Maak ze gelukkig!

Wat bindt goede ict'ers aan een organisatie? Geld, auto's of gadgets nauwelijks. Persoonlijke ontwikkeling, interessante opdrachten, maar vooral een prettige werksfeer is wat ict'ers loyaal maakt. Bazen die hierin investeren, hebben geen last van een groeiend tekort aan hoogopgeleide ict'ers.

‘Take our 20 best people away and I will tell you that Microsoft would become an unimportant company', zei Bill Gates in 1996 tegen het Amerikaanse tijdschrift Fortune. Zakenman Gates doet er ongetwijfeld alles aan om die twintig zo tevreden mogelijk te houden. Apple doet het niet anders, zo niet beter. ‘Goedemiddag', zal de medewerker van Apple niet te horen krijgen als hij 's ochtends om tien uur binnenstapt. De prikklok is niet iets waar Apple zijn medewerkers mee lastig valt. Sterker nog, Apple staat medewerkers waar mogelijk bij met raad en daad. Dat gaat van beleggingsadviezen tot afslanktips. Elk kantoor van Apple beschikt over fantastische sportfaciliteiten – ook toegankelijk voor Apple-medewerkers en hun gezinsleden tijdens kantooruren, voor de broodnodige ontspanning. Apple creëert een omgeving waar creativiteit optimaal kan gedijen. En dat werkt. Apple's ‘ster'-medewerker Jonathan Ive ontwierp de Imac, Ipod en Iphone.

Apple stond begin jaren negentig op het randje van faillissement maar kwam deze te boven dankzij de Imac van, de overigens opmerkelijk gespierd ogende, Ive (ongetwijfeld met dank aan Apple's sportfaciliteiten). De nettowinst van Apple groeide uit tot 295 miljoen dollar in 2004 en in 2006 verkocht Apple 42 miljoen Ipods. Ceo Steve Jobs weet Ive bij zijn bedrijf te houden en dat is erg slim, aldus Marcel Knotter, managing director van Bright & Company, een adviesbureau voor strategische hr-vraagstukken.

De toekomst volgens Knotter is zoals econoom en goeroe Kjell Nordström het verwoordt: ‘blijvend concurrentievoordeel wordt steeds meer gecreëerd door het vinden en behouden van talent met verbeeldingskracht'. Dit is nog belangrijker in een aantrekkende markt, zegt Marc Sijtstra, directeur van Effectory, een onderzoeksbureau dat tevredenheid onder medewerkers meet. Sijtstra: "Nu de krapte op de arbeidsmarkt toeneemt, richt de aandacht van hrm zich voornamelijk op werving en selectie. Nog belangrijker is echter het behouden van de juiste mensen. Loyaliteit is hierbij van essentieel belang."

Niemand

"Als je de auto schrapt, dan krijg je niemand meer", verklaart Pascal Verheugd, adviseur human resources bij de middelgrote it-onderneming Info Support. De leaseauto is dus voor de meeste ict'ers inmiddels een basisvoorwaarde. Maar, wat vinden ict'ers echt belangrijk? Wat maakt dat ze zo gelukkig zijn dat ze bij een werkgever blijven? Uit onderzoek van Effectory, op basis van ruim 175.000 uitspraken van medewerkers over werkbeleving, blijkt dat de factoren die de loyaliteit van medewerkers beïnvloeden ‘ontwikkelingsmogelijkheden, uitdagende werkzaamheden en de bedrijfscultuur' zijn. Woordvoerder Marie-France Claessen van Effectory: "We hebben de cijfers op loyaliteit ook laten berekenen voor de ict-branche (zie grafiek). Deze factoren blijken daar een nog sterkere correlatie te hebben. Om de loyaliteit van medewerkers in deze sector te vergroten, moet je als werkgever dus nog meer nadruk leggen op deze punten."

