Uit een inventarisatieronde door Computable onder een aantal grote dienstverleners blijkt dat het plan Heemskerk nu al vruchten afwerpt: in projectaanvragen krijgen open standaarden en open source duidelijk een grotere nadruk. Dat dwingt ook de dienstverleners zelf om hun productaanbod te heroverwegen: “want als je met een gesloten oplossing aan komt en de concurrent stelt een open oplossing voor, dan loop je per definitie een stap achter.”
Grote dienstverleners krijgen nu al signalen uit de overheid dat het plan Heemskerk effect gaat hebben op het bestedingsgedrag van overheden. John Breedijk, directeur public sector bij Atos Origin: "In projectaanvragen vanuit de diverse overheden (centraal en decentraal) wordt in vrijwel alle gevallen het actieplan Heemskerk aangehaald door van de aanbieders te vragen ook of vooral oplossingen aan te dragen die (deels) gebaseerd zijn open source componenten of recht doen aan open standaarden."
Haye Mensonides, managing director van LogicaCMG public sector: "Tot de presentatie van het plan een aantal maanden geleden was er binnen diverse overheidsorganisaties nog veel onbekendheid met de materie. Wij merken dat overheden, door het actieplan en de aandacht eromheen, zich nu bewust zijn van het feit dat open standaarden moeten en dat open source software moet worden meegenomen in productselecties."
Kwestie van tijd
Volgens Jeroen van Disseldorp, open source alliance manager bij Capgemini is het nog slechts een kwestie van tijd voordat het plan Heemskerk concrete opdrachten tot gevolg heeft: "Dat heeft eerder met lengtes van aanbestedingsprocedures te maken dan met wil of onwil."
"Zo loopt er nu tenminste één aanbesteding waarbij het actieplan al als bijlage werd bijgevoegd. Dat is voor ons een teken dat de overheid wel degelijk leveranciers met klem verzoekt rekening te houden met open standaarden en open source software. Het dwingt leveranciers hun aanbieding goed te overwegen, want als je met een gesloten oplossing aan komt en de concurrent stelt een open oplossing voor, dan loop je per definitie een stap achter."
Dienstverleners verwachten dan ook verschuivingen op de markt. Van Disseldorp van Capgemini: "Op gebied van open standaarden verwachten wij een groei in pakketten die die standaarden onverkort implementeren. Pakketten wiens reputatie op compliance van standaarden discutabel is zijn daarmee zelf even zo discutabel. Er kan immers door de aangekondigde Open Standaarden Brigade van Heemskerk op naleving gecontroleerd worden. Ten aanzien van open source-software verwachten we dat aan de serverkant de groei die we nu al waarnemen zal doorzetten."
"Linux en alle open source-infrastructuur is immers vrijwel altijd "net zo geschikt" als andere platforms, en met dit actieplan zal het daarmee automatisch de voorkeur krijgen. Daarnaast is er een opkomst aan nieuwe open source-applicaties die zich kunnen meten met gesloten pakketten. Denk aan open source CMS’en, DMS’en en business intelligence-oplossingen. Ook op de desktop zal er op zijn minst open source overwogen moeten worden, wat de vraag naar OpenDoc-tools en -trainingen zal doen toenemen. En ook de veelbesproken Linux-desktop komt daarmee nu echt op de ICT-agenda van 2008."
Belangstelling neemt toe
Ook Mensonides van LogicaCMG verwacht een toenemende belangstelling voor software die onder een open source-licentie wordt uitgebracht, maar vindt wel dat de ondersteuning van deze producten moet verbeteren: "Open source is een goede strategie om meer openheid in ICT-oplossingen te krijgen. LogicaCMG verwacht hier veel meer vraag naar. Maar wij zien ook de eerste teleurstellingen rond onderhoudbaarheid en lange termijn ondersteuning van open source producten."
