Een dreigende verkoop en een door omkoopschandalen en EU-boetes geteisterd moederbedrijf: Siemens Business Services bleef er rustig onder.
De inmiddels tot Siemens IT Solutions and Services omgedoopte automatiseerder wil in Nederland meepraten over de digitaal gekleurde aanpak van de grote maatschappelijke vraagstukken van de nabije toekomst.
Vanaf 2004 breken voor Siemens Business Services roerige tijden aan. Het bedrijf presteert ondermaats en verkoop lijkt een reële optie. Kandidaten genoeg maar tot een overname komt het niet. Eind 2006 hakt het bestuur van Siemens de knoop door: SBS blijft lid van de moederorganisatie, maar de rol van het bedrijfsonderdeel wordt aangelijnd. De automatiseerder moet beter profiteren van het wereldwijde portfolio van Siemens. Niet alleen draagt de it-divisie de verantwoordelijkheid voor de interne automatisering van Siemens, het dient ook aanvullend te zijn op de diensten die de andere bedrijfsonderdelen aan klanten leveren.
SBS wordt omgevormd tot SIS – Siemens IT Solutions and Services – en krijgt er een aantal bedrijfsactiviteiten bij: Program and System Engineering (PSE, softwareclub uit Oostenrijk ), Siemens Information Systems (SISL, ontwikkelbedrijf uit India), Development Innovations and Projects (DIP, beveiligingstak uit Griekenland) en Business Innovation Center (denktank uit Zwitserland).
Behalve de overnameperikelen rond SBS wordt het Siemens-concern in 2006 opgeschrikt door een schandaal rond omkoping met smeergeld, belastingontduiking en verduistering via in de boeken opgevoerde, loze transacties. De Europese Commissie geeft Siemens bovendien een boete van bijna vierhonderd miljoen euro vanwege illegale prijsafspraken over elektrische schakelsystemen. In maart 2007 wordt bestuurslid Johannes Feldmayer gearresteerd op verdenking van het betalen van steekpenningen aan een vakbondslid. Feldmayer is bij Siemens verantwoordelijk voor de it-activiteiten, en hij is lid van de raad van commissarissen van Siemens Nederland. Enkele maanden later stapt 'Mister' Siemens Heinrich von Pierer, ex-bestuursvoorzitter en voorzitter van de raad van toezicht bij Siemens, op naar aanleiding van deze onverkwikkelijke affaires. Het corruptieschandaal ettert nog steeds door. The Wall Street Journal meldde in september nog dat de totale waarde van de dubieuze transacties inmiddels op 1,6 miljard euro staat, en het einde lijkt nog niet in zicht.
Max Remerie, directeur Siemens IT Solutions and Services in Nederland, vertelt dat er onder medewerkers zorgen waren over alle ophef. Hij hoopt dat het ergste nu achter de rug is. "Alle klanten zijn op de hoogte gesteld. In Nederland merken we er overigens weinig van. De markt blijft er rustig onder. Vergeet niet, bij Siemens werken wereldwijd 460.000 mensen."
Zorghotels
Het aangesterkte SIS richt zich in Nederland op de zorg, de overheid en de industrie. SIS-directeur spreekt van "sectorspecifieke benaderingen die inhaken op een aantal die niet zonder it kunnen." Hij doelt daarmee op ontwikkelingen in de komende twintig tot dertig jaar zoals de vergrijzing, de toenemende druk op de zorg, de mobiliteit, de veiligheid, de groei van de bevolking buiten het Westen en de verstedelijking. Het zijn onderwerpen die Siemens in zijn marktbenadering gebruikt om aan te geven dat het de technologische hulpmiddelen in huis heeft om de aanpak ervan te ondersteunen. Remerie: "SIS treedt daarbij op als it-partner. Het gaat om oplossingen die niet gericht zijn op kostenbesparingen. Denk aan cameratoezicht op straat: tien jaar geleden nog ondenkbaar. Of het scannen van containers die naar uiteenlopende havens worden verscheept in de Rotterdamse haven. De ontvangende havenautoriteit kan dan al op afstand autorisatie verlenen."
