Revolutie in Groupware

Software slijten aan India is zoiets als kaas verkopen aan Nederland, rijst aan China of auto’s aan de Verenigde Staten. Het is Zarafa uit Delft echter gelukt om de Indiërs voor zich te winnen met een op Linux-gebaseerd alternatief voor Microsoft Exchange, Lotus Notes van IBM en Novell Groupwise.

Staatssecretaris Heemskerk (Economische Zaken) bracht van 24 tot en met 30 november 2007 met vertegenwoordigers van zeventig bedrijven en onderwijsinstellingen een bezoek aan India. Ook directeur Brian Joseph van Zarafa (Arabisch woord voor giraffe) mocht mee met de Nederlandse handelsmissie. Het leidde tot een overeenkomst met het Indiase Helios Solutions. Beide bedrijven gaan een systeem ontwikkelen dat het mogelijk maakt grote aantallen e-mails op snelle en eenvoudige wijze te doorzoeken, waarbij ook bijlagen worden meegenomen in de zoekopdracht.

Volgens de EVD, het exportbureau van het ministerie van Economische Zaken, waren de Indiërs erg geïnteresseerd in Zarafa. Joseph: "De handelsmissie was een bijzondere ervaring. We wilden bij voorkeur met zoveel mogelijk partijen praten, maar kregen het advies van de EVD om te focussen op partijen, die al met Zarafa in de evaluatiefase zaten."

Migratie

Al sinds de oprichting van het bedrijf in 2001 studeerden Joseph en zijn medewerkers op de werking van mailclient Outlook en de vertaling naar Linux. De functies van mailserver Microsoft Exchange werden opnieuw opgebouwd voor Linux-platformen. Deze vorm van porting kostte het Delftse bedrijf liefst dertig manjaren, maar leidde uiteindelijk met Zarafa tot een volwaardig alternatief voor Microsoft Exchange.

Zarafa (niet Zafara, die schrijffout maakte staatssecretaris Heemskerk in een column in dagblad Spits) is een op Linux gebaseerde e-mailserver die gebruikers in staat stelt om in een vertrouwde Outlook-omgeving hun e-mail en agenda te delen. Het alternatief voor Microsoft Exchange werkt middels de meest gangbare Linux-distributies, zoals Red Hat, Suse, Fedora en Debian. Bestaande gegevens van gebruikersgroepen en mailcontent kunnen volledig gemigreerd worden.

Zarafa maakt gebruik van dezelfde MAPI-functies als Outlook en Exchange, maar dan op een Linux-server en met MySQL als stabiele, achterliggende database. Doordat de volledige MAPI-bibliotheek is overgezet naar het Linux-platform, kunnen gebruikers van Exchange 5.5, 2000 of 2007 gebruik maken van Zarafa zonder dat er uiterlijk of functioneel iets voor ze verandert.

Gelaagd

Ook voor werknemers die niet veel tijd op het kantoor doorbrengen is Zarafa een alternatief, omdat het pakket naast Outlook ook mobiele platformen en webmail ondersteunt. De webmail heeft bijna exact hetzelfde uiterlijk als WebAccess van Microsoft. Omdat de webmailclient gebruik maakt van AJAX (Asynchronous Javascript And XML) wordt 'drag & dropfunctionaliteit' vanuit zowel Internet Explorer als Firefox ondersteund. Daarnaast is het mogelijk om vanaf iedere Linux-server waar ook ter wereld pushmail op mobiele apparaten te ontvangen.

Joseph: "Zarafa is een volwaardig MAPI-alternatief dat alle gangbare versies van Outlook ondersteunt. We hebben een PHP-MAPI systeem ontwikkeld waarmee ieder Outlook-object kan worden veranderd naar PHP. Een ander krachtig punt is realtime integratie met Microsoft Active Directory. Elke e-mail en inbox zijn binnen tien seconden opgehaald.

Zarafa werkt met gelaagde componenten zodat ontwikkelaars zelf veel kunnen aanpassen. Hierdoor kunnen ze eigen web-frontends gebruiken. Joseph: "Het is bijvoorbeeld mogelijk een applicatie te bouwen die de vakantiedagen of het ziekteverzuim van medewerkers aan agenda's koppelt."

Manuren

Zarafa hoefde geen knellende financieringsconstructies aan te gaan om manuren vrij te maken voor de ontwikkeling van de software. Het eerste commerciële pakket, Netserver, zorgde (en zorgt nog steeds) voor een geldstroom. Ook heeft het bedrijf geleend bij de bank. Geld wordt er verdiend met licenties en onderhoud van de mailserver (het Exchange-alternatief), en de voorgangers van het pakket. Klanten betalen voor de aanschaf van Zarafa 150 euro en eenmalig 30 euro per gebruiker. Ieder jaar brengt Zarafa opnieuw zes euro per gebruiker in rekening. Daarmee is de software tot 50% goedkoper in het gebruik dan Exchange.

De omzet passeert dit jaar voor het eerst de één miljoen euro. En de vooruitzichten zijn prima. Niet alleen omdat de Nederlandse overheid inzet op open standaarden, maar evengoed omdat volgens Joseph zich een revolutie voltrekt in de groupware-markt. "Lotus Notes en Novell GroupWise worden nauwelijks meer bij nieuwe, middelgrote klanten verkocht en verliezen jaarlijks tot 35% marktaandeel. Open source-groupware is in opkomst en wint volgens onderzoeken van Gartner en de Yankee Group de komende drie jaar fors aan marktaandeel. Steeds meer bedrijven streven namelijk naar een flexibele mailomgeving, omdat e-mail vervlochten raakt met andere bedrijfssystemen, zoals relatiebeheer- en documentmanagementsystemen." Los van de grote drie – Microsoft Exchange, Lotus Notes en Novell GroupWise – concurreert Zarafa met andere volwassen Linux-groupwareoplossingen, zoals OpenExchange, Zimbra, Scalix en nieuwkomer PostPath.

De plannen voor de toekomst zijn helder. Joseph: "Ik zie drie ontwikkelingen bij groupware: integratie met diensten voor instant messaging, videoconferencing én intelligente integratie met documentmanagementsystemen, zoals wiki's. Wij willen Zarafa verder ontwikkelen, zodat de software zonder problemen aansluit op die nieuwe ontwikkelingen." Zarafa hoopt ook mee te liften op het mogelijke succes van de Google Phone. Joseph: "We hebben hiervoor al een agenda ontwikkeld. Waarschijnlijk investeren we ook in een e-mailapplicatie voor de Google-Phone, zodat we als een van de eerste bedrijven een complete groupware-oplossing kunnen aanbieden."