Met business process management (bpm) is de relatie tussen it en de bedrijfsvoering te verstevigen. De verwachtingen rond bpm zijn dan ook torenhoog. Maar waar het voor de een een toverwoord is, blijft het voor een ander een raadsel. Toch laten andere softwarebedrijven dan de gangbare bpm-specialisten hun oog begerig vallen op deze potentiële groeidiamant.
Wie de belangrijkste spelers zijn in de bpm-markt is sterk afhankelijk van hoe je die term definieert. Enerzijds zijn er de traditionele bpm-leveranciers, zoals IDS Scheer, Cordys, Agilent,
Bizzdesign, Mavim en Casewise, die zich bezighouden met het vastleggen, ontwerpen en veranderen van bedrijfsprocessen. Hun benadering is top-down vanuit de bedrijfsvoering (‘business'). Anderzijds zijn er legio leveranciers uit andere marktgebieden die hun productaanbod uitbreiden met bpm-functionaliteit. Zij komen uit aanpalende gebieden als werkstroombeheer (workflow management), procesimplementatie en ketenintegratie. Daarvoor hebben deze leveranciers nieuwe functionaliteit ontwikkeld, of deze via overnames binnengehaald.
Driedeling
Onderzoeksbureau Forrester onderscheidt drie verschillende soorten leveranciers die het bpm-veld betreden. Allereerst zijn er de integratiegeoriënteerde leveranciers. De belangrijkste daarvan zijn BEA, IBM, Oracle, Software AG, Sun en Tibco. Daarnaast zijn er de leveranciers die zich richten op de menselijke kant van de bedrijfsprocessen: Appian, Lombardi, Pegasystems, Savvion en weer Tibco. De oplossingen van deze aanbieders zijn afkomstig uit de workflow-hoek. Tenslotte zijn er nog de documentgeoriënteerde leveranciers, komende vanuit de markt van contentmanagementsystemen en documentbeheersoftware. Daaronder vallen Adobe, Cardiff, EMC, Hyland, IBM FileNet en Open Text.
Van deze drie marktsegmenten zijn de eerste twee – integratie en personeel – volgens Forrester de afgelopen jaren al een stuk dichter bij elkaar komen te liggen. Dat zie je enerzijds terug in acquisities: Tibco nam Staffware over, BEA kocht Fuego en webMethods werd overgenomen door Software AG. Anderzijds komt dat tot uiting in de technologische ontwikkeling van de webservices.
Volgens Forrester-analist Ken Vollmer bestaat deze driedeling nog wel even. Voor gebruikers betekent dit dat zij voorlopig verschillende oplossingen met elkaar moeten integreren. "Deze markt is kopergedreven. Gebruikers kiezen afzonderlijke softwarehulpmiddelen voor verschillende doelen. Voorlopig zien we nog geen licenties voor bedrijfsbrede bpm. Vooral document management staat nog erg los van de andere onderdelen."
Groei
Voor de komende jaren voorspelt Forrester een enorme groei van de bpm-markt. Was die in 2006 nog 1,6 miljard dollar groot, in 2011 zal dat 6,3 miljard zijn. Daarvan komt (en kwam) ruim de helft voor rekening van het integratiesegment. De groei volgt uit het succes van bpm, in tegenstelling tot de bpr-aanpak (business process reengineering – red.) van de jaren 1990. "Ik zie genoeg succesvolle projecten", zegt Vollmer. "Bpm rendeert als het goed wordt beheerd door een team waarin zowel de ict als de commercie vertegenwoordigd zijn. Met name het opzetten van een kennisgroep voor bpm blijkt een belangrijke succesfactor."
Daarnaast biedt ‘service oriented architecture' (soa) de basis om organisaties flexibeler te maken. Bpm levert het gereedschap om op zakelijk niveau te profiteren van deze flexibiliteit in de it-infrastructuur. Ook verschijnen er meer bpm-pakketten die toegesneden zijn op specifieke industrieën.