Siemens, dat een aparte divisie Medical Solutions bezit, heeft volgens Remerie een goede naam op te houden in de medische sector. Het bedrijf biedt de zorgsector twee versies van het 'elektronisch patiëntendossier' (epd) aan. De ene, Soarian, stamt uit de Verenigde Staten en wordt wereldwijd uitgerold. In Nederland gebruiken de ziekenhuizen Bronovo uit Den Haag en Rivierenland uit Tiel dit systeem. Daarnaast beschikt Siemens over GSD, een epd-oplossing op basis van SAP die nu door zo'n acht ziekenhuizen gebruikt wordt. Het in SIS opgegane Oostenrijkse PSE ondersteunt deze software met implementatie- en beheerdiensten.
Remerie voorziet de komende jaren een groeiende ict-vraag bij ziekenhuizen. Hij merkt dat zijn bedrijf tegenwoordig in een eerder stadium bij aanbestedingstrajecten betrokken raakt, zoals bij Sensis uit Grave. "Wij geven vaker advies over hoe ziekenhuizen hun it-infrastructuur opnieuw moeten inrichten. Zij willen met hun it-systemen namelijk kunnen reageren op de roep om efficiëntere zorg. Budgetbewaking is belangrijk, maar ook een meer op de patiënten toegesneden benadering." Als voorbeeld geeft hij de gesprekken tussen ziekenhuizen en verzekeraars over het inschakelen van zorghotels voor patiënten die minder verpleging nodig hebben. Zoiets vraagt wel om een infrastructuur die makkelijk aanpasbaar en in hoge mate beveiligd is. "Voor Orbis in Zuid-Limburg zijn we bezig geweest met het ontwerp van zo'n it-architectuur. We werken daarbij met modules, zoals een registratiesysteem, toegangsbeveiliging met pasjes, terminals om het epd in te lezen, internettoegang, waarbij de patiënt bijvoorbeeld tegen betaling films kan bekijken…dat zijn zaken voor een modern ziekenhuis. Ook moeten we zorgen dat het netwerk krachtig genoeg is voor het opslaan van mri-scans. Hiervoor leveren we speciale 'enterprise contentmanagement'-oplossingen."
Frisse wind
Een tweede markt waarvoor SIS zich in Nederland warm maakt is de publieke sector. Volgens Remerie schreeuwt dit segment om nieuwe it-partijen die een frisse wind laten waaien. "Dat merken we al in Duitsland, Oostenrijk en België, maar nu dus ook in Nederland." Hij wijst op een grote opdracht die Siemens in 2005 binnenhaalde bij de provincie Zuid-Holland. De provincie wil eind dit jaar – een eis van het Rijk – 65 procent van de dienstverlening digitaal kunnen aanbieden. "SIS biedt de standaard portfolio 'e-administratie' aan voor steden, ministeries en provincies. Kern ervan is een integraal document- en kennismanagementsysteem."
Andere producten en diensten die Siemens publieke instellingen aanbiedt zijn callcenter-systemen (hardware en helpdesksoftware) en beveiligingsoplossingen. Zo kreeg SIS eind vorig jaar een order voor de Defensiepas. Opdrachtgever was krijgsmachtautomatiseerder DTO. "Een complex project" luidt Remeries typering. "Het gaat om een fysieke beveiligingspas met 'single sign on'-protocollen die moeten praten met het personeelsinformatiesysteem, in dit geval Peoplesoft. Dit thema – een pas op zak met daarachter een digitaal verwerkingsproces – speelt ook in de zorg."SIS was bij de Defensiepas verantwoordelijk voor het projectmanagement en de systeemintegratie. Daarnaast deden er partners een duit in het zakje: Getronics PinkRoccade (software voor beveiligingscertificaten), AET (middleware voor smart cards) en SDU (de pasjes).
