‘RFID-dossier ligt te veel bij Economische Zaken’

Naast het ministerie van Economische Zaken moeten veel meer partijen: overheden en bedrijven zich bemoeien met het commerciële gebruik van rfid-chips. Het debat gaat nu vooral over innovatie, maar moet ook over ethiek en wetgeving gaan. Vinden betrokkenen.

"Niet alleen het ministerie van Economische Zaken moet zich bemoeien met het gebruik van rfid-chips door het bedrijfsleven. Het debat over commerciële inzet van de tags moet over meer gaan dan innovatie", Dat stelde onderzoeker Christian van 't Hof van het Rathenau Instituut vrijdag tijdens een congres over rfid in De Balie in Amsterdam. Hij vindt dat alle ministeries zich ermee bezig moeten houden.

"Rond rfid zijn economie en innovatie belangrijk, maar ook andere onderwerpen, zoals de vraag hoe opsporingsdiensten met gegevens verzameld door bedrijven via rfid-chips omgaan. Nu liggen de meeste zaken rond de inzet van rfid in het bedrijfsleven bij het ministerie van Economische Zaken. Ik vind dat alle ministeries hierbij betrokken moeten zijn, omdat het over veel meer onderwerpen gaat", aldus Van 't Hof. Het Rathenau Instituut voert volgens hem gesprekken met overheden om de discussie over rfid-chips breder te krijgen.

PvdA wil één rfid-etiket

PvdA-Kamerlid Mei Li Vos stelde twee weken geleden Kamervragen aan de ministers van Economische Zaken én Justitie over het opinie-onderzoek van het Rathenau Instituut samen met de Consumentenbond over rfid-chips. Ze wil dat een 'uniforme etikettering over de aanwezigheid van rfid-chips op producten' verplicht wordt gesteld. Nu zijn de chips in veel producten onzichtbaar voor de kopers.

Uit het onderzoek blijkt onder meer dat 60 procent van de consumenten wil dat de rfid-chip na aankoop van een product worden verwijderd of uitgezet. Vos: "Bent u bereid om aan de wens van consumenten tegemoet te komen?" Daarnaast wil ze weten of er al bedrijven zijn die door middel van de rfid-chips na het verlaten van winkels aan 'profilering' van klanten doen.

Rfid vult databanken

De toegang tot de databases met door rfid-chips en -lezers verzamelde informatie moet ook beter worden geregeld, vindt Van 't Hof. Belangrijke voorbeelden van dergelijke databases zijn volgens hem die van de paspoorten en de ov-chipkaart. Opsporingsdiensten zouden straks slecht controleerbaar gebruik kunnen maken van alle gegevens in deze centrale databanken.

"Zo'n centrale databank voor de paspoortinformatie, de Raadpleegbare Reisdocumenten Administratie, wordt straks zomaar gebouwd. Waarom is daar niet vooraf een publiek debat over?" aldus Van 't Hof. Volgens de ambtenaren zou de informatie in de paspoortendatabank alleen worden gebruikt om fraude te bestrijden en zullen de chips in de paspoorten niet worden gebruikt om bijvoorbeeld op straat identiteiten draadloos te checken. "Dat soort toepassingen kan later wel worden toegevoegd. Uit ons opinieonderzoek blijkt een groot deel van de bevolking het prima vindt. Dat hadden we niet gedacht."

Veel fouten met rfid

Een groot probleem met via rfid-chips verzamelde data is dat er nog veel fouten in zitten, vertelde ook Timo Arnall van de Oslo School of Architecture & Design. Volgens hem is rfid-technologie nog 'best wel slecht'. "De chips gaan snel kapot en verliezen snel data. Ze kunnen slecht tegen druk, schokken, lage of hoge temperaturen en magnetische straling."

Volgens Van 't Hof zorgen de vele fouten in de gegevens ervoor dat opsporingsdiensten veel mensen nodig hebben om alle data te analyseren. "Zo worden de kosten heel erg hoog. Ook de beveiligