Virtualisatie

De nieuwste trend binnen virtualisatie is het virtualiseren van meer; niet alleen servers, maar ook desktops.

Wat is dat?

Virtualisatie komt eigenlijk neer op bedrog. Het bedriegen van software over de onderliggende software en hardware. In het geval van de huidige trend, virtualisatie van x86-computers, denken besturingssysteem en applicaties te draaien op een configuratie die fysiek behoorlijk anders kan zijn. Dit brengt allereerst voordelen met zich mee voor consolidatie en migratie. In tweede instantie zijn er ook voordelen voor flexibelere ict en beter beheer, bijvoorbeeld door het live overhevelen van draaiende programmatuur.

Wat zijn de trends?

• De makkelijke klussen, de grootste consolidatieslagen, zijn al grotendeels gedaan.
• De populariteit van virtualisatie heeft al impact gehad op de wereldwijde verkoop van servers. Het consolideren van oudere, relatief kleine servers naar een enkel nieuw – en dus zwaarder – systeem is een logische stap. Qua beheer blijft er echter sprake van een aantal servers. Basale virtualisatie is tegenwoordig dan ook al gratis; de meerwaarde zit in beheer. Ook juist geautomatiseerd: virtuele machines naar gelang de belasting en ingestelde beleidsregels (policies) automatisch meer prioriteit en capaciteit toekennen. Dit en ander resterend virtualisatiewerk is moeilijker, betreft complexere systemen en brengt dus meer risico's met zich mee.
• Voorgebakken virtuele machines. Het uitrollen van een nieuwe server ofwel functie is met virtualisatie veel sneller te doen. De basisinstallatie staat immers al klaar als image van een virtuele machine (vm). Specifieke functies zijn ook klaar te zetten in images, al dan niet incrementeel bovenop een basisinstallatie. Het opzetten (provisioning) van een extra website of database of zelfs een uitwijkomgeving wordt dan het simpelweg aanzetten van de desbetreffende virtuele machine. Daarna kunnen de eindgebruikers er mee aan de slag. Vergelijk dit met het ‘ouderwetse' traject van het bestellen van een fysieke machine die na aankomst wordt ingericht en geconfigureerd, waarna de oplevering plaatsvindt.
• Virtuele appliances.Voortbordurend op het idee van functiegerichtheid zijn de virtual appliances. Dit zijn virtuele computers die zijn voorgeconfigureerd – en eventueel uitgekleed – voor een specifieke toepassing. Dit biedt naast de voordelen van snelle inzetbaarheid ook specialisatie, iets wat voor elke soort appliance geldt, en dankzij het ‘uitkleden' een hoger prestatieniveau. Virtuele appliances zijn er echter ook om bepaalde softwarepakketten in een ‘zuivere' omgeving te draaien. Dit is bestemd voor evaluatie- en testdoeleinden, maar ook voor een hogere stabiliteit. Dergelijke voorgeconfigureerde machines zijn verkrijgbaar voor zowel besturingssystemen als applicaties. In beide gevallen kan sprake zijn van specifieke configuraties. Images met virtuele appliances worden dan ook aangeboden door zowel systeem- als applicatieleveranciers van Canonical, Red Hat, Novell en Microsoft tot Oracle, Borland, BEA en IBM.
• Virtuele desktops. De nieuwste trend binnen virtualisatie is het virtualiseren van meer; niet alleen servers, maar ook desktops. Daarbij wordt een image van een standaard-desktop gemaakt, zoals ook al het geval was bij imaging-software als Norton Ghost en Acronis True Image. Meerwaarde van de virtuele machine is de distributie naar de fysieke desktops of het starten en eventueel zelfs draaien vanaf een krachtige server. Onderhoud, zoals het installeren van patches, hoeft dan slechts eenmalig en op één plek te gebeuren. Deze opzet doet sterk denken aan server-based computing (sbc), met thin clients en applicaties op de server. Sbc-marktleider Citrix heeft onlangs dan ook open source-virtualisatieleverancier XenSource overgenomen.
• Virtualiseren van individuele applicaties. Onder de uitbreiding van virtualisatie valt ook het aanbieden van gevirtualiseerde applicaties voor servers en desktops. Een applicatie wordt dan via het netwerk automatisch gestreamed naar de bewuste machine die dan de beschikking heeft over die applicatie zonder dat die echt geïnstalleerd is. De software laat hierdoor geen sporen na, wat zowel databeheer als privacy ten goede komt, maar ook de stabiliteit. Bovendien is het uitrollen van applicaties hierdoor ook een heel ander, makkelijker verhaal. Denk aan conflicten, testen en dll-hel.

Welke oplossingen zijn er?

• Virtualisatiesoftware draaien als applicatie, bovenop het daadwerkelijke besturingssysteem. Dit is de oorsprong van de huidige x86-virtualisatietrend, mede uit noodzaak zo opgezet; x86-processoren ontbeerden instructies om echt virtuele besturingssystemen te ondersteunen.
• Virtualisatiefuncties in het besturingssysteem, zoals Citrix' Xen dat is opgenomen in Linux en Microsofts hypervisor Viridian die in Windows Server 2008 komt. Virtualisatie zit hiermee lager in de softwarestapel (stack) en dichter op de hardware. Dit biedt voordelen voor het prestatieniveau, maar ook voor de stabiliteit en het beheer.
• Virtualisatie als laagste softwarelaag, dus zonder besturingssysteem eronder, zoals VMware al jaren biedt. Het ultieme voor het prestatieniveau, maar voor velen nog eng. Je mist immers een besturingssysteem, waarmee je bekend bent.
• In alle bovenstaande gevallen kan de virtualisatie verbeterd worden door ondersteuning in de processoren. Intel en AMD bieden dit elk met eigen technologie (instructies) aan. Evalueer de verschillende virtualisatietechnieken van Intel en AMD, en maak een keuze. Daarnaast helpen multicore-processoren natuurlijk ook mee voor de virtuele machines en hun applicaties. AMD heeft in zijn quadcore ook daarvoor specifieke zaken ingebouwd, zoals geheugendeling en -scheiding.
• Virtualisatie door de hardware, in de Unix- en mainframewereld partitionering genoemd. Niet x86, maar zeker robuust. Vereist dus meer gespecialiseerde kennis en dus duurdere ict'ers.