Opvallend is dat ook het verband tussen beloning en loyaliteit hoger is dan landelijk, waaruit men kan concluderen dat ict'ers beloning belangrijker vinden dan de gemiddelde werknemer. Dat klopt echter niet. Sijtstra legt uit: "Uiteraard dient de beloning in de basis goed te zijn, maar verhogingen of bonussen gelden slechts als tijdelijke prikkel en niet als continue stimulans", zegt Sijtstra. "Een medewerker die wel een bonus krijgt, maar totaal geen mogelijkheden heeft om zichzelf te ontwikkelen en de werksfeer ook niet prettig vindt, wordt niet loyaler."

Andere onderzoekers komen tot vergelijkbare conclusies. Zo scoren flexibele arbeidstijden en de mogelijkheid om thuis te werken hoog in het jaarlijkse ict-arbeidsvoorwaardenonderzoek van Top ICT Werkgevers van CRF.

Uit ditzelfde onderzoek blijkt ook dat ict'ers niet langer te lijmen zijn met cadeautjes: ‘hoewel 80 procent van de ict-werknemers nog steeds over een telefoon, auto en laptop van de zaak beschikt, is dit in tegenstelling tot de jaren negentig geen doorslaggevende reden meer om voor een werkgever te kiezen'. De ict'ers die voor werkgevers waardevol zijn, wel te verstaan. Sijtstra: "De gekke dingen die werkgevers eind jaren negentig deden om medewerkers binnen te halen – reisjes naar Cuba, sollicitatiegesprekken bij de autodealer – werken niet is gebleken. Medewerkers rijden met die auto naar het werk, en dolblij weer naar huis. Ze zijn binnengehaald met een marketingverhaal. De bedrijven die dat deden, functioneerden een paar later heel slecht."

Beloften waarmaken

Dat ict-medewerkers hun prioriteiten tegenwoordig elders hebben liggen, merkt ook Verheugd: "Negen jaar geleden redeneerden medewerkers anders. Toen waren auto's en bonussen belangrijker dan nu. Kwaliteit bieden en krijgen, bijvoorbeeld in ontwikkelmogelijkheden, is voor mensen die nu afstuderen vele malen belangrijker dan toen." Kwaliteiten ontwikkelen, daar komt Info Support haar medewerkers graag in tegemoet, legt Verheugd uit. "Uit onderzoeken blijkt dat onze medewerkers vakmanschap heel belangrijk vinden. Wij vinden de ontwikkeling van onze medewerkers zelfs cruciaal; zowel in het opdoen van kennis als ervaring. Het bedrijf heeft daar namelijk alleen maar baat bij. Ons doel is optimaal behoud van arbeidsvermogen, maar we stellen ons daarin sociaal op. Bijvoorbeeld, de partner van een medewerker kreeg een ziekte waardoor er logistieke problemen ontstonden thuis. Wij hebben er toen voor gezorgd dat er een hulp in de huishouding kwam." Dit werkt: medewerkers van Info Support zijn blijvertjes. Het verlooppercentage is ‘net onder de 6 procent', wat heel netjes is voor de ict-sector.

De aanpak van Info Support sluit aan bij de bevindingen van Sijtstra: "Leuk werk en voldoende ontwikkelingsmogelijkheden spelen een cruciale rol bij de binding van medewerkers aan een organisatie." Verder heel belangrijk volgens Sijtstra is dat ‘medewerkers zich thuis voelen bij een organisatie, er moet een zogenaamde imagoklik zijn'. Capgemini onderkent dit belang. Onno van de Weteringh, hr-directeur: "Capgemini is een sterk merk, mensen komen graag bij ons werken. Ons verloop is ons iets te hoog: 15 tot 20 procent. Dat willen we laten dalen tot 6, 7 procent"; iedereen houden hoeft namelijk niet, aldus Van de Weteringh. De aanpak die Capgemini daarvoor kiest is ‘waarmaken wat we beloven'. "We willen betrouwbaar zijn. We werken hier nu een paar jaar aan en we merken dat we een stijgend imago hebben: het merk Capgemini wordt steeds sterker." Waar het volgens Van de Weteringh kort gezegd om gaat is ‘perspectief bieden en in contact blijven met medewerkers'. Sijtstra: "Om goede medewerkers te houden, moeten werkgevers en leidinggevenden ze geen reden geven een andere baan te zoeken."