Stoppen met SaaS… En dan?

Op het Topic SaaS is een discussie ontstaan over betalingen rondom SaaS en de gedwongen afname door een vendor lock-in. Stoppen met SaaS of overstappen naar een andere aanbieder lijkt een onmogelijke opgave. Onze experts aan het woord.

Voor expert Godfried Boogaard, partner bij Utica Hosted Services, is het duidelijk: na beëindiging van een SaaS-contract zou de eindgebruiker een on-site oplossing moeten krijgen zodat hij niet in een gat valt. "SaaS is software die als een online dienst wordt aangeboden. De gebruiker hoeft de software niet aan te schaffen, maar sluit een contract af voor een vast bedrag per maand voor het gebruik. De SaaS-provider zorgt voor installatie, onderhoud en beheer. De gebruiker benadert de software over het internet bij de SaaS-provider. Een bedrijf kan niet de SaaS-oplossing binnen het eigen netwerk implementeren, dus creëert het een vendor lock-in. Bij een SaaS-oplossing moet het in mijn ogen mogelijk zijn om na afname van SaaS nog te kiezen voor een (aanvullende) on-site oplossing. Daarmee blijf je als een organisatie flexibel en hoef je je niet voor lange tijd te binden aan een vendor. Tenslotte weet je ook niet hoe de toekomst er uitziet. Ik zou zeggen: Pay as you go."

Mark Vroom
Technisch directeur
NedFox

"Als softwareleverancier wil je inderdaad niets liever dan klanten voor langere tijd aan je binden. Toch moet de keuze voor SaaS laagdrempelig blijven, en dat geldt ook voor de ‘opt-out'-optie wanneer je als klant afscheid wilt nemen. Een keuze is ook om een SaaS-oplossing ‘lokaal' te installeren binnen hun eigen netwerk. Op dat moment koop je als klant de software volgens traditioneel perpetual licensing model. Als klant verkrijg je daarmee het recht om (eventueel gewenste delen van) de software te blijven gebruiken zolang je wilt zonder dat daar een maandelijkse fee tegenover staat. It's up to the customer…"

Dave Kroder
Country manager
Mamut Software

"Vanuit SaaS terugwerken naar een on-premise variant van de service, oftewel software, al dan niet op de traditionele manier aangeboden, is een beetje de wereld op z'n kop, maar wel een zeer belangrijk punt voor pure SaaS-vendors en zijn gebruikers. Daar komen natuurlijk ook weer installaties en implementaties (is kosten) bij kijken… Traditionele leveranciers stappen vanwege de wensen en behoeften van de gebruikers daarom over op software en services. Hierdoor heb je als gebruiker de flexibiliteit om op ieder gewenst moment terug te keren naar een lokale installatie, waardoor controle over de bedrijfsgegevens gewaarborgd blijft. Sterker nog, de gebruiker kan vanuit een on-premise situatie stap voor stap gaan kijken welke services er via SaaS gebruikt dienen te worden, om zo de ideale mix van software en services te bepalen. Het verhogen van het gebruiksgemak van de gebruiker is hierbij het doel, niet het aanbieden van SaaS."

Paul Ferron
Managing director
Qualys Benelux

"Ik begrijp niet waar de vendor lock in zit en al helemaal niet hoe dat verschilt met traditionele software. Natuurlijk is het niet mogelijk om een SaaS-oplossing binnen het eigen netwerk te gaan draaien, maar het is ook niet zomaar mogelijk om een willekeurig ander traditioneel softwarepakket als ‘pure' SaaS af te nemen. De vendor lock moet komen vanuit het feit dat de software (al dan niet SaaS) waarde levert aan het businessproces dat het ondersteunt. De vendor die daar in slaagt, creëert een vendor lock omdat de klant tevreden is! SaaS levert met zijn operationele kostenmodel echter minder vendor lock-in dan traditionele software, waar grote, kapitale investeringen bovenop operationele kosten eerst moeten worden goedgemaakt."

Roland Sars
Director marketing & new business development
BackupAgent

"SaaS betekent flexibiliteit, dus ook zodra een afnemer over wil stappen naar een on-premise oplossing. Ik zie echter in de markt exact tegenovergestelde bewegingen; bedrijven waarvan de on-premise oplossing afgeschreven is en nu maandelijks gaan betalen voor een SaaS-oplossing. Je ziet dat bijvoorbeeld veel bij de overgang van Exchange naar hosted Exchange. Een ander goed voorbeeld is back-up. Veel bedrijven stappen over van een on-premise tapesteamer naar een online back-upoplossing. Een SaaS-aanbieder wil natuurlijk zijn karn zo laag mogelijk houden, maar dit gebeurt op een natuurlijke manier. Vaak zitten SaaS-gebruikers niet vast aan jaarcontracten, dus de mogelijkheid tot omschakelen is vaak niet administratief lastig, maar juist operationeel (installatie, migratie, etc). Als je dus als gebruiker de overstap naar SaaS gemaakt hebt, is de weg terug lastig. Ideaal voor de SaaS-aanbieder, lastig voor de gebruiker…"

Michael Widjaja
Partner en senior executive
Accenture

"Een SaaS-oplossing kan zeker vendor lock-in creëren, er zijn echtere meerdere factoren die een rol spelen dan alleen het verkrijgen van gelijkwaardige on-premise softwarealternatieven. Bij SaaS komen namelijk drie elementen off-premise te liggen: het softwarepakket, bedrijfs- en gebruikersdata en softwareconfiguratie. Zelfs bij eenvoudige SaaS-oplossingen zoals Gmail via Google Apps kan terugmigreren naar on-premise al moeilijk zijn. Leveranciers bieden wel gelijkwaardige e-mailsoftware voor on-premise, maar dan is het nog steeds niet eenvoudig om bedrijfs- en gebruikersdata/configuraties terug te migreren naar het bedrijf. Met de meer vooruitstrevende, complexere crm-SaaS-oplossingen wordt dit alleen maar complexer, omdat deze oplossingen echt ook andere functionaliteit aanbieden dan traditionele softwarepakketten en een specifieke configuratie vereist. Het gat gaat echter snel opgevuld worden. Enerzijds komen traditionele softwareleveranciers met gelijkwaardige functionaliteiten en eigen SaaS-alternatieven, anderzijds gaan SaaS-leveranciers terugconversies vergemakkelijken. Uiteindelijk willen alle softwareleveranciers meer klanten, toch?"

