Operationeel beheer in de traditionele zin is niet zo interessant meer. Het gaat niet meer om de afzonderlijke componenten. We kijken naar de dienstverlening aan de gebruikers. Het gaat niet meer om de transacties, maar om de bedrijfsprocessen. Die ict-componenten en applicaties draaien wel. De focus ligt op de integratie van die applicaties. Dat is direct gekoppeld aan de bedrijfsvoering."

Vraag naar dashboards

Rob Pennock, voorheen Tivoli-consultant en de laatste jaren it-architect bij IBM's softwaregroep, ziet dezelfde ontwikkeling. Big Blue lijkt bij de uitbouw van zijn management-portfolio echter wat dichter bij huis gebleven dan de collega's van HP. "We hebben onze software onderverdeeld in drie gebieden. Voor wat betreft de ‘visibility' zien we veel vraag naar dashboards met managementinformatie. De belangrijkste daarvan leveren informatie over servicemanagement, over risico's, beveiliging en compliance, en over omzetten en transacties."

Belangrijke vragen bij asset management zijn bijvoorbeeld wat er staat, wat dat kost en wat de afschrijving is. "Zowel de ict- als non-ict-assets stoppen we in onze CMDB (configuration management database). Die opslag is vooral belangrijk voor change management. Veel storingen ( 'outages')  ontstaan immers door slecht inzicht in de situatie."

Pennock benadrukt daarbij echter dat het tegenwoordig om meer gaat dan alleen asset management. Ook het uitnutten daarvan (resource management), maakt deel van uit van goed beheer. Op die manier kan ook naar 'groene ict' worden gekeken: in termen van warmte, stroomverbruik en ruimte.

Automatisering automatiseren

Als laatste onderdeel van modern beheer noemt Pennock de automatisering van de automatisering. "Mensen zijn langzaam en duur. Door repeterende taken te automatiseren, kun je die mensen bovendien vrijmaken om intelligentere dingen te doen."

ITIL speelt daarbij een belangrijke rol. "De eerste jaren was ITIL vooral een Europese aangelegenheid. Vier jaar geleden zijn alle Tivoli-medewerkers getraind. We hebben toen een toolkit gebouwd die gratis op internet beschikbaar is. Deze ITUP (IBM Tivoli Unified Process) bevat een naslagwerk en wat scenario's. Met de self-assessment kun je kort je eigen situatie in kaart brengen. Op die manier krijg je een idee waar te beginnen."

Volgens de IBM-expert is Itil versie 3 nog niet aan de orde. Daarvoor is het volgens hem nog te vroeg. "Onze tools ondersteunen beide versies, maar ik heb over versie 3 in de praktijk nog niet veel gehoord."

HP heeft meer inzicht in de waarde van Itil versie 3. "We zijn niet meer bezig met business process monitoring maar met de business process lifecycle", zegt Aelbers. "Wat moet ik wel en niet, en wat moet ik snel en goed doen. Daarbij gaat het niet om de prestaties, maar om de businessimpact: geld. De ceo en andere executives sturen op de getallen die uit Itil 3 komen."

Geavanceerd beheer

CA richt zich vooral op de applicatie- en servicelaag. "Applicatie performance management (apm) en service management (bsm) komen steeds dichter bij elkaar te liggen", zegt John Kampman, director technical sales. Voorbeeld daarvan zijn de application management-producten die het bedrijf met de overname van Wily binnenhaalde. "Die worden dichter bij ons beheerpakket Unicenter gebracht. Door de integratie met Service Desk worden incidenten en exceptions nu door de Unicenter-console opgepakt."

Beheer op een hoger niveau valt bij CA onder de noemers Advanced System Management (ASM) en Data Center Automation. Dat betekent bijvoorbeeld dat de configuraties op basis van de services dynamisch aangepast kunnen worden."

"Het automatisch verdelen van werklasten over servers – zoals je dat op een gevirtualiseerde infrastructuur zou willen doen – lukt nog niet. "Maar we kunnen dat soort tools wel aansturen. Zo kunnen we vanuit Unicenter bijvoorbeeld VMware een schop geven." Daarnaast noemt Kampman Cohesion, een tool om uit te vinden wat er precies op welke servers draait en met welke load. "Dat doen we meer op service- dan op operationeel niveau."

Werkplek

Tegelijkertijd met het omhoog bewegen van de management stack, zien we ook trends die juist een verlichting van de beheertaken betekenen. Terwijl de desktop tien jaar geleden nog lastig en duur was om te beheren, is dat inmiddels compleet veranderd. Werkplekken zijn gestandaardiseerd en het volledige beheer daarvan is voor enkele tientjes per gebruiker per maand buiten de deur geschoven. Bovendien zien we op dit moment een tendens waarbij de office productivity functionaliteit naar online-aanbieders als Google beweegt.

