Detectielussen in het asfalt werken uitstekend bij de verkeershandhaving, -veiligheid en informatievoorziening. Het aantal kilometers ‘geluste’ wegen groeide in de afgelopen jaren tot 1.900 kilometer. Automatiseerder CSC neemt die groeimarkt serieus en ontwikkelde in eigen beheer een computer die snelheidsduivels tot dik boven de 300 km/h feilloos vastlegt.
FOTO: CSC ontwikkelde voor Rijkswaterstaat een trajectcontrolesysteem voor snelheidsduivels.
Niet iedereen zal even blij zijn met trajectcontrole, maar het systeem heeft zich als betrouwbaar bewezen en zal dan ook zeker op grotere schaal worden toegepast. Toch ontdekte CSC tijdens tests met de nu in gebruik zijnde detectieapparatuur dat er een hiaat in de trajectcontrole zit. Gezien het feit dat er voor handhaving zeer hoge eisen aan de apparatuur worden gesteld, besloot CSC zelf een krachtige computer te ontwikkelen: iROSE, wat staat voor intelligent ROadSide Electronics.
Peter van der Holst, de systeemarchitect en werkzaam bij CSC: "De conventionele systemen zijn 8-bits uitgevoerd en kunnen snelheden tot maximaal 255 km/h aan. Certificering voor hogere snelheden is niet mogelijk. Ofwel: raast iemand met een snelheid van 260 km/h over de A4, dan kan hij op basis van de bestaande meetapparatuur niet worden gepakt. Terwijl onze wet voorschrijft dat er geen verschil mag zijn in pakkans. Iemand die zó hard rijdt, moet ook op de bon. Natuurlijk is dat percentage ontzettend klein, maar het feit ligt er. Dat daagde ons mede uit om apparatuur te ontwikkelen die zeer snel en uiterst accuraat werkt."
Informatievoorziening als filebestrijder
CSC beschouwt de verkeerssector een groeimarkt. Zo kreeg het bedrijf de opdracht om zo'n 500 analoge flitspalen te vervangen door digitale versies. Afgezien van het feit dat deze palen zonder filmrolletjes werken, is ook de afwikkeling grotendeels geautomatiseerd en wordt er niet zichtbaar geflitst. Kortom, de flitspaal in de ware zin des woord is binnenkort verleden tijd.
De toename van lusdetectie voor allerhande doeleinden is voor CSC eveneens een interessante ontwikkeling. Eind vorig jaar is de aanbesteding voor de Nationale Databank Wegverkeersgegevens (NDW) van start gegaan. Daarbij spelen de detectielussen in het wegdek een belangrijke rol. Minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat hoopt hiermee de files deels te kunnen bestrijden door het wegennet efficiënter te gebruiken. En daarbij is nauwkeurige informatie van groot belang, weet ook CSC. De huidige systemen schieten nog tekort en de beschikbare informatie is vaak niet actueel genoeg. Rijkswaterstaat zet zich in om de betrouwbaarheid van de verkeersinformatie op een hoger niveau te brengen.
Geflitst met 328 km/h!
Hoewel de nadruk niet ligt op snelheidshandhaving, is de test die CSC onlangs op een circuit in het Duitse Papenburg uitvoerde zonder meer indrukwekkend. Van der Holst: "We hebben een test uitgevoed met onze iROSE-detector. Om de nauwkeurigheid en de snelheid ervan aan te tonen, hebben we één van de allersnelste sportwagens ten tonele gevoerd: de Porsche Carrera GT, een auto die in Nederland bijna 650.000 euro kostte."
Deze sportieve auto heeft een tiencilindermotor met een vermogen van 612 pk en een topsnelheid van 330 km/h. "Ruim voldoende voor onze test", stelt Van der Holst. "We hebben de iROSE verbonden met de detectielussen in het wegdek en de Porsche de baan opgestuurd. Met een bijna niet te bevatten snelheid van 328 km/h vloog hij even later over het meettraject. De apparatuur slaagde er feilloos in om binnen 0,03 seconden de camera aan te sturen die de auto haarscherp in beeld bracht. De resultaten van deze test zijn voor het Nederlands Meetinstituut voldoende om onze nieuwe detector te certificeren voor minimaal 350 km/h. Tot nu toe was geen enkele systeem in staat dit te doen en het toont aan dat de door ons ontwikkelde computer veel potentie heeft en van grote betekenis kan zijn voor de Nederlandse wegen."
Vrij programmeerbare logica
Het stuk hardware dat CSC heeft ontwikkeld is compact van formaat ook, want stukken kleiner dan de bestaande systemen. Met een solid state geheugen en software van Linux is iROSE ook nog eens heel gebruiksvriendelijk. Bovendien werkt het systeem met ethernet TCP/IP, waarmee installatie, configuratie, diagnostiek en beheer op afstand mogelijk zijn. De kern van de iROSE elektronica bestaat uit de iROSE engine, een high speed logic engine met processor en geïntegreerde, vrij programmeerbare logica en periferie. Het is dus een breed inzetbare computer, die in dit geval wordt gebruikt in combinatie met een lusdetector, waarmee passerende voertuigen worden gedetecteerd. Niet alleen de snelheid, maar ook de lengte van het voertuig is exact te bepalen.