Martijn Kriens
Partner
iCrowds

"Heb je een lock-in bij de NS als je met de trein gaat? En zou de NS daarom ook auto's moeten verhuren? Het maken van een SaaS-applicatie is principieel anders dan een applicatie die lokaal draait bij een klant. Het extra werk dat het ondersteunen van verschillende omgevingen vergt, wordt ontzettend onderschat. Van een SaaS-leverancier kun je niet verwachten dat deze ook een standalone-versie maakt terwijl zijn voordeel juist zit in het volledig onder controle hebben van zijn omgeving waarbinnen de software draait. Als daar ook nog eens interfaces bij zitten naar andere leveranciers, is de complexiteit niet meer te overzien. Lokale versies maken is dus gewoon geen optie voor echte SaaS-leveranciers, alleen voor diegene die hun ‘normale' applicaties ook voor SaaS gaan aanbieden. Daarnaast blijft de lock-in bestaan. Applicaties hebben onderhoud nodig, al was het maar om problemen als gevolg van OS-updates te herstellen."

Xander Orth
Account manager
TOPdesk

"Wat ik opmerkelijk vind, is dat niemand ingaat op de haast beschuldigende vinger van Boogaard: elke leverancier lijkt zijn eigen draai aan SaaS te (willen) geven. De ene leverancier geeft het een andere naam (IBM met zijn On Demand), terwijl de ander in een noodsprong een applicatie op een server zet en het maar SaaS noemt, omdat men ‘SaaS wil'. De ene kenner denkt dat SaaS de toekomst is, terwijl de ander het een overgewaaide, en overwaaiende, hype vindt. Maar praten ze wel over hetzelfde? Het is de taak van de leveranciers om duidelijkheid te scheppen in wat SaaS nu is, om de ontwikkeling van SaaS te stimuleren. Ik ben van mening dat SaaS, de definitie van Boogaard lijkt me daarin een goed begin, een blijvertje is, maar dat on-premise software zeker noodzakelijk blijft om ook die organisaties, voor wie de voordelen van SaaS niet opgaan, van dienst te blijven zijn."

Robert Drolinga
Country manager Benelux
Projectplace

"Van vendor lock-in is volgens mij geen sprake. Omdat het SaaS-model gebaseerd is op een abonnement, hebben aanbieders er belang bij dat de software daadwerkelijk wordt gebruikt. Zij hebben geen inspanningsverplichting, maar een resultaatverplichting om de software van toegevoegde waarde te laten zijn voor de organisatie die het aanschaft. Daarom moet je als SaaS-leverancier zorgen dat je waarde toevoegt. Klanten hebben geen behoefte om de applicatie op het eigen netwerk te beheren. Voordeel van SaaS is namelijk dat ondernemingen veilig buiten de eigen server met externen kunnen samenwerken en documenten kunnen delen. Een back-up kunnen maken op eigen server is uiteraard wel van belang. Bij beëindiging van het abonnement moet er dan een mogelijkheid zijn een project te archiveren en op te slaan binnen de eigen omgeving. Daarmee blijf je als SaaS-aanbieder meerwaarde bieden, terwijl de klant binnen de eigen omgeving de data kan opslaan, indien nodig."

Mat Huizing
Principal SaaS-consultant en competence manager
Infoprofs

"Boogaard waarschuwt voor vendor lock-in bij SaaS-oplossingen. Lock-in is altijd een probleem, bij een pakket, bij SaaS en ook bij zelfgebouwde oplossingen. Het lock-in risico bij SaaS wordt echter overdreven. Hier gelden vier regels. Kies alleen SaaS-oplossingen waarbij je ondubbelzinnig eigenaar van de data bent en blijft, maar zorg ook voor een model (bijvoorbeeld een objectmodel) waarin de business beschreven is en projecteer dat op het model van de leverancier. Dit is nodig voor conversies, voor koppelingen en voor de exit-strategie. Kies als derde alleen SaaS-oplossingen met goede interfaces. Niet alleen user-interfaces, maar ook API's voor dataverkeer en integratie. Gebruik tot slot die API's zo min mogelijk. De kracht van SaaS zit vooral in de lage kosten en investeringen. Gooi dat voordeel niet weg door niet echt noodzakelijke integratie zelf te bouwen, want daarmee lock je jezelf in."

Henri Koppen
Ontwikkelaar, DGA
Arcencus en MaxCC

"Een vendor lock-in is net als maatwerk; wat de output ook is, om het bruikbaar te maken heb je programmeurs of DBA's nodig. Een goede SaaS beschikt echter over een aantal mogelijkheden om data te lezen, bijvoorbeeld door middel van een webservice. De data is dus gewoon beschikbaar. Om vervolgens over te stappen op een andere oplossing zal een inspanning vergen. Het zou erg risicovol voor een aanbieder zijn om die tegen te werken. Bedrijfsprocessen zijn meer dan het stukje software dat ze faciliteert. Het wijzigen van de softwareoplossing is dus maar een deel van het probleem om bedrijfsprocessen elders of in een andere applicatie onder te brengen."