Het mislukken van het Wia-project bij het UWV was te voorkomen. De tweeënhalf jaar ontwikkelwerk, à 87 miljoen euro, duurde te lang en leverde pas tegen het einde iets op. De agile-methode voor softwareontwikkeling had kunnen helpen, stelt agile-grondlegger Alistair Cockburn.
Het agile-ontwikkelmodel leert programmeurs en projectmanagers om niet aan grote, langdurende projecten te werken die pas aan het eind iets opleveren. Dit legt agile-grondlegger Alistair Cockburn uit. Het eindresultaat is dan namelijk vaak niet wat de klant wil. Of wat die inmiddels, na de looptijd van het project, wil. Veel projecten mislukken hierdoor; óf de kosten lopen enorm op óf het gehele project is niet (meer) valide.
Een recent voorbeeld is het Wia-fiasco bij het UWV. De implementatie van een geheel nieuw softwareplatform voor de wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (Wia), die sinds eind 2005 de opvolger is van de Wao (Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering). De bouw van het nieuwe systeem is stopgezet. Door een te hoog ambitieniveau werd het project te complex en zowel technisch als financieel onbeheersbaar. De ontwikkelkosten van 87 miljoen euro overstijgen zelfs het UWV-potje 'onvoorzien' van 21 miljoen euro.
Wijzigingen
Het UWV geeft zelf aan dat de oorzaak vooral ligt bij de vele wetswijzigingen waar de uitkeringsinstantie mee te maken kreeg. Dit gebeurde tijdens de looptijd van het nu geschrapte project. "Om deze adequaat te kunnen verwerken, zijn zeer complexe ict-systemen nodig die bovendien zeer snel aangepast moeten kunnen worden", verklaart de instantie schriftelijk.
Woordvoerder Marjanne de Groot licht toe: "Alles wat Den Haag bedenkt, moeten wij omzetten in ict-aanpassingen." Ze geeft als voorbeeld het politieke besluit om de Wia-uitkering te verhogen van 70 naar 75 procent. "Dat leidt tot enorme veranderingen in het systeem. Door de verhoging kunnen veel mensen bijvoorbeeld ineens geen aanspraak meer maken op allerlei toeslagen."
Deze toelichting van het UWV volgt op beschuldigingen van ict'ers die bij het Wia-project waren betrokken dat het is foutgelopen door projectmanagers en budgetbeperkingen. Er was onvoldoende onafhankelijke projectaansturing, te krappe budgetten en de specificaties waren niet goed vastgelegd, aldus de interne bronnen.
Tussentijds opleveren
Alledrie die struikelblokken waren met agile te voorkomen. Die ontwikkelmethodiek is eind 2001 geformuleerd door onder meer ontwikkelaar Alistair Cockburn, die Computable uitlegt dat falend projectmanagement echt valt aan te pakken. Één van de basiselementen van agile is namelijk reageren op veranderingen. Een ander is het tussentijds opleveren van werkende delen, die de klant dan gelijk kan gebruiken.
Cockburn waarschuwt wel voor misverstanden over agile: "Mensen horen het woord. Ze bestuderen het niet, denken er niet over na. Ze denken dan te lezen: plannen is niet nodig, want de planning moet toch steeds worden aangepast aan de veranderende situatie. En: een architectuur ontwerpen hoeft ook niet meer: ik kan gewoon lekker wat typen en het naar mijn zin hebben. Maar dan ontstaat er een grote puinhoop." Agile ontwikkelen vereist juist enorme discipline, maar kan dan veel meer opleveren, aldus de agile-expert.
Het is niet zo zeer agile wat hier geholpen zou kunnen hebben.
Het inzichtelijk maken van de manier van werken van de organisatie en het groot aantal wijzigingen had al heel veel winst opgeleverd.
Ook langdurige projecten kunnen goed gaan, als je de scope maar goed afbakent, en belangrijker nog, je ook daar aan houdt. Iedere wijziging moet gezien worden als een volwaardig change request, met de daarbij behorende impact op de planning.
Te vaak worden opdrachten binnengesleept door softwarehuizen om de opdracht maar binnen te hebben (staat altijd leuk als je kunt zeggen dat je opdrachten doet voor de overheid) en wordt er daarna pas gekeken of het ook echt uitgevoerd kan worden. Ook bij het prorail-atos origin verhaal zie je dit terugkomen.
Het ergste is dat een groot deel van de kosten die dit alles met zich meebrengt door onszelf weer opgebracht moet worden in de vorm van belasting.
Wat je in praktijk vaak ziet is een mentaliteit van “dat kan er nog wel bij”, zodat er aan het eind van de rit allerlei extra dingen zijn gedaan maar de einddatum hierdoor niet meer gehaald wordt met de vooraf beoogde kwaliteit.
Gezien het tempo waarmee wetsvoorstellen wijzigen kun je je wel afvragen of een langdurig project de goede aanpak is voor dit soort wia-projecten. Agile is zeer zeker een goed alternatief hiervoor.