"Open source is onderdeel van het gebruiken van een gemeenschap aan ontwikkelaars. Deze gemeenschap is integraal onderdeel van een open source strategie. Vaak wordt het open source product aangeschaft maar te weinig aandacht aan deze gemeenschap gegeven die voor de verdere ontwikkeling van het open source product essentieel is. Deze gemeenschap van ontwikkelaars, die gedeeld kunnen gaan worden door meerdere overheden, zal in de toekomst meer en meer aandacht gaan krijgen. Ook zullen we een toenemende vraag zien naar ondersteuning en onderhoud van open source producten. Open source producten, ontwikkeld door overheden zelf, zullen bij commerciële partijen in onderhoud worden gebracht.
Pieter Buijs, chief technology officer bij Atos Origin verwacht een geleidelijke verschuiving: "Wij verwachten dat de traditioneel gesloten technologieën zich ook steeds meer zullen gaan conformeren aan open standaarden. Op korte termijn verwachten we verschuivingen middels de invulling van de relatief kleine en zichtbare oplossingen (projecten binnen e-overheid) en een tendens om ook in infrastructuur-projecten invulling te geven aan dit plan (door bijvoorbeeld hybride oplossingen voor te stellen / samen te stellen) We verwachten iets minder pakketimplementaties en grote maatwerkontwikkelingen."
Onduidelijkheden
Ben van Lier, Account Directeur Overheid Centric is sceptisch: "Verschuivingen voorzien wij niet, wel onduidelijkheden, omdat door de nadruk die wordt gelegd op open source het erop lijkt dat alle vormen van software open source zouden moeten worden."
Microsoft uitte al eerder kritiek op het plan Heemskerk. Volgens directeur Nederland Theo Rinsema krijgt het bedrijf veel vragen van rijksambtenaren die "in verwarring" zijn over de exacte betekenis van het actieplan. Rinsema zei verder onder andere dat "het actieplan de dynamiek uit de markt haalt en het een groot deel van de Nederlandse softwaremarkt uitsluit." Verder is het actieplan volgens Rinsema "strijdig met de beginselen van Europese aanbestedingsregels, die stellen dat relevante marktpartijen evenveel kans moeten maken."
Actieplan Heemskerk Woensdag werd het actieplan "Nederland in open verbinding" door de Tweede Kamer aangenomen. Het plan heeft tot doel om het gebruik van open standaarden en open source software bij de (semi-)publieke overheid te versnellen. Heemskerk wil de interoperabiliteit binnen de overheid te vergroten door het gebruik van open standaarden en de afhankelijkheid van leveranciers verminderen door het gebruik van open source software. Zo wil hij bovendien een ‘gelijk speelveld op de softwaremarkt bevorderen’. Onderdeel van het actieplan is de invoering van een ‘comply-or-explain and commit’-principe, die voorschrijft dat overheden (Rijksdiensten vanaf april 2008 en overige overheden en instellingen vanaf december 2008) zich moeten verantwoorden wanneer ze open standaarden niet ondersteunen en moeten beloven dat in de toekomst wel te doen. Op januari 2009 moeten er daarnaast implementatiestrategieën zijn geformuleerd voor de aanbesteding, inkoop en het gebruik van open source softare door alle ministeries. Een jaar later moeten die er ook zijn voor semi-overheden in het onderwijs, de zorg en de sociale zekerheid. Tot slot schrijft het actieplan voor dat ODF uiterlijk in januari 2009 wordt ondersteund door alle ministeries en ‘mede-overheden’. De OpenDocument-indeling (ODF) of het OASIS Open Document Format for Office Applications, is een open standaard voor het opslaan en uitwisselen van tekstbestanden, rekenbladen, grafieken en presentaties. |
Veel kennis die wordt opgedaan met open source / linux kan dan jarenlang worden toegepast. Al heb je unix kennis van 30 jaar lang, dit is nog steeds bruikbaar in tegenstelling tot Microsoft producten die om de paar jaar vervangen worden.
Veel Microsoft only bedrijven zoals Centric (en bij mij in de buurt Stepco) praten alleen maar Microsoft na als een stel papegaaien.