De overheid werkt aan een nieuw stelsel van basisregistraties. De Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG) vormen daar een onderdeel van. Half 2009 moeten alle gemeenten een BAG hebben ingevoerd. Marthe Fuld, projectleider BAG bij het ministerie van VROM, geeft een toelichting.
Wat is de aanleiding voor de vernieuwing van de basisregistraties? Hoe past BAG daarin? Wat zijn de geleerde lessen van een BAG-pilot? Wat betekent invoering van de BAG voor gemeenten? Welke rol speelt ICT? Marthe Fuld, projectleider BAG bij het ministerie van VROM, geeft antwoord op de vragen.
In de BAG neemt elke gemeente alle woonplaatsen, straatnamen, nummeraanduidingen, panden, verblijfsobjecten en stand- en ligplaatsen in haar gemeente op. Het zijn dus gemeentelijke registraties. De gegevens uit alle gemeenten worden centraal beschikbaar gesteld via een landelijke voorziening.
"We leven in een digitale samenleving en de overheid moet daar gewoon in meegaan", zegt Fuld. "Burgers verwachten dat ook van ons. We moeten onze gegevens dus goed op orde hebben, onze dienstverlening steeds verder verbeteren. We willen een overheid zijn die niet telkens vraagt om dezelfde gegevens, die klantgericht is en burgers dus wijst op hun rechten, die haar klanten in staat stelt hun zaken via de computer te regelen. Een overheid die weet waar ze het over heeft en dus goed beleid kan maken. Alleen zo kunnen we efficiënt en tegen minder kosten werken. En dat levert tevreden burgers op. Onze wens om zo te werken is de aanleiding voor de vernieuwing van de basisregistraties."
Plaats van de BAG
In haast alle gegevens die de overheid gebruikt komen adressen voor. Goede registratie daarvan is dus ontzettend belangrijk. De BAG moet daarvoor zorgen. "Als we de BAG goed op orde hebben, kunnen we veel processen beter laten verlopen", zegt Marthe Fuld. "Door gegevens aan elkaar te koppelen weten we bijvoorbeeld welke mensen we moeten evacueren als er door brand schadelijke stoffen vrijkomen. We kunnen dan ook illegale bewoning tegengaan en voorkomen dat overleden personen nog een uitkering krijgen."
Naast de BAG, wat nieuwe registraties zijn, worden ook zo'n vijftien andere registraties ‘gerenoveerd' tot basisregistratie, waaronder die van personen, bedrijven, inkomen en kentekens. De registraties worden zo ingericht dat overheden gegevens digitaal kunnen uitwisselen. "We leggen de gegevens één keer vast, waarna we ze elke keer opnieuw kunnen gebruiken. Dat voorkomt dubbelingen en fouten. Alle overheden zijn verplicht de basisregistraties te gebruiken. Ze zijn ook verplicht fouten in de registraties te melden. Daardoor brengen we de kwaliteit van de registraties op een steeds hoger peil."
Geleerde lessen
Uit een pilotproject komt naar voren dat het voor gemeenten belangrijk is om het proces voor implementatie van de BAG goed te managen. Het is een intensief project dat vraagt om een goede structurering. Hoewel er veel automatisering bij komt kijken is het toch vooral mensenwerk. "Enthousiasme en betrokkenheid zijn daarom van groot belang om de BAG van de grond te krijgen", zegt Marthe Fuld. "Gemeenten doen er goed aan te zorgen dat er draagvlak is binnen hun organisatie. Dat medewerkers het gebruik van de registraties niet alleen zien als een verplichting, maar vooral als een manier om hun werk beter en efficiënter te doen."
Invoering van de BAG betekent voor gemeenten dat ze geld en menskracht moeten investeren. Het kost tenslotte veel werk om de BAG te implementeren. "Maar gemeenten moeten dit vooral zien als de kost die voor de baat uitgaat. Het levert namelijk efficiënter werken, een betere dienstverlening en daardoor tevreden burgers op. Gemeenten leveren zo een bijdrage aan een goed functionerende overheid."
De rol van ICT
Bij het inrichten van de BAG speelt ict een belangrijke rol. De BAG-applicatie moet aansluiten op de landelijke voorziening. Marthe Fuld: "Er zijn negen softwareleveranciers die een BAG-applicatie leveren die aan die eisen voldoet. We helpen vanuit ons ministerie gemeenten bij het aanvragen van een offerte voor een BAG-applicatie door een algemeen programma van eisen beschikbaar te stellen."
VROM doet meer. Want naast het boekje met geleerde lessen, ervaringen en tips uit de pilot biedt het ministerie meer documenten om gemeenten te helpen. "In de Grondslagen staat wat gemeenten moeten registeren, in de Handleiding Implementatie lezen gemeenten hoe ze het implementatieproces het beste kunnen inrichten en een processenhandboek geeft de kwaliteitseisen waaraan de werkprocessen binnen de gemeente moeten voldoen. Daarnaast kunnen gemeenten een beroep doen op een coach van VROM die vragen beantwoordt en tips geeft. Informatie hierover vinden gemeenten op www.bag.vrom.nl en www.vrom.nl/basisregistraties."
Feestelijke afsluiting
Om gemeenten te helpen bij de invoering van de BAG deed een aantal ‘vooroplopende gemeenten' de afgelopen jaren mee aan een pilotproject. Met hun ervaringen en de lessen die zij hebben geleerd, kunnen andere gemeenten hun voordeel doen. Deze pilot werd in juni feestelijk afgesloten. Tijdens die bijeenkomst reikte Peter Welling, plaatvervangend secretaris-generaal van VROM, het eerste exemplaar van een boekje met de geleerde lessen uit de pilot uit aan Cor Lamers, vice-voorzitter van de VNG.
Twee van de pilotgemeenten lieten weten hoe zij met behulp van de BAG gemeentelijk beleid beter kunnen uitvoeren. Peter van der Zwan, wethouder van Vlaardingen, vertelde over de wijkaanpak in zijn stad en de rol van de BAG daarbij. "Dankzij de BAG kunnen we de veiligheid van verschillende straten met elkaar vergelijken. Bovendien kunnen we verbanden leggen tussen de veiligheidssituatie en andere indicatoren zoals werkeloosheid, leeftijd, etniciteit en sociale cohesie."
Wethouder Kees Bethlehem van Helmond vertelde dat zijn gemeente BAG gebruikt om klanten in de Stadwinkel binnen een kwartier aan een antwoord op hun vraag of een afspraak met een ambtenaar te helpen. "De BAG helpt ons om informatie die daarvoor nodig is, te concentreren."
