Het mislukken van het Wia-project bij het UWV was te voorkomen. De tweeënhalf jaar ontwikkelwerk, à 87 miljoen euro, duurde te lang en leverde pas tegen het einde iets op. De agile-methode voor softwareontwikkeling had kunnen helpen, stelt agile-grondlegger Alistair Cockburn.
Het agile-ontwikkelmodel leert programmeurs en projectmanagers om niet aan grote, langdurende projecten te werken die pas aan het eind iets opleveren. Dit legt agile-grondlegger Alistair Cockburn uit. Het eindresultaat is dan namelijk vaak niet wat de klant wil. Of wat die inmiddels, na de looptijd van het project, wil. Veel projecten mislukken hierdoor; óf de kosten lopen enorm op óf het gehele project is niet (meer) valide.
Een recent voorbeeld is het Wia-fiasco bij het UWV. De implementatie van een geheel nieuw softwareplatform voor de wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (Wia), die sinds eind 2005 de opvolger is van de Wao (Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering). De bouw van het nieuwe systeem is stopgezet. Door een te hoog ambitieniveau werd het project te complex en zowel technisch als financieel onbeheersbaar. De ontwikkelkosten van 87 miljoen euro overstijgen zelfs het UWV-potje 'onvoorzien' van 21 miljoen euro.
Wijzigingen
Het UWV geeft zelf aan dat de oorzaak vooral ligt bij de vele wetswijzigingen waar de uitkeringsinstantie mee te maken kreeg. Dit gebeurde tijdens de looptijd van het nu geschrapte project. "Om deze adequaat te kunnen verwerken, zijn zeer complexe ict-systemen nodig die bovendien zeer snel aangepast moeten kunnen worden", verklaart de instantie schriftelijk.
Woordvoerder Marjanne de Groot licht toe: "Alles wat Den Haag bedenkt, moeten wij omzetten in ict-aanpassingen." Ze geeft als voorbeeld het politieke besluit om de Wia-uitkering te verhogen van 70 naar 75 procent. "Dat leidt tot enorme veranderingen in het systeem. Door de verhoging kunnen veel mensen bijvoorbeeld ineens geen aanspraak meer maken op allerlei toeslagen."
Deze toelichting van het UWV volgt op beschuldigingen van ict'ers die bij het Wia-project waren betrokken dat het is foutgelopen door projectmanagers en budgetbeperkingen. Er was onvoldoende onafhankelijke projectaansturing, te krappe budgetten en de specificaties waren niet goed vastgelegd, aldus de interne bronnen.
Tussentijds opleveren
Alledrie die struikelblokken waren met agile te voorkomen. Die ontwikkelmethodiek is eind 2001 geformuleerd door onder meer ontwikkelaar Alistair Cockburn, die Computable uitlegt dat falend projectmanagement echt valt aan te pakken. Één van de basiselementen van agile is namelijk reageren op veranderingen. Een ander is het tussentijds opleveren van werkende delen, die de klant dan gelijk kan gebruiken.
Cockburn waarschuwt wel voor misverstanden over agile: "Mensen horen het woord. Ze bestuderen het niet, denken er niet over na. Ze denken dan te lezen: plannen is niet nodig, want de planning moet toch steeds worden aangepast aan de veranderende situatie. En: een architectuur ontwerpen hoeft ook niet meer: ik kan gewoon lekker wat typen en het naar mijn zin hebben. Maar dan ontstaat er een grote puinhoop." Agile ontwikkelen vereist juist enorme discipline, maar kan dan veel meer opleveren, aldus de agile-expert.
