Dr. Microsoft en dr. Google: heelmeesters of kwakzalvers (1)

Microsoft en Google willen het zieke Amerikaanse gezondheidssysteem genezen met webkluizen voor 'electronic medical records'. Biedt ict een oplossing voor alle kwalen of is het digitale slangenolie?

De gastschrijver die begin oktober 2007 een redactionele bijdrage mocht leveren aan de Wall Street Journal, bejubelde daarin de grote vooruitgang van de medische wetenschap waardoor wij allemaal langer en gezonder zullen leven. Tegelijkertijd concludeerde hij dat de Amerikaanse gezondheidszorg doodziek is. ‘Volgens een rapport uit 1999 van het Institute of Medicine overlijden ieder jaar 98.000 Amerikanen door medische fouten die gemakkelijk voorkomen kunnen worden. Dat betekent dat de gezondheidszorg zelf de op vier na belangrijkste doodsoorzaak is in dit land.'
De schrijver meent ook te weten waar de oorzaak van de crisis ligt. ‘Het fundamentele probleem is de gefragmenteerde wijze waarop data in de gezondheidzorg worden gegenereerd en verzameld. Weinig sectoren produceren zoveel data en zijn zo afhankelijk van informatie als juist de gezondheidssector. Ieder bezoek aan een arts, iedere test en iedere procedure genereert meer data. Tegelijkertijd heeft iedere kliniek, iedere ziekenhuisafdeling en iedere arts zijn eigen systemen om die data te bewaren. Het probleem is nu dat deze systemen niet met elkaar kunnen communiceren,' aldus het redactioneel.
Als we nu verklappen dat de gastschrijver van het redactioneel in de Wall Street Journal niemand minder is dan Bill Gates, jawel de 'chairman' van Microsoft, dan voelen de oplettende lezers misschien wel waar het betoog naar toe gaat. Bill Gates wil de consument/patiënt de spil maken waarom alles draait in de gestroomlijnde Amerikaanse gezondheidszorg door de patiënt het beheer te geven over zijn eigen emr: 'electronic medical records' (in Nederland bekend als epd: elektronische patiënten dossier). ‘Microsoft gelooft in een allesomvattend, op internet gebaseerd systeem waarmee leveranciers in de gezondheidszorg automatisch persoonlijke data in een begrijpelijke vorm naar iedere patiënt kunnen sturen.' En Microsoft wil dat systeem graag beheren en uitbaten.

De kluis van Microsoft

De bijdrage van Gates in de Wall Street Journal ging gepaard met een offensief van Microsoft in de gezondheidszorg. Rond dezelfde tijd presenteerde Microsoft namelijk HealthVault (Gezondheidskluis), een website die patiënten gratis kunnen gebruiken als een particuliere kluis voor het bewaren van hun medische data. De informatie wordt opgeslagen in een zwaar beveiligde databank van Microsoft waarvan de sleutels alleen in handen zijn van de gebruikers. HealthVault is op dit moment alleen bestemd voor de Amerikaanse markt. Microsoft wil het op den duur ook in Europa introduceren maar krijgt dan onder andere te maken met andere regels voor beveiliging en encryptie.
Op HealthVault kan de gebruiker tevens een zoekmachine opstarten die gespecialiseerd is in medische informatie. Deze zoekmachine is ontwikkeld door het begin 2007 in handen van Microsoft gekomen Medstory. De zoekacties worden anoniem uitgevoerd en naast de lijst met resultaten met sites die medische informatie bieden wordt de financiële ruggengraat van het systeem zichtbaar: de lijst met gesponsorde links. Wie weet dat de Amerikanen 15 procent van hun BNP uitgeven aan de gezondheidszorg, die begrijpt dat in theorie het financiële gewin fors kan oplopen.
Microsoft verwacht niet dat de patiënten zelf het leeuwendeel van de data in de kluis zullen plaatsen. Nee, de gebruikers kunnen artsen, ziekenhuizen, specialisten, apothekers, verzekeringen en anderen toegang geven om de uitslag van testen, de digitale beelden van een MRI of de kosten van een procedure in de HealthVault te deponeren. Wanneer de patiënten zelf data genereren – bijvoorbeeld mensen die zelf hun bloedsuikerspiegel of hartslag meten – dan kunnen ze deze informatie uploaden naar HealthVault.
Voor de gebruikers/patiënten is HealthVault een website, maar voor Microsoft is het uiteraard een platform, een softwarefundament waarop partners en derden verder kunnen bouwen zodat het steeds meer functies én waarde kan krijgen. Voor het lanceren van HealthVault sloot Microsoft reeds overeenkomsten met verschillende ziekenhuizen, belangengroepen en leveranciers in de gezondheidszorg. ‘De betekenis van HealthVault neemt toe met het aantal partners dat we hebben,' zei Peter Neubert, die voor Microsoft leiding geeft aan de ontwikkeling van dit initiatief.
Bij de presentatie van HealthVault werden onder andere de gerenommeerde Mayo Clinic en de American Heart Association geïntroduceerd als partners. In dit lijstje ontbreken echter de organisaties die juist het verstgevorderd zijn met de digitalisering van patiënteninformatie, namelijk de grote Amerikaanse zorgverzekeraars. Het zou een enorme opsteker zijn voor Microsoft wanneer die bedrijven zouden instemmen met het afhandelen van claims en kosten van procedures via HealthVault.

