Een Amerikaanse rechter schept nu duidelijkheid over de voorwaarden voor gebruik van open source software door softwareproducenten. Bepalingen in opensourcelicenties zijn bindend. Open source krijgt hiermee eenzelfde rechtsgeldige status als auteursrecht.
Licenties voor open source software zijn rechtsgeldig en hebben ongeveer gelijke rechtsgeldige status als verklaringen van auteursrecht. Dit belangrijke precedent is nu geschapen in een Amerikaanse rechtszaak over software voor het besturen van modeltreinen. De rechtbank heeft dit oordeel geveld in het hoger beroep van een rechtszaak tussen opensourceontwikkelaar Robert Jacobsen en het bedrijf Katzer and Kamind Associates van Matthew Katzer.
Broncode vrijgeven
Laatstgenoemde heeft de software van Katzer gebruikt als basis voor een commercieel product. Daarvan is de broncode niet vrijgegeven, wat Katzer aanvocht. In eerste instantie oordeelde de rechtbank dat hier sprake was van contractbreuk en niet van rechtenschendingen.
De hogere rechter oordeelt nu echter dat een opensourcelicentie valt af te dwingen. Dit houdt in dat de voorwaarden van de licenties voor open source code bindend zijn. Dus als in de licentie staat dat bij gebruik van de open source code de gehéle broncode van de software open moet zijn, dan geldt dit ook voor de overige delen van de software.
Virale aard
De bepaling van sommige opensourcelicenties dat gebruik verplicht tot openstellen van de overige softwaredelen is het zogeheten 'virale effect' waar veel bedrijven voor terugschrikken. Commercieel gebruik van open source code brengt dan namelijk verplichtingen met zich mee. In bepaalde gevallen kan dat betekenen dat het commerciële product ook als open source beschikbaar moet zijn. Dat ondermijnt het traditionele verdienmodel van veel softwareontwikkelaars.
Microsoft wijst al geruime tijd op de risico's van de virale aard van open source, zoals de broncode van besturingssysteem Linux. Tegenwoordig is de Windows-producent echter genuanceerder. Het is zelfs lid geworden van de Apache Foundation, de stichting achter de veelgebruikte open source webserver Apache. De licentie voor die software is echter minder strikt dan de GPL waar Linux onder valt. Daarnaast belooft Microsoft zelf ook meer software en protocollen uit te brengen onder een opensourcelicentie.
Correctie: ontwikkelaar Jacobsen
Dit juridische conflict was tussen opensourceontwikkelaar Robert Jacobsen en het bedrijf Katzer and Kamind, van president Matthew Katzer. In bovenstaand artikel zijn die namen per abuis door elkaar gehaald. Daarbij is ook de naam van rechter Jeffrey S. White weggevallen.
“eigenschap van opensource is het zogeheten ‘virale effect'”
flauwekul; er zijn tal van opensource licenties (bijv. BSD, MIT) die geen enkele verplichting anders dan een copyright vermelding vereisen.
Oorspronkelijk stond er dat die eigenschap geldt voor SOMMIGE opensourcelicenties. Nu is het nog wat duidelijker opgeschreven.
Helemaal eens met “MCP”. Dit soort artikelen zorgt vaak voor meer verwarring dan helderheid.
Elk zichzelf respecterende software bedrijf of afdeling zou donders goed moeten weten hoe en wanneer open source en de daarbij behorende licencies te gebruiken en te respecteren. Deze uitspraak verandert daar niks aan, maar bewijst de noodzaak van het licenseren van open source om het open source te houden.
Ook hier helemaal eens met “MCP”. Daarnaast: developers zijn geen juristen, het zou dan ook aanbeveling verdienen wanneer, voordat wordt overgegaan tot integratie van open source broncode in het eigen commerciele product, er door een jurist gekeken wordt naar de licentievoorwaarden van het betreffende open source product.
Overigens is de betreffende uitspraak duidelijke winst voor open source developers. Deze benadrukt het feit dat gratis <> zonder verplichtingen
Verheugd las ik de uitspraak van de rechter. Stap voorwaarts zou men denken.
De positieve eigenschap van open source wordt in dit artikel vervolgens op miraculeuze wijze negatief gebruikt: het virale effect. Onnodig verwarrend vanwege hetgeen bovenstaande reacties al aangeven. Er zijn genoeg alternatieven die het genoemde effect niet hebben. Bovendien is er een groot verschil tussen fundamenteel recht en handhaving. Je hoeft niet te handhaven. Dat willen zeggen iemand te dwingen de code vrij te geven, ook al heb je het recht daartoe. Praktisch levert dat laatste ook nogal wat haken en opgen op.
Een paar zinnen later komt de aap uit de mouw van de ziekteverspreiders:
“Dat ondermijnt het traditionele verdienmodel van veel softwareontwikkelaars.”
Alsof de onafhankelijke eindgebruiker van ICT daar ook maar iets mee zal zitten. Die wil ongevraagd het beste van beide werelden; open en gesloten.
De softwareontwikkelaar kan namelijk op andere verdienmodellen overstappen. Laat hen dat overwegen, bedenken en vervolgens doen.