Bij al die mislukte overheidsprojecten gaat het in wezen iedere keer weer om volstrekt gebrek aan inhoudelijk inzicht in de meest essentiele karakteristieken van de betreffende business. Eerst dat beschamende verhaal van die directeur-generaal van de Belastingdienst: “Het computersysteem voor de uitbetaling van de toeslagen is ten onrechte met een fiscale blik gebouwd. Bij de fiscale wetgeving wordt 1 moment per jaar afgerekend. Maar bij de toeslagen moeten wij het hele jaar door mutaties kunnen doorvoeren, en dat lukt niet”. Toch mocht deze directeur-generaal aanblijven… Nu weer die onzin over zich wijzigende regelgeving ingeval van de WIA. Als een systeem een simpele wijziging in de meest essentiele parameter, nl. de hoogte van het uitkeringspercentage, al niet aankan, dan zijn al die WIA-miljoenen inderdaad verkwist — maar het WIA-bestuur mag gewoon blijven doormodderen…
Ik heb een blog geschreven als reactie: http://agileholland.com/nl/blog-entry/agile-kon-wia-fiasco-uwv-voorkomen
Ik moet vaak lachen om de veronderstelde magische krachten van methodieken. Ook de “[rol x] is gewoon niet goed gedaan” is een mooie. Zolang iemand of iets de schuld heeft en de oplossing maar voldoende simpel is kan de wereld rustig slapen. Weltrusten, verontruste burgers en politici, wij ICT-ers weten de oplossing wel en volgende keer gaat het vast beter.
Jammer genoeg is de realiteit niet zo simpel. Bij het ontwikkelen van software wordt nog steeds verwacht dat een complex probleem met een mooi systeem geheel “weggeautomatiseerd” kan worden. De werkelijkheid is dat de flexibiliteit van mensen niet zo makkelijk weg te automatiseren is.
Daarbij doet zich ook nog het probleem voor dat de verwachtingen van software onrealistisch hoog zijn omdat het immaterieel is. Waar “eingebruikers” snappen dat een fysieke brug niet in korte tijd te bouwen is, worden digitale bruggen tussen complexe systemen wel verwachtsnel en kwalitatief hoogwaardig tot stand te komen, zelfs als tegelijkertijd de oevers in verschillende richtingen verschuiven.
Alle beloofde “silver bullets” van mooie methodieken en “blame storming” van slechte managers / opdrachtgevers / uitvoerders ten spijt moeten wellicht de verwachtingen van informatiesystemen iets teruggebracht worden. We moeten ten slotte eerst leren lopen voordat we rennen, en de ervaring leert ons dat we op het gebied van systeemontwikkeling nog te vaak vallen om een in te schrijven voor een marathon.
@ Erik
In wezen is het een conclusie op basis van het interview met agile-grondlegger Alistair Cockburn.
http://tinyurl.com/5oqkuh Hij stelt dat agile afrekent met falend projectbeheer, onder andere door veranderende vereisten. Beide zijn bij het UWV dus – volgens interne bronnen en de officiele verklaring – het geval.
Ook de dynamiek van wetswijzigingen kun je specificeren en modelleren. Tijdens het project waren er wetswijzigingen met een impact op het project zelf. Daar kan ik maar een conclusie aan verbinden: dat was dus ook een probleem geweest tijdens de levenscyclus van het systeem.
De dynamiek van de wetswijzigingen niet vastleggen binnen de scope is wat mij betreft de grootste fout. Verder wil ik nog wel kwijt dat een evolutionaire project aanpak a la incrementele ontwikkeling natuurlijk beter werkt. Big bang-achtige projecten vragen ook veel te veel voorstellingsvermogen van zowel de ontwikkelaar als de eindgebruiker en lijden per definitie onder voortschrijdend inzicht en dus change requests. Waarom de evolutietheorie nu Agile heet? Daarvoor zijn we ICT-ers. De evolutietheorie heeft zich al lang bewezen. Ware het niet in de biologie dan toch wel op zijn minst in onze neurale netwerken.
Het acteren op basis van bedrijfseconomische overwegingen, zoals gebruik maken van goed werkende bestaande WAO-systemen die al WIA-geschikt zijn, ipv acteren op basis van politieke voorkeur (GAK is de grootste partij, dus kiezen we hun systemen ook al zijn ze niet altijd beter of duurder om aan te passen), zou pas echt soelaas bieden.