Doktertje spelen op internet

Het is uiteraard een open vraag in hoeverre patiënten hun data willen toevertrouwen aan Microsoft of eventuele andere uitbaters van gezondheidswebsites. Het is voor Microsoft echter een positief signaal dat steeds meer Amerikanen het internet afschuimen op zoek naar medische informatie. In 2001 gebruikte 29 procent van de Amerikaanse volwassenen internet voor het vinden van medische informatie. In 2007 is dat percentage volgens een Harris Poll gestegen naar 52 procent. ‘Mensen die vroeger gelijk de arts belden, raadplegen nu eerst Google,' zegt Dr Jason Fiery, een internist uit Pittsburgh.
Artsen kijken niet meer vreemd op wanneer een patiënt met een dik pak gedrukte informatie van het web de spreekkamer binnenkomt. Sommige patiënten gebruiken die data om beter met artsen te kunnen communiceren, anderen gebruiken het om de arts te laten zien dat ze alles beter weten. Ook de artsen zelf deinzen er volgens Dr. Fiery niet voor terug om internet te raadplegen voor het vinden van een diagnose die alle symptomen van een patiënt verklaart. Artsen in twintig Amerikaanse ziekenhuizen maken gebruik van de website Isabel die hen helpt bij het stellen van een diagnose. Een algoritme kan veel sneller alle symptomen van een zieke afchecken tegen een lijst van duizenden mogelijke diagnoses dan een arts dat kan.

Is het wel een it-probleem?

Wie de gedachtewereld van Bill Gates een beetje kent, weet dat voor de enigszins monomane Microsoft-oprichter vrijwel ieder probleem een ict-probleem is dat dus opgelost kan worden met meer digitalisering en beter geïntegreerde softwareplatforms. In de gezondheidssector twijfelen echter veel mensen of ict wel de katalysator kan zijn om een einde te maken aan de balkanisering van het gezondheidssysteem. Veel artsen zien dat de kosten van de zorg de pan uitrijzen door het overmatig en onnodig gebruik van de meest geavanceerde medische technologie. Ze staan alleen daarom al sceptisch tegenover de introductie van meer technologie.
Het blad Business Week schreef dat de uit de pan rijzende kosten een groot struikelblok zijn in de gezondheidszorg en voorspelt dat 'electronic medical records' wel eens meer zouden kunnen kosten dan het systeem kan verdragen. Uit een aantal onderzoeken blijkt dat de invoering van emr de productiviteit in ziekenhuizen op een negatieve wijze heeft beïnvloed. Volgens de meeste insiders is zo'n daling echter te wijten aan groeipijnen. Mensen moeten leren om op efficiënte wijze met de nieuwe technologie om te gaan voordat ze ontdekken dat ze tijd en geld uitsparen.