Recent succes was er met het binnenhalen van een uitbestedingscontract bij de provincie Noord-Holland. SIS neemt het beheer van de werkplekinfrastructuur over, inclusief helpdesk en personeel (23 medewerkers). Een opmerkelijk contract, omdat Siemens op de uitbestedingsmarkt in Nederland een marginale rol speelt. Remerie meldt dat zijn bedrijf is uitverkoren vanwege het personeelsbeleid en de ervaring met complex projectmanagement (HSL Zuid, het transitietraject voor Zuid-Holland). Hij verwacht meer uitbestedingsorders te kunnen binnenhalen, vooral binnen de overheid. "In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Britse markt, waar Siemens veel it-werk verricht, is de Nederlandse overheid nog terughoudend in outsourcing. Dat gaat veranderen. Bovendien is er plek op de markt: opdrachtgevers zijn blij met nieuwe gezichten."
Het derde segment waar SIS actief is, is de industrie, en dan met name de multinationals. "Die klanten willen een schaalbare it-infrastructuur voor de uitrol van grote systemen, zoals SAP," merkt Remerie. "Wij hebben voor Draka een SAP-toepassing ontwikkeld waarmee die leverancier kan bijhouden welke kabels zij aan welke autofabrikanten hebben geleverd. Vanuit Nederland sturen wij het project aan; het ontwikkelwerk besteden we uit aan collega's in Polen, Mexico of Thailand."
Slager om de hoek
Naast de externe markt fungeert SIS als huisleverancier van Siemens zelf. Het technologieconcern is bijvoorbeeld zelf een van 's werelds grootste SAP-klanten waarbij SIS als implementator en beheerder optreedt. De it-tak zorgt ook voor het personeelsinformatiesysteem dat in een 'shared service center' draait voor vestigingen in Noord -West-Europa (en Polen). Voor zulke interne aangelegenheden staat samenwerking binnen de internationale SIS-organisatie voorop. Zo stemt het rekencentrum in Zoetermeer (met een backup in Den Haag) zijn verwerking af met het datacenter in Duitsland om kosten te besparen. Daarnaast werkt SIS met partners als computerfabrikant Fujitsu Siemens en netwerkleverancier Nokia Siemens.
De interne markt beslaat ongeveer een vijfde deel van de omzet in Nederland. "Extern groeien we harder, met zo'n 25 procent", benadrukt de directeur. Overnames ziet hij niet gebeuren, tenzij het een internationale acquisitie met een Nederlands kantoor betreft. Hij is positief gestemd over de verdere autonome groei, die nodig is om de middenpositie van Siemens op de Nederlandse markt van it-dienstverlening te versterken. "Klanten vragen om een adviseur in complexe trajecten. Zij willen dat hun automatiseringspartner meer dan alleen de uitvoering en de it-regie op zich neemt. Dat ligt ons goed. Het gaat dan natuurlijk om grote opdrachtgevers. De slager om de hoek zit niet op Siemens te wachten."
Remerie is niet van plan extra marketing in te zetten om de activiteiten van SIS breder onder de aandacht te brengen. "SIS is geen bedrijf dat op de barricaden gaat staan. Wij benaderen zelf klanten, of worden gevraagd. De markt kent Siemens natuurlijk." Hij zegt in de krappe arbeidsmarkt geen extra moeite te hoeven doen om personeel aan te trekken. "Wij ontvangen regelmatig spontane aanmeldingen, zeker na het binnenhalen van een interessante opdracht, zoals van Noord-Holland."
Het liefst wil SIS dat grote projecten ook in andere landen navolging krijgen. Zo geven Siemens en IBM de automatisering van de Duitse krijgsmacht een opfrisbeurt. Dit miljardenproject Herkules is opgezet als een publiekprivaat partnership (ppp), waarbij de Bundeswehr optreedt als minderheidsaandeelhouder. Jürgen Frischmuth, bestuurder van Siemens IT Solutions and Services, zei tijdens een internationale persconferentie over Herkules dat zo'n ppp-aanpak het model is voor de modernisering van de publieke administratie in Europa. Ook in Groot-Brittannië voert Siemens megaklussen uit, zoals de paspoortverwerking en de ict voor de BBC. Hoe dit soort projecten in Nederland – op kleinere schaal – navolging kunnen krijgen, blijft echter onduidelijk. Wel wijst Remerie erop dat zulke projecten het goed doen als referentie, maar hij erkent – hoe wenselijk ook – dat het in de praktijk lastig is om succesvolle it-implementaties in andere landen over te zetten.
