Vaak wordt er over SaaS geschreven alsof het een doel op zich is. In mijn ogen is SaaS een middel om diverse bedrijfsmatige oplossingen efficiënter en effectiever te creëren.
Zoals in diverse onderzoeken geconstateerd, weet 75 procent van de ict-beslisser niet direct wat SaaS inhoudt en waar services op het gebied van software nu juist het verschil kunnen uitmaken. Moet je nu twijfelen aan het kennisniveau van de ict'er of zorgen de aanbieders van SaaS zelf voor dit probleem? Ik denk het laatste.
Na ASP, On Demand, Managed Services, Outsourcing, Web services, Utility of Cloud Computing en Online Services is er nu SaaS. SaaS is software die als een online dienst wordt aangeboden. De gebruiker hoeft de software niet aan te schaffen, maar sluit een contract af voor een vast bedrag per maand voor het gebruik. De SaaS-provider zorgt voor installatie, onderhoud en beheer. De gebruiker benadert de software over het internet bij de SaaS-provider.
Vraagt de klant tegenwoordig om software of is de behoefte een oplossing te krijgen om bijvoorbeeld goed te communiceren met klanten door gebruik te maken van e-mail, chat, video en telefoon met een goede kwaliteit en een optimale beschikbaarheid? In mijn ogen is het dus ook een zoveelste marketingkreet vanuit het softwarelandschap en hebben de softwareleveranciers zelf aan deze vertwijfeling meegewerkt.
Een bedrijf dat gebruik maakt van bijvoorbeeld Salesforce kan niet na een jaar zeggen ‘Ik wil de crm-oplossing nu binnen mijn netwerk'. Het creëert een vendor lock-in. Bij een SaaS-oplossing moet het in mijn ogen mogelijk zijn om na afname van SaaS nog te kiezen voor een (aanvullende) on-site oplossing. Daarmee blijf je als een organisatie flexibel en hoef je je niet voor lange tijd te binden aan een vendor. Tenslotte weet je ook niet hoe de toekomst er uitziet.
Ik zou zeggen: "pay as you go".
Als software leverancier wil je inderdaad niets liever dan klanten voor langere tijd aan je binden. Toch moet de keuze voor SaaS laagdrempelig blijven, en dat geldt ook voor de ‘opt-out’ optie wanneer je als klant afscheid wilt nemen. Een keuze die wij onze klanten bieden is om onze SaaS solutions ook ‘lokaal’ te installeren binnen hun eigen netwerk. Op dat moment koop je als klant de software volgens traditioneel perpetual licensing model. Als klant verkrijg je daarmee het recht om (eventueel gewenste delen van) de software te blijven gebruiken zolang je wilt zonder dat daar een maandelijkse fee tegenover staat.
It’s up to the customer…
Oplossing met behulp van Saas schets je situatie, waarbij de dienst of software aangeboden middels het net (off-premise) in huis (on-premise) wilt krijgen. De klant moet daarin de keuze krijgen. Met Software Service gedachte kan dit werkelijkheid worden met de software van Microsoft zoals SQL Server Data Service (SQL Server 2008), Exchange en dergelijke. De diensten (software) kan door Microsoft of derde partij worden gehost of binnen de organisatie worden uitgerold. Klant heeft hierbij de keuze (flexibiliteit, maar in het geval van Microsoft software in deze gedachte zal het moeten wachten totdat dit gerealiseerd is. Tot slot verwacht ik wel dat bij off- en on-premise brengen van de software, uitdagende migratie trajecten zullen gaan komen.
