Ict'ers zonder certificaat zijn tegenwoordig een zeldzaamheid. Dat certificaat moet dan wel onder werktijd en op kosten van de baas worden behaald, vinden de werknemers. Jongeren studeren vooral voor geld en promotie, ouderen gaat het meer om de inhoud.
Hoewel er op dit moment weer een tekort aan ict'ers is, stellen opdrachtgevers en werkgevers ook aan deze professionals onverminderd flinke eisen. Levenslang leren is ook voor ict'ers het devies en het behalen van certificaten wordt door veel werkgevers dan ook als een voorwaarde gezien om carrière te kunnen maken. Bijna 86 procent van de ict'ers heeft sinds de start van zijn loopbaan een certificaat behaald of is ermee bezig, zo blijkt uit een onderzoek dat in opdracht van Computable is uitgevoerd onder ruim 1500 ict'ers.
Salaris
Zijn certificaten voor werknemers een noodzakelijk kwaad? Dat valt mee: slechts eenvijfde van de deelnemers aan het onderzoek geeft aan het laatste certificaat te hebben behaald omdat de baas het wilde. Het opdoen van kennis en vaardigheden was voor veruit de meeste deelnemers de belangrijkste reden om voor het laatst behaalde certificaat te kiezen. Daarna is een grotere kans op een andere baan het belangrijkste argument. Voor vrouwen is de mogelijkheid een andere baan te vinden gemiddeld belangrijker dan voor mannen.
Kennis opdoen is natuurlijk een groot goed, maar veel ict'ers willen de opgedane kennis ook graag te gelde maken. Vooral jongeren zien een certificaat als opstapje naar een hoger salaris of naar promotie binnen het bedrijf waar ze werken. Datzelfde geldt voor starters in de ict, een groep die natuurlijk voor een groot deel uit jongeren bestaat. 45+-ers vinden salaris en promotie aanmerkelijk minder belangrijk en kiezen juist vooral voor een certificaat vanwege de inhoud. Voor ict-veteranen is promotie een stuk minder belangrijk, een eventuele salarisverhoging vinden zij zelfs een nóg onbelangrijker argument om een certificaat te behalen.
Ook argumenten die niet met salaris of promotiekansen te maken hebben, worden veelvuldig genoemd. Zo verwachten veel klanten dat de ict'ers die bij hen zijn ondergebracht up-to-date blijven over hun producten. Een aantal werknemers die zelf trainingen moet geven, geeft aan met een certificaat beter beslagen ten ijs te komen.
Werkgever betaalt
Hoewel ict'ers de waarde van een certificaat inzien, vinden ze niet dat ze zelf voor de kosten hoeven op te draaien. Bijna alle deelnemers aan het onderzoek zijn van mening dat de werkgever de opleidingskosten voor een certificaat geheel of gedeeltelijk moet vergoeden. Die wens wordt gehonoreerd: in bijna negentig procent van de gevallen heeft de werkgever de opleidingskosten voor het laatst behaalde certificaat volledig voor zijn rekening genomen. Een aantal ict-werkgevers heeft een jaarlijks budget voor opleidingen, dat werknemers naar believen kunnen besteden. Wel zijn er soms voorwaarden aan de vergoeding voor opleidingen verbonden. Zo moeten veel werknemers een gedeelte van de kosten terugbetalen als ze binnen een of meer jaren uit dienst treden.
De opleiding moet volgens bijna alle respondenten op zijn minst gedeeltelijk onder werktijd kunnen worden gevolgd. Daarbij is er wel begrip voor dat werknemers bijvoorbeeld zelfstudie of huiswerk in de avonduren of in het weekend moeten doen. Bijna de helft van de deelnemers mocht de laatst genoten opleiding geheel onder werktijd volgen, nog eens 32 procent gedeeltelijk. Een kleine 18 procent mocht de opleiding niet tijdens de werkuren volgen. Veel ict'ers hebben overigens toch veel eigen tijd in de opleiding gestoken, door zelfstudie of door een opleiding in de avonduren te volgen. Immers, "inkomsten bij de klant gaan altijd voor, ook als het bedrijf nog meer dan genoeg winst maakt," aldus een deelnemer. Veel ict'ers vinden dat opleidingen in het belang van zowel werkgever als werknemer zijn en dat de werknemer daar ook wel enige vrije tijd aan mag opofferen. Als het certificaat door de werkgever niet van belang, wordt geacht, is het ook moeilijk op te brengen dat er in de eigen tijd moet worden gestudeerd, of zoals een deelnemer schreef: "Hoewel het certificaat mij persoonlijk niet interesseerde, bleek dat de opleidingen deels in mijn eigen tijd waren ingepland."
De moeite waard
Ict'ers zijn over het algemeen tevreden over wat ze met een certificaat bereiken. Kennis en vaardigheden opdoen, is de belangrijkste reden om een certificaat te gaan halen en dat wordt volgens 86 procent van de deelnemers beloond. Een kleine dertig procent geeft aan dat het certificaat meer zelfvertrouwen heeft gegeven. De relatief onervaren ict'ers geven vaker aan dat het laatst behaalde certificaat daadwerkelijk een hoger salaris heeft opgeleverd.
Bij een derde van de respondenten die meer zijn gaan verdienen na het laatste certificaat, is dit zelfs opgelopen tot tien tot twintig procent meer bruto salaris. Aan de respondenten die aangeven dat het certificaat ze een promotie heeft opgeleverd, is gevraagd op welke manier ze promotie hebben gemaakt. De meeste respondenten hebben een betere baan als ict-professional gekregen (ruim driekwart).