Allergisch voor ict

Uiteraard is er ook weerstand bij de artsen die soms net zo allergisch zijn voor ict als sommige patiënten voor kattenharen. Dr. Bruce Landes, voorzitter van een grote belangengroep van artsen in Dallas, zegt het zo: ‘Je moet goed begrijpen dat een arts die een opleiding van 10 jaar achter de rug heeft patiënten wil behandelen en beter maken en niet een specialist wil worden in het maken van rapporten. Medische rapporten moeten een bijzaak zijn in de behandeling en niet het doel', aldus Landes. Hij is niet de enige die er zo over denkt. Het blad HealthLeader schrijft:‘Veel artsen geloven domweg niet dat de grootschalige invoering van emr de behandeling van patiënten zal verbeteren en de kosten zullen drukken.'
Ook Charles Baker, president van de non-profit ziekteverzekeraar Harvard Pilgrim Health Care, twijfelt op de website Health Care IT aan de argumenten van Bill Gates. ‘Veel mensen denken dat door de integratie van klinische data met ict de organisatorische problemen vanzelf verdwijnen. Ik denk dat we in onze sector echter te maken hebben met een organisatorisch probleem dat lijkt op een ict-probleem, maar het niet is. Ik ben er niet van overtuigd dat meer online mogelijkheden en gedigitaliseerde informatie die problemen kunnen oplossen,' aldus Baker.
Hij gelooft dat eerst fundamentele problemen in de gezondheidszorg moeten worden opgelost voordat een ict-strategie succesvol kan zijn. Baker schrijft: ‘Bill Gates zou eens moeten bestuderen hoe we onze artsen trainen, de gezondheidszorg organiseren en prestaties in de zorg meten. Hij zal dan ontdekken dat artsen getraind worden als solo-artiesten en dat ons medische systeem daardoor niet in staat is chronische, complexe ziektes te behandelen. Hij zal ook ontdekken dat we eigenlijk helemaal geen geld uitgeven om de geavanceerde medische kennis die we nu hebben ook daadwerkelijk te gebruiken in de gezondheidszorg.'

Dr. Google

Of een platform als HealthVault succes kan hebben hangt in belangrijke mate af van het enthousiasme van de artsen. Dat begrijpen ze ook bij Google, een ander bedrijf dat eveneens zijn zinnen heeft gezet op het opslaan van emr en het verspreiden van medische informatie. Marissa Mayer, die de leiding heeft over de ontwikkeling van Google Health zei op de Web 2.0 Summit in San Francisco dat dat platform er vooral op gericht is het leven van artsen gemakkelijker te maken. ‘Hoe minder tijd nodig is om data van patiënten te zoeken en door te nemen, hoe meer patiënten een arts kan zien,' zei Mayer.
Het langverwachte Google Health Platform – dat uiteraard de strijd zal aanbinden met HealthVault – zal volgens Mayer ergens begin 2008 worden onthuld. Google heeft een achterstand op Microsoft maar kent wel het voordeel dat veel mensen, die zich niet helemaal lekker voelen, nu al de dominerende zoekmachine gebruiken in hun speurtocht naar hulp. Het Google Health Platform zal vrijwel zeker naast data-opslag en zoekfuncties ook een ‘vind een dokter'-feature hebben die naadloos gekoppeld kan worden aan de kaarten van Google Earth. De beta-versie van Google Health wordt momenteel binnenshuis getest.
De utopie is voorlopig dat ergens in de toekomst iedere Amerikaan zijn eigen kluisje op het web heeft met daarin alle relevante informatie over zijn gezondheid. Wanneer een inwoner van New York dan in Los Angeles onder een auto komt en bewusteloos de Eerste Hulp wordt binnengerold kan de dienstdoende arts binnen een paar seconden het digitale dossier voor zijn neus hebben. Maar, zoals de Amerikanen zeggen, ‘Don't Hold Your Breath'. De Amerikaanse gezondheidssector worstelt met zoveel problemen – hoge kosten, veel onverzekerde mensen, veel te dure medicijnen – dat de digitalisering van de data niet de aandacht krijgt die het nodig heeft. Daarom zit voorlopig nog veel informatie, die kan beslissen over leven en dood, in bruine, stalen archiefkasten die we in Nederland alleen kennen van Amerikaanse B-films uit de jaren vijftig.