Ook de kosten van de traditionele desktop kunnen volgens Microsoft echter nog verder teruggedrongen worden. "Nog altijd wordt ongeveer zeventig procent van het it-budget besteed aan het beheer van bestaande systemen, waaronder ook dat van de werkplek. Belangrijke besparingen kunnen worden gerealiseerd door het wegnemen van de handmatige kosten die gemoeid zijn bij het beheren van desktops."

Tegelijkertijd waarschuwt het bedrijf voor de grotere complexiteit van wat het dynamische infrastructuren noemt: de combinatie van (gevirtualiseerde) desktops en software-as-a-service (SaaS). "De komst van virtualisatie, op de desktop en in het datacenter, en de beweging naar online it-diensten, stellen veel klanten voor nieuwe uitdagingen. Deze veranderingen brengen verbeteringen op vele fronten, maar maken het totaalplaatje op beheergebied complexer."

‘Hypervisor niet meer belangrijk’

VMware is natuurlijk verantwoordelijk voor de belangrijkste ontwikkelingen in beheer van de afgelopen jaren. En als we Gartner en IDC mogen geloven, zal dat voorlopig ook zo blijven. Toch kun je je afvragen of virtualisatie op termijn ook op het x86-platform geen standaardonderdeel van het besturingssysteem zal worden. Op het mainframe en de high-end Unix-systemen is dat immers al lang het geval. Nadat Microsoft onlangs zijn Hyper-V hypervisor gratis beschikbaar stelde, deed VMware hetzelfde. Sowieso hadden zowel VMware als XenSource al een embedded hypervisor die hardwareleveranciers met hun server-systemen mee konden leveren.

Jeremy van Doorn, senior systems engineer bij VMware, stelt dat de hypervisor niet belangrijk meer is. "Het leeuwendeel van de prijs van onze stack bestond al uit managementsoftware. De gratis hypervisor moet de drempel naar virtualisatie zo laag mogelijk maken. Voor klanten is de belangrijkste vraag hoe zij virtualisatie efficiënt kunnen inzetten."

Voor de beheerder wordt de VMware-stack steeds meer een integraal onderdeel van zijn managementomgeving. "We hebben plug-in's voor CA, HP en IBM. De beheerder ziet één interface. Zijn commando's worden doorgestuurd naar VMware."

Operational readiness

Voor resellers en klanten is er volgens Van Doorn nog veel te halen in virtualisatie. "Partners verkopen enorm veel VMware, maar ze doen weinig aan operational readiness. Klanten zullen bijvoorbeeld hun interne procedures moeten aanpassen. Je kunt in principe in tien minuten een nieuwe virtuele machine aanmaken, maar voor het opzetten van een nieuwe server zijn nog steeds acht handtekeningen nodig. Dat zou je via de Lifecycle Manager kunnen regelen. Partners kunnen op deze manier niet alleen de Management and Automation Bundle verkopen, maar ook een heleboel uren."

Hetzelfde geldt voor het andere uiterste. "Je kunt heel eenvoudig vierhonderd virtuele machines aanzetten, maar als die eenmaal in de lucht zijn, durft niemand ze meer uit te zetten. Dat moet je beheren. Dat betekent dat er beleid gemaakt moet worden voor het aanmaken en verwijderen van virtuele machines. Of misschien moet je ze wel naar de goedkope opslag verplaatsen." Andere kansen liggen in de consultancy en training, of in advies over die vermaledijde licenties.

Specialisten

HP ziet vooral mogelijkheden in de combinatie van zijn tools met de specifieke kennis van de partner. "Dat kan op strategisch of tactisch niveau zijn of op basis van ITIL of service management", aldus Van Dijk. "Logica heeft bijvoorbeeld een enorme teststraat en doet dat met onze software. Accenture doet veel consultancy rond processen. Die brengen ze eerst in kaart en vervolgens worden die geautomatiseerd."

Pennock noemt een heel riedeltje van interessante marktgebieden. "Op gebied van Itil bieden wij een heleboel tools en process managers. Wat betreft monitoring ligt er interessant werk in het inzichtelijk maken van de keten. Daarnaast is er voor eindklanten veel geld te verdienen in asset management, in het inrichten van de CMDB." Hetzelfde geldt voor virtualisatie. "Daar kun je veel mee besparen." Duurzaamheid is gerelateerd aan deze thema's. "Daar moet je een business case voor maken. Deze markt zal in eerste instantie worden ontwikkeld vanuit de overheid. Dat is nu interessant om in te stappen."

Volgens CA liggen er kansen in het uitbouwen van bestaande beheeromgevingen. "Gebruikers van Unicenter kunnen daar op voortbouwen, bijvoorbeeld met virtualisatie of het beheer van mobiele devices", aldus Kampman. Dat laatste kan ook worden overgelaten aan een externe partij, prijst hij de veranderende rol van de reseller aan.