Het probleem zit denk ik vooral in de mentaliteit, en misschien zelfs wel professionaliteit van de ict managers die projecten van dit kaliber uitvoeren.
@ Pascal van Kempen
Hoe kun je nu een scope afbakenen als de politiek de scope meerdere malen wijzigt?
Dan kun je wel braaf je originele scope bouwen maar dan komt er een product uit rollen wat totaal niet werkt, natuurlijk kun je dan zeggen “ja, maar dat was de scope toen we begonnen” maar het eindresultaat is hetzelfde, een project wat gefaald is.
Ik geef toe geen Agile expert te zijn, maar de beschrijving doet mij erg aan DSDM denken. Systeemontwikkeling in korte, iteratieve incrementen met betrokkenheid van de gebruikers. Sleutelvoorwaarde is wel dat de gebruikersorganisatie daartoe in staat is ofwel de cultuur en besluitvormingsprocessen daarvoor heeft (in dit geval besluitvorming kunnen delegeren).
Ik durf sterk te betwijfelen of overheidsorganisaties als het UWV daartoe in staat zijn. In dat geval zal je als ICT aanbieder een ander alternatief moeten aanbieden, dat met die specifieke klantsituatie rekening houdt. De cultuur van een klant verander je namelijk niet even in een paar maanden.
@John
Dat is dus nu ook net het probleem met de projecten bij de overheid. Het zijn langlopende projecten, maar de standaard aanpak voor langlopende projecten werkt niet alsmaar wijzigende scope die kenmerkend is voor projecten bij de overheid (vooral bij uitvoerende instanties die te maken hebben met wetswijzigingen)
Er zal dus een keuze gemaakt moeten worden: of je doet een langlopend project met een vaste scope, of je kiest voor een agile (of vergelijkbare) aanpak
(oa aan Pascal)
Helemaal eens dat het mooie toverwoord ‘Agile’ een schaamlap lijkt voor het kennelijke onvermogen om een groot project in een complexe omgeving te managen (waarvan de complexe politieke context toch bekend was of kon zijn) en/of het onvermogen om flexibel te ontwerpen en te bouwen (rule based oid).
Zowel voor goed projectmanagement als voor flexibel systeemontwerp zijn al vele jaren vele methodieken beschikbaar. Het lijkt echter keer op keer te ontbreken aan echt capabele uitvoering en mensen die echt (eind) verantwoordelijkheid willen nemen.
Dit niet als gerichte kritiek op de vele individuen die ongetwijfeld hard en met de beste bedoelingen gewerkt hebben aan dit traject.
Maar laten we niet doen alsof een project zo groot of zo is, dat normaal vakmanschap en bestaande methodieken, soms zelfs boerenverstand en ook eindverantwoordelijkheid niet meer nodig zouden zijn.
De beste oplossing is een goed bestek van het ICT project,waarbij de opdrachtgever de overheid en de uitvoerder voldoende kennis hebben van de geaccepteerde en gekozen computertaal, een open opdracht met afgeronde deelopdrachten “no cure no pay”.
Zie voorbeeld http://www.gemeenteanalyse.nl, welke binnenkort 1 September uitgebreid zal worden ten behoeve van alle inwoner.
@Jasper Bakker:
“Agile kon WIA-fiasco UWV voorkomen”
Wie of wat claimt dit? Of is dit de mening van Computable?
Het is een mooi stukje theorie maar ik mis (zoals wel vaker) enige vorm van onderbouwing waarom dit dan wel was gaan werken bij het UWV.
Best vermakelijk deze vorm van journalistiek, maar totaal geen toegevoegde waarde zonder enige vorm van onderbouwing. Jammer.
Ik sluit mij bij Jan hierover. Agile development vereist dicipline en ook standvastigheid. Doordat sturing van development op het laagste niveau samengaat met directe indicaties van het team zelf wordt het een hoog bewustzijn en verantwoordelijkheids gevoel ingebracht in de ‘deelprojecten’. Maar zo’n mentaliteit moet zich vooral ook bij de verantwoordelijke project leiders bevinden. Wellicht dat de Agile software ontwikkelings processen beter aansluiten bij overheids ontwikkel trajecten, maar ik betwijfel of deze zelfde mensen dit wel goed ten uitvoer hadden kunnen brengen. Ook bij RUP of andere development methodes zoals bij het UWV gebruikt kan je opstaan en eerder eenzijdig aangeven dat hier niet mee te werken valt. Is dit wel gedaan dan is de vraag, en wie heeft dit genegeerd ?
Kortom, iedere methode is net zo goed als degene die ermee werkt. Lijkt me logisch.
Iets anders: als voorbeeld voor iets dat leidt tot “enorme veranderingen in het systeem” wordt het wijzigen van een percentage genoemd. Of het is een slecht voorbeeld, of er wordt wel heel raar gebouwd. Ik kan me goed voorstellen dat een aanpassing van zo’n parameter gevolgen heeft voor werkprocessen en de uitvoering, maar toch niet tot ingrijpende wijzigingen in het gebouwde systeem?