Linux: inmiddels onderdeel van de gevestigde ict-orde, maar ooit opgezet door eigenzinnige en gedreven techneuten. Zij wilden simpelweg een beter computersysteem maken – voor iedereen toegankelijk, om zo de wereld een beetje beter te maken. Alan Cox, één van de sleutelfiguren in de ontwikkeling van Linux, sprak met Computable.
De zaal stroomt vol mannen. De meesten zijn dertigers of veertigers, veel spijkerbroeken en kortgeknipte koppies. Een enkele Alan Cox-lookalike: woeste baard en lange haren. Vrouwen ontbreken vrijwel geheel. Linux-guru Alan Cox spreekt hier in Eindhoven. "Een hoge opkomst", zegt Hans Duisters, directeur van ict-dienstverlener Sioux Embedded Systems. Hij wrijft er opgetogen bij in zijn handen. "Zeker als je bedenkt dat er in Nederland zo’n vierduizend embedded software programmeurs zijn."
Sioux haalt regelmatig bekende ict’ers naar Eindhoven voor een bijdrage aan de lezingreeks ‘Hot or Not’. Het doel is medewerkers en andere geïnteresseerden te prikkelen en te inspireren. Eerder al was bijvoorbeeld Ivar Jacobson, de grondlegger van de Use Cases, bij Sioux te gast om zijn visie op het Essential Unified Process toe te lichten. Hij trok zo’n honderdvijftig mensen. Deze avond trekt Alan Cox de meeste mensen tot nu toe: een kleine driehonderd man zijn gekomen om Cox’ visie op de toekomst van Linux te horen.
Niet exotisch
"Hoeveel embedded software-specialisten zijn er vandaag aanwezig?", vraagt Arnoud de Geus, business development manager bij Sioux en deze avond inleider voor Alan Cox. Zo’n 95 procent van de mannen in de zaal steekt zijn hand op. "Hoeveel hebben er met Linux gewerkt?" Een zelfde aantal zit met zijn hand omhoog, waarmee De Geus maar even aan wil geven dat Linux geen exotisch systeem is, omarmd door activisten die zich sterk maken voor vrije software. Linux groeit.
Linux heeft ruim een kwart van de servermarkt in handen, het behoort dus inmiddels tot de gevestigde orde. Langzaam maar zeker weet Linux ook het aandeel op de desktopmarkt steeds meer te vergroten. Het gebruik is sinds de jaren negentig steeds breder geworden, op embedded- maar ook op applicatieniveau. Zo bevatten high tech tv’s, adsl-modems en Wi-Fi-routers Linux. Het open source-besturingssysteem heeft zichzelf bewezen als een zeer stabiel systeem en daar heeft Alan Cox in belangrijke mate aan bijgedragen.
Eerste netwerkje
Toen Cox begin jaren negentig een eerste netwerkje wist te realiseren op de universiteit van Wales waar hij destijds werkte, koos hij voor Linux. Cox: "Bizar genoeg koos ik Linux vanwege een heel klein stukje hardware-compatibility. In de tijd dat Linux verscheen, kwam ook er namelijk ook een nieuwe versie uit van BSD, de allereerste compleet licentievrije uitgave van Berkely Unix. Dit was mogelijk doordat iemand de delen die waren gemaakt door AT&T, de originele ontwikkelaar, gedeeltelijk had vervangen. Daarmee werkte het, in principe. Maar tegelijkertijd was wel floating point hardware (FPU) noodzakelijk, wat ik op dat moment niet had. Linux had een primitieve floating unit. En daarom installeerde ik Linux. Simpelweg omdat op mijn hardware FreeBSD niet werkte."
Linux was voor Cox lange tijd een hobby waar hij zich mee vermaakte naast zijn reguliere werk. Pas toen hij voor Red Hat ging werken, werd Linux een fulltime job; zijn carriere. Onlangs nam de techneut een jaar verlof om een MBA-graad (master of business administration) te halen. Gaat Cox zijn status als ‘tweede man’ verzilveren door een managementfunctie te accepteren? "Nee hoor, al heeft mijn werk aan de kernel in de loop der tijd wel al meer organisatorische en managementkanten gekregen. Ik ben een MBA gaan halen om dezelfde taal te kunnen speken als managers en om te begrijpen waarom iemand op een andere afdeling iets doet wat op mij overkomt als iets totaal bizars. In dat geval kan je twee dingen dingen doen: zeggen "Wat jij doet is verkeerd", of kennis vergaren over bepaalde onderwerpen om te begrijpen wat iemand voor elkaar probeert te krijgen. Ik kies voor het laatste. De MBA blijkt daar heel nuttig voor te zijn."
Loze beloftes
Cox heeft dus zijn MBA uitsluitend behaald om andere mensen te begrijpen. Een zeldzame motivatie: de meeste mensen halen een MBA om hun carriere te helpen. Zijn MBA helpt Cox niet alleen bij bedrijfspolitiek, maar blijkt ook van nut bij nationale en zelfs internationale politiek, waar zo ontdekte Cox, hij als programmeur meer mee van doen heeft dan hij zelf aanvankelijk had gedacht. "Ik ben er al achter gekomen dat de kern van veel problemen waar ik tegenaan loop, niet technisch is."