Van der Holst: "Onze lusdetector kan ook door andere partijen worden gebruikt en er kunnen allerlei applicaties op worden gebruikt. Een bijkomend pluspunt is het gegeven dat de lussen veel dieper in het asfalt kunnen liggen. Dat scheelt weer veel werk bij het her-asfalteren. Dankzij de grotere gevoeligheid van de computer kan er bovendien onderscheid worden gemaakt tussen een motorfiets, een auto, een auto met aanhanger, een vrachtwagen en een touringcar. En dat op acht rijstroken tegelijk. Dat verkleint de kans op onterechte bekeuringen en geeft een goed beeld van het verkeersaanbod op bepaalde trajecten."
Samenwerking met Rijkswaterstaat
Rijkswaterstaat droeg tijdens de ontwikkeling van iROSE ook ideeën en toepassingen aan. Op de A12 nabij Harmelen is het systeem, dat in maart door RWS is gevalideerd, uitgebreid getest. De iRose is gecertificeerd door het NMI en gevalideerd door Rijkswaterstaat. Van der Holst: "De ervaringen tot nu toe zijn uitstekend. Doordat we met een geheel nieuw algoritme werken, is identificatie van de verschillende voertuigcategorieën heel goed mogelijk. We maken gebruik van een nieuwe manier om de kenmerken van een voertuig vast te stellen. De iROSE kan bij wijze van spreken een Ford van een BMW onderscheiden. Elk voertuig heeft namelijk zijn eigen, unieke vingerafdruk. Een voorwielaangedreven auto met een dwarsgeplaatste motor en een wielbasis van 2,50 meter ziet er in een grafiek heel anders uit dan een achterwielaandrijver met een in lengterichting geplaatste krachtbron en een wielbasis van 2,75 meter. Zo kunnen we ook een vrachtwagen met aanhanger onderscheiden van een touringcar. Uiteraard is het niet van belang om merk en type vast te kunnen stellen, maar deze manier van identificeren geeft wel aan hoe precies het systeem werkt."
De CSC-architect laat de term dynamisch verkeersmanagement vallen waarvoor allerlei, toekomstige toepassingen te bedenken zijn. Hij noemt een nieuwe lusconfiguratie die het ook mogelijk maakt om tijdens wegwerkzaamheden, als de indeling van de rijbaan anders is dan normaal, per rijstrook te kunnen detecteren. "De nauwkeurige manier van meten biedt ook de mogelijkheid om bijvoorbeeld bumperklevers te detecteren en te fotograferen. We zijn ervan overtuigd dat partijen als Rijkswaterstaat, het Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie en andere belanghebbenden met iROSE een breed inzetbaar en waardevol stuk gereedschap in handen hebben."
Rijkswaterstaat bekijkt ook andere opties
Op de A12 nabij Harmelen heeft Rijkswaterstaat een traject waar alle marktpartijen hun apparatuur kunnen testen. Ook CSC heeft hier gebruik van gemaakt. Dit testtraject wordt met borden aangegeven. Een detectiesysteem moet namelijk onder alle omstandigheden, zoals regen of sneeuw, feilloos werken. Vandaar die uitgebreide praktijktests. Rijkswaterstaat ziet wel pluspunten in het systeem van CSC, omdat het niet eendimensionaal is. Er is de mogelijkheid om meerdere systemen met elkaar te kunnen combineren. Het dieper liggen van de lussen lijkt in eerste instantie geen voordeel op te leveren. In het totale kostenplaatsje van herasfalteren is het leggen van nieuwe lussen als een spreekwoordelijke druppel op een gloeiende plaat.
Op dit moment is 1.900 kilometer snelweg ‘gelust'. Er wordt nagedacht over andere manieren van meten en detecteren. Niet alle wegen krijgen lussen en er dienen zich nieuwe mogelijkheden aan, zoals het in kaart brengen van de verkeersstroom aan de hand van mobiele telefoons. Het signaal dat de mobieltjes van automobilisten uitstralen, wordt daarbij gebruikt als input voor file-informatie. Voordeel hiervan is dat er helemaal niets meer in het wegdek hoeft te liggen. De nauwkeurigheid van vastleggen die de apparatuur van CSC mogelijk maakt, is voor Rijkswaterstaat niet van groot belang, maar is wel cruciaal bij de handhaving. Rijkswaterstaat gebruikt de lussen voor tellingen, filebeveiliging en een goede doorstroming van het verkeer.