De meeste ict'ers hebben van de training of opleiding geleerd wat ze ervan verwachtten (bijna zeventig procent). Ruim vijftien procent geeft zelfs aan meer te hebben geleerd dan van tevoren gedacht. Bijna evenveel deelnemers hebben minder geleerd dan ze hadden gehoopt, bijvoorbeeld omdat de opleiding niet op de praktijk aansloot of gewoonweg te eenvoudig was. Vooral het verband tussen theorie en praktijk is voor deelnemers een groot voordeel van een opleiding.
Het overgrote deel van de ict'ers vindt het niveau van de opleiding precies goed, al uiten sommigen kritiek op de manier van lesgeven. Volgens een deelnemer zou een keurmerk voor opleidingen gepast zijn, aangezien veel docenten de leerstof uit een boekje voorlezen en het veelal aankomt op het uit het hoofd leren van de stof.
Veel ict-werkgevers hebben in het verleden geklaagd over het gebrek aan managementvaardigheden van hun werknemers. Toch blijkt het merendeel van de onlangs behaalde certificaten te zijn gericht op het vergroten van technische kennis en/of vaardigheden. Dat geldt vooral voor ict'ers met een opleiding op MBO-niveau. Bij meer dan driekwart van hen was het laatst behaalde certificaat vooral technisch van aard. Natuurlijk kan een certificaat ook gericht zijn op het vergroten van zowel technische vaardigheden als managementkennis. Dat is dan vooral het geval bij werknemers met minder dan drie jaar of meer dan twintig jaar ervaring.
Up-to-date
Gemiddeld hebben de ondervraagde ict'ers 6,5 certificaten op zak. Hier bestaat een duidelijk verschil tussen ict'ers met een universitaire achtergrond en ict'ers met een HBO- of MBO-diploma. Universitair geschoolde ict'ers hebben gemiddeld minder certificaten. Bij ict'ers op HBO- en MBO-niveau wordt de basisopleiding kennelijk minder toereikend geacht dan bij hun hoger opgeleide collega's.
De meeste deelnemers hebben in 2007 hun laatste certificaat behaald. Het is geen verrassing dat vooral jongere en minder ervaren ict'ers hun laatste certificaat pas kort op zak hebben. Ter vergelijking: haalde bijna 31 procent van de respondenten met minder dan drie jaar werkervaring nog in 2008 een certificaat, bij de deelnemers met meer dan twintig jaar ict-ervaring is dat percentage slechts 11,6. Aan de ict'ers die vóór 1997 hun laatste certificaat hebben behaald, werd gevraagd waarom zij de afgelopen tijd geen certificaten meer hebben gehaald. Daarbij gaf ruim 65 procent aan over voldoende kennis en ervaring te beschikken. Een aantal ervaren ict'ers ziet bovendien het nut van certificaten niet in, of zegt via zelfstudie up-to-date te blijven.
Verantwoording
Voor dit onderzoek zijn personen uit het adressenbestand van Computable per e-mail benaderd om online een vragenlijst in te vullen. 1525 mensen hebben aan het onderzoek deelgenomen. Er is gevraagd of zij sinds de start van hun ict-carrière wel eens een certificaat hebben behaald of op dit moment een certificaat aan het behalen zijn. 85,8 procent beantwoordde deze vraag bevestigend. De respondenten die geen certificaat hebben behaald sinds de start van hun ict-loopbaan en aangaven er nu ook niet mee bezig te zijn, hebben verder niet aan het onderzoek deelgenomen.
Meeste ict’ers hebben hbo-opleiding
Aan het onderzoek hebben 123 vrouwen en 1402 mannen deelgenomen. De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 42 jaar. Slechts krap een tiende van de respondenten is 29 jaar of jonger.
De meeste respondenten hebben een opleiding op HBO-niveau afgerond (bijna zestig procent). Dertig procent heeft een universitaire opleiding, tien procent MBO. Het grootste deel van de respondenten is drie tot twintig jaar werkzaam in de ict (bijna 62 procent). Ruim 32 procent van de deelnemers heeft meer dan twintig jaar ervaring in de ict.
Liever training on the job
Ict'ers zonder certificaat zijn duidelijk in de minderheid. Slechts 14% van de deelnemers aan het onderzoek geeft aan geen certificaat te hebben. Onder degenen die hun laatste certificaat vóór 1998 behaalden, is voldoende kennis en vaardigheden de meest genoemde reden waarom certificering later volgens hen niet nodig was. Een aantal ict'ers gaf aan nog wel van plan te zijn een certificaat te gaan halen of aan zelfstudie te doen en zo de nodige kennis op te doen. Ook gaven meerdere ict'ers aan er geen tijd voor te hebben of het nut van certificaten niet in te zien. Voor dat laatste worden verschillende redenen gegeven. Zo wordt opgemerkt dat certificaten toch vooral een modeverschijnsel zijn, dat het een administratieve last is die weinig oplevert en dat ervaring en training on the job meer toevoegen dan een papiertje. Ook dat een certificaat vaak een product van één specifieke fabrikant betreft, wordt niet altijd gewaardeerd. Een respondent merkt op: "Certificaten zijn niet meer dan productindoctrinatie. Ik heb niet gemerkt dat mensen met een certificaat een betere algemene kennis van ict hebben."