Vanuit SaaS terugwerken naar een on premise variant van de service, oftewel SOFTWARE, al dan niet op de traditionele manier aangeboden, is een beetje de wereld op z’n kop, maar wel een zeer belangrijk punt voor pure SaaS vendors en haar gebruikers. Daar komen natuurlijk ook weer installaties en implementaties (= kosten) bij kijken…
Traditionele leveranciers stappen vanwege de wensen en behoeften van de gebruikers daarom over op Software + Services. Hierdoor heb je als gebruiker de flexibiliteit om op ieder gewenst moment terug te keren naar een lokale installatie, waardoor controle over de bedrijfsgegevens gewaarborgd blijft. Sterker nog, de gebruiker kan vanuit een on premise situatie stap voor stap gaan kijken welke Services er via SaaS gebruikt dienen te worden – om zo de ideale mix van Software + Services te bepalen. Het verhogen van het gebruiksgemak van de gebruiker is hierbij het doel, niet het aanbieden van SaaS.
Ik begrijp niet waar de “Vendor Lock” in zit, en al helemaal niet hoe dat verschilt met traditionele software. Natuurlijk is het niet mogelijk om “Salesforce” binnen het eigen netwerk te draaien, maar het is ook niet zomaar mogelijk om een willekeurig ander traditioneel software pakket als “pure” SaaS af te nemen. De “Vendor Lock” moet komen vanuit het feit dat de software (al dan niet SaaS) waarde levert aan het business proces dat het ondersteund. De Vendor die daar in slaagt cre?ert een “Vendor Lock” omdat de klant tevreden is!! SaaS levert met zijn operationele kosten model echter minder “Vendor Lock-in” dan traditionele software waar grote kapitale investeringen boven op operationele kosten mee gemoeid gaan, die eerst moeten worden goedgemaakt.
Ik ben het deels met Godfried eens. SaaS betekent inderdaad ook flexibiliteit, dus ook zodra een afnemer over wil stappen naar een on-premise oplossing. Ik zie echter in de markt exact tegenovergestelde bewegingen, bedrijven waarvan de on-premise oplossing afgeschreven is en nu maandelijks gaan betalen voor een SaaS oplossing. Je ziet dat bijvoorbeeld veel bij Exchange->hosted Exchange. Een ander goed voorbeeld is backup, veel bedrijven stappen over van een on-premise tape-steamer naar een online backup oplossing.
Een SaaS aanbieder wil natuurlijk zijn churn zo laag mogelijk houden, maar dit gebeurt op een natuurlijke manier. Vaak zitten SaaS-gebruikers niet vast aan jaarcontracten, dus de mogelijkheid tot omschakelen is vaak niet administratief lastig, maar juist operationeel (installatie, migratie etc). Eens een gebruiker dus de overstap naar SaaS gemaakt heeft, is de weg terug lastig. Ideaal voor de SaaS-aanbieder, lastig voor de gebruiker…
Een SaaS oplossing kan zeker vendor lock-in creeren, er zijn echtere meerdere factoren die een rol spelen dan alleen het verkrijgen van gelijkwaardige on-premises software alternatieven. Bij SaaS komen namelijk drie elementen off premises te liggen: het softwarepakket, bedrijfs- en gebruikersdata en software configuratie.
Zelfs bij eenvoudige SaaS oplossingen zoals Gmail via Google apps kan terugmigreren on-premises al moeilijk zijn. Leveranciers bieden wel gelijkwaardige email software voor on-premises, maar dan is het nog steeds niet eenvoudig om bedrijfs- en gebruikersdata/configuraties terug te migreren naar het bedrijf. Met de meer vooruitstrevende complexere CRM SaaS oplossingen wordt dit alleen maar complexer omdat deze oplossingen echt ook andere functionaliteit aanbiedt dan traditionele softwarepakketten en specifieke configuratie vereist.
De gap wordt gaat echter snel opgevuld worden. Enerzijds bieden komen traditionele softwareleveranciers met gelijkwaardige functionaliteiten en eigen SaaS alternatieven, anderzijds gaan SaaS leveranciers terugconversies vergemakkelijken. Uiteindelijk willen alle softwareleveranciers meer klanten?
Een aantal klanten vindt de toenemende afhankelijkheid wel een aandachtspunt. De lock-in is minder als dezelfde oplossing ook on-premise te leveren is. Mijn ervaring is dat dit meer en meer wordt gevraagd. Al is het ook zo dat na het gebruik van een SaaS-oplossing de kennis bij een klant vaak niet meer aanwezig is.