Waarom is dit zo’n belangrijke uitspraak?
Een groep mensen makt een produkt maken en stelt het de gemeenschap ter beschikking zonder kosten.
Voorwaarde voor het gebruik is dat een ieder die het als basis gebruikt om weer wat beters (nieuwers) te maken die verbeteringen aan die gemeenschap terug geven moet.
Dat is het principe van de GPL, een licentievorm die veel voorkomt bij open source.
De realiteit tot nu toe is dat dit bijna niet doorzetbaar was en er werd driftig “geleend” door commercieele bedrijven, die dan een aanklacht op basis van het auteursrecht kregen. De verplichting hun “ontwikkeling” weer aan de gemeenschap terug te geven bleef moeilijk, . . tot deze uitspraak.
Viraal is een verkeerd begrip, ik heb ooit geneeskunde gestudeerd. Natuurlijk zien commerciele bedrijven hier een probleem, maar als je zelf begint werk van anderen te gebruiken dan moet je je wel aan de regels houden.
Bij gebruik van dit soort software is het anders, en kombineren van betaalde met deze software is niet eenvoudig. Een voorbeeld is Xara, dat heeft een deel van zijn kode geopend en is voor Linux vrij verkrijgbaar. Echter een kernstuk wilde Xara niet openen en wordt alleen als binairy geleverd wat op verzet bij de ontwikkelaars stootte die zich op een handvol na teruggetrokken hebben.
Ondanks dat had ik nooit een licentie voor Xara pro op Windows gekocht als ik het niet onder Linux had gebruikt.
Het grote probleem is: “wat wil een commeciele leverancier vrijgeven” vooral als er zoals bij Linux gebruik gemaakt wordt van shared libraries. Zo gezien is de uitspraak een goede en ligt er een taak voor de grote bedrijven als IBM HP etc. hier een goede modus operandi te vinden voor een gekombineerd gebruik van OSS en betaalde software, samen op Linux. Stalman is hier vehement tegenstander van maar de wereld zit nu eenmal zo in elkaar en niet zoals de idealist het graag zou zien, ofwel ik daar bewondering voor heb.
Het is goed dat juist de licentieregels voor Open Source software transparant zijn. Als open tegenhanger van closed software is het goed je ook op dit punt te onderscheiden. Uiteindelijk zal de Open Source “industrie” hier beter van worden. De druk komt terecht te liggen bij hen die Open Source software willen hergebruiken. Daar hoort de druk ook te liggen. Open Source ontwikkelaars zullen vooraf hun eisen en wensen dienaangaande scherp moeten hebben, om problemen in de toekomst te voorkomen. Ook dat is een goede zaak. Voor ontwikkelaar ?n gebruiker.
Allereerst is het inderdaad storend dat er over een viraal effect wordt gesproken. De term ‘verervend effect’ verdient de voorkeur en hier is slechts bij een beperkt aantal open source licenties sprake van, waaronder in milde vorm de Artistic License, die onderwerp van dit geschil was. Kern van dit hoger beroep was overigens niet de vraag of de open source licentie bindend is (een vraag die hooguit interessant is voor de VS, in Europa is daar nooit zoveel discussie over geweest, zeker niet na de Duitse Sitecom-jurisprudentie), maar of handhaving van een open source licentie nu uitsluitend op basis van de licentie of op basis van het auteursrecht mogelijk is. De rechter heeft in deze zaak beslist dat het bestaan van de licentie niet in de weg staat aan handhaving op basis van inbreuk van auteursrechten, wat een veel krachtiger handhavingsmiddel is.
Deze uitspraak is een belangrijke stap voorwaarts. Een licentie is er niet voor niets en moet daarom
nageleefd worden. Het belangrijke aspect hierbij is de erkenning van een Open Source licentie en niet
zozeer de uitspraak op zich. Dat is gewoon een kwestie van een licentie analyse scan uitvoeren voordat de software wordt gedistribueerd.
Je bent als OS gebruiker zelf verantwoordelijk voor de keuzes die je maakt. Als je een bepaald OS product wil gebruiken is het controleren van de licentie net zo belangrijk als het controleren van de functionaliteit van het product. Wanneer een groot aantal OS producten in combinatie met elkaar gebruikt worden is het ondoenlijk om dit zonder tooling te doen. Gelukkig zijn er een aantal oplossingen zoals Protex van het bedrijf BlackDuck en de Open Source oplossing Fossology. Beide tools geven inzicht in de gebruikte OS producten, de bijhorende licenties en de conflicten die ontstaan. BlackDuck Protex gaat zelfs zover dat deze alternatieven kan aangeven. Beide tools zijn aan te sluiten om een buildomgeving zodat een ontwikkelaar niet actief naar licentieconflicten hoeft te zoeken. Hij wordt er door de tooling op geattendeerd.
De juridische afdeling maakt gebruik van dezelfde tooling en kan bij eventuele conflicten aangeven hoe te handelen. Bij voorbeeld door een licentie af te kopen bij de community (dual licensing).
Wat betreft het virale effect… een non-discussie. Als je hier problemen mee hebt, gewoon een product kiezen met een andere licentievorm, of zelf iets ontwikkelen!