Verder valt op dat leveranciers zich actiever profileren. Ze nemen ook bedrijven over om met bpm aan de slag te kunnen in relatie met ‘business intelligence'. Klanten kunnen zodoende bpm-oplossingen breder toepassen dan alleen voor hun commerciële bedrijfsprocessen. In sommige organisaties is er zelfs al een aparte bpm-functionaris benoemd.
Tenslotte maakt de consolidatie in de markt van softwareleveranciers het risico om met bpm aan de slag te gaan kleiner. Grote aanbieders bieden bpm-oplossingen aan met wereldwijde ondersteuning; een voorwaarde voor multinationals om tot aanschaf over te gaan.
Business en technisch bpm
De opbrengsten van bpm zitten ‘m natuurlijk in de sterkere verbinding van it en de commercie. "Als je weet hoe bedrijfsprocessen verlopen en wat de impact op de prestaties van de onderneming zijn," aldus Mark Straathof, general manager van bpm-specialist IDS Scheer in Nederland en Engeland, "dan kun je een relatie leggen tussen de bolletjes en pijltjes van de procesbeschrijving enerzijds en de spreadsheets van de managers anderzijds. Voorheen werden processen vooral op afdelingsniveau bezien en geoptimaliseerd. Nu doen we dat top-down. Hoe kun je de processen zo inrichten dat je meer winst, omzet en geld genereert?"
Waar Forrester een verticale marktverdeling van segmenten hanteert, trekt IDS Scheer een horizontale scheidslijn. Straathof: "Wij onderscheiden ‘business bpm' en ‘technisch bpm'. De eerste draait om performance management, ‘key performance indicators' en het beheer van ketens. De tweede gaat over de integratie van applicaties. Daarvoor leveren we een platform dat overweg kan met SAP NetWeaver, Oracle Fusion, IBM WebSphere en Microsoft BizTalk. Grote ondernemingen hebben van alles wat. Zij kunnen zich niet aan één platform binden. Shell heeft zelfs als beleid om alles te hebben. Wij bieden een laag daarboven."
BPM voor iedereen
De manier waarop Cordys-oprichter Jan Baan naar de bpm-markt kijkt, sluit weer aan bij die van Forrester. Hij ziet de integratie- en de personeelskant bij elkaar komen in wat hij bpm 2.0 noemt. "Bpm is de opvolger van enterprise resource planning. En ondanks dat de bedrijfsprocessen ‘eigendom' zijn van de business, zal bij het beheren van die processen een belangrijke rol zijn weggelegd voor de chief information officer. "Die is nu immers het beste op de hoogte van de business rules." Baan ziet de cio dan ook transformeren tot een chief process officer – cpo. Op operationeel niveau zal bpm volgens hem veel breder in de organisatie worden gebruikt. "Bpm moet voor de kenniswerker worden wat de spreadsheet nu is voor de financieel manager."
Wat doet bpm?
Business process management (bpm) beweegt zich tussen bedrijfsprocessen en ict in. Enerzijds is het een applicatie om processen te modelleren en te beheren. Anderzijds kunnen vooral via de pakketten afkomstig uit de it-wereld verbindingen met de onderliggende infrastructuur worden gemaakt.
Petrochemiebedrijf Sabic gebruikte bpm bijvoorbeeld om het beslissingsproces voor de bouw van een nieuwe aardolie-kraker te ondersteunen. Je kunt immers wel een nieuwe fabriek naast de huidige bouwen, maar als de aan- en afvoerketens en andere hulpbronnen de extra capaciteit niet aankunnen, dan komt die investering niet goed uit de verf. Simulaties helpen om de knelpunten in de keten in kaart te brengen. Het zou zelfs kunnen dat de capaciteit voldoende uitgebreid kan worden door de voorraadketen rond de productie anders in te richten.
Een andere mogelijkheid is een proces-prestatiemeting. Als de omzet achterblijft, kun je bpm gebruiken om uit te zoeken wat er precies misgaat in de keten van offerte via onderhandeling naar order. Aan te bevelen is om procesbeschrijvingen continu te beheren, zodat ze niet voor elk project opnieuw gemaakt hoeven te worden.