Het leveren van een SaaS en On-Premise oplossing is een Unique Buying Point zou ik zeggen…
Heb je een lock-in bij de NS als je met de trein gaat. En zou de NS daarom ook auto’s moeten verhuren?
Het maken van een SaaS applicatie is principieel anders dan een applicatie die lokaal draait bij een klant. Het extra werk dat het ondersteunen van verschillende omgevingen vergt wordt ontzettend onderschat. Van een SaaS leverancier kun je niet verwachten dat deze ook een standalone versie maakt terwijl zijn voordeel deels ook juist zit in het volledig onder controle hebben van zijn omgeving waarbinnen de software draait. Als daar ook nog eens interfaces bij zitten naar andere leveranciers is de complexiteit niet meer te overzien.
Lokale versies maken is dus gewoon geen optie voor echte SaaS leveranciers, alleen voor diegene die hun “normale” applicaties ook voor SaaS gaan aanbieden.
Daarnaast blijft de lock-in bestaan. Applicaties hebben onderhoud nodig, al was het maar om problemen als gevolg van OS updates te herstellen.
Het kiezen voor de mogelijkheid van lokale applicaties is daarmee op alle fronten een slechte oplossing. Veel belangrijker is het te letten op de export mogelijkheden van de bedrijfsdata. Wat zijn de mogelijkheden hiervoor, hoe generiek is het data-formaat, in welke applicaties van andere aanbieders is de data te importeren. Ik kan rustig Google Apps gebruiken omdat ik weet dat ik eenvoudig mijn e-mail kan migreren naar een andere aanbieder via POP of IMAP.
Aandacht voor deze migratiemogelijkheden levert meer flexibiliteit op dan lokale versies van de SaaS software. Afnemers zouden hier dan ook meer aandacht voor moeten hebben en die als eis stellen.
Van vendor lock-in is volgens mij geen sprake. Omdat het SaaS model gebaseerd is op een abonnement, hebben aanbieders er belang bij dat de software daadwerkelijk wordt gebruikt. Zij hebben geen inspanningsverplichting, maar een resultaatverplichting om de software van toegevoegde waarde te laten zijn voor de organisatie die het aanschaft. Daarom moet je als SaaS leverancier zorgen dat je waarde toevoegt.
Onze ervaring is dat klanten geen behoefte hebben om de applicatie op eigen netwerk te beheren. Voordeel van SaaS is namelijk dat ondernemingen veilig buiten de eigen server met externen kunnen samenwerken en documenten delen. Een backup kunnen maken op eigen server is uiteraard wel van belang. Bij be?indiging van het abonnement moet er dan een mogelijkheid zijn een project te archiveren en op te slaan binnen de eigen omgeving. Daarmee blijf je als SaaS aanbieder meerwaarde bieden, terwijl de klant binnen eigen omgeving de data kan opslaan, indien nodig.
Godfried Boogaard waarschuwt voor vendor lock-in bij SaaS-oplossingen. Lock-in is altijd een probleem, bij een pakket, bij SaaS, en ook bij zelfgebouwde oplossingen.
Maar het lock-in risico bij SaaS wordt overdreven. Wel gelden vier regels:
1. Kies alleen SaaS-oplossingen waarbij je ondubbelzinnig eigenaar van de data bent en blijft.
2. Zorg voor een model (bijvoorbeeld een objectmodel) waarin de business beschreven is, en projecteer dat op het model van de leverancier. Dit is nodig voor conversies, voor koppelingen en voor de exit-strategie.
3. Kies alleen SaaS-oplossingen met goede interfaces. Niet alleen user-interfaces, maar ook APIs voor data-verkeer en integratie.
4. Gebruik die APIs vervolgens zo min mogelijk. De kracht van SaaS zit vooral in de lage kosten en investeringen. Gooi dat voordeel niet weg door niet echt noodzakelijke integratie zelf te bouwen, want daarmee lockt u uzelf in.