"De wereldverbeteraar in mij promoot graag open standaarden, beter patentbeleid, beter begrip van intellectueel eigendom dat in het voordeel werkt van de staat en niet van een handjevol grote ondernemingen. Ik heb gemerkt dat het essentieel is dat je die strijd op het juiste niveau voert: dus dat de boodschap van je lobby bij de politicus terecht komt die uiteindelijk de beslissing neemt. Mijn activisme is dus pragmatischer geworden."
"Maar politici moeten ook weten dat als zij wetten aannemen die intellectueel eigendomsrecht beschermen, dat niet moet betekenen dat open source-programmeurs in de gevangenis belanden, zoals is gebeurd in Amerika. Gelukkig is dat inmiddels rechtgezet. Maar dat kan ook in Europa gebeuren. Dus moeten we politici er regelmatig aan herinneren dat met name Amerikaanse bedrijven niet de aangewezen actoren zijn om Europese wetten te dicteren, omdat ze een eigen belang nastreven en niet een publiek belang."
Over de recente beloftes over openheid van Microsoft is hij dan ook sceptisch. "Ja, het is opvallend. Microsoft belooft veel. Maar het is interessant om te volgen welke licenties ze eraan gaan verbinden. En het lijkt erop dat ze die zo willen inzetten dat de software niet te gebruiken is." Het zijn loze beloftes dus? "De Europese Commissie zal goed in de gaten houden of Microsoft de wetten en de jurisprudentie naleeft. Maar ik ben bang dat van veel beloftes zal blijken dat ze loos zijn, ja."
Gevaarlijk
Gaat het met de openheid nog niet zo goed, de toekomst van Linux – waarover Cox’ toehoorders in Eindhoven aan zijn lippen hangen; ze lachen en klappen regelmatig – is best een zonnige. Als Cox kijkt naar het verleden, de businessontwikkeling van nu en de trends, dan ziet hij bijvoorbeeld dat door de steeds dalende prijzen er bijna geen budget meer overblijft voor softwareontwikkeling. Dat is in het voordeel van Linux.
Maar, ook elders is merkbaar dat de acceptatie groeit. Regelmatig klinken er voorspellingen dat Linux definitief door gaat breken op de desktop. Cox moet er om lachen: "Ik weet zeker dat we voor 2009 en 2010 weer dergelijke voorspellingen krijgen. Het is een geleidelijk proces. We zien Linux maar al te graag als de beste, maar dat is het nog niet helemaal op de desktop. Zo hebben we betere 3D-grapics nodig. Dat is heel belangrijk en daar gaan we ons op richten. Ook kan ondersteuning voor bepaalde hardware beter." Waar is Linux over tien jaar? "Als je naar de afgelopen tien jaar kijkt, was het onmogelijk toen te voorspellen waar we nu zijn. Voorspellingen zijn dus gevaarlijk. Dus, de desktop misschien?"
Tweede Man
Alan Cox wordt vaak genoemd als de tweede man na Linux-schepper Linus Torvalds. Torvalds is verantwoordelijk voor het ontstaan van de Linux-kernel, die hij in 1991 beschikbaar stelde. Uiteindelijk is door Linux de vrije software beweging onder de aandacht van een groot publiek gekomen. Cox is al sinds het begin actief betrokken bij de ontwikkeling van het open source-besturingssysteem. Hij installeerde in 1991 een vroege versie op een computer in het campusnetwerk van de universiteit van Wales, waar hij toen werkte. In dat drukke netwerk kwamen meteen de tekortkomingen van en bugs in de Linux-netwerkstack aan het licht. Cox nam de verbetering van dat component op zich, wat resulteerde in het herschrijven van het netwerksubsysteem. Later is hij zelfs mede-ontwikkelaar van de Linux-kernel geworden. Cox heeft veel van doen gehad met de ontwikkeling van de 2.2- en de 2.4-versies (branches), die bekend staan als zeer stabiel.
Alan Cox
Geboren: 22 juli 1968, Solihull, Engeland.
Loopbaan: verscheidene banen, bij onder meer Aberystwyth University (de universiteit van Wales), in de games-industrie, bij Freecom, en in de internetbusiness.
Huidige baan: programmeur bij Red Hat.
Betrokken bij de ontwikkeling van de Linux-kernel: sinds 1991, eerst als hobby maar sinds hij bij Red Hat werkt professioneel.
Eerste computer: ZX81, de eerste goedkope, massaal geproduceerde computer in Engeland.
Huidige computer: "Een standaard PC met een ‘silent case’ ("I silence everything I get my hands on").
Bijzonderheden: heeft onlangs een jaar verlof genomen om een MBA-graad te halen – de algemene MBA waar normaal gesproken twee jaar studie voor staat. Cox’ reden: "Om de taal te kunnen spreken van managers. En om te begrijpen wat iemand op een andere afdeling doet wat ik eerst niet snapte, wat op mij als totaal bizar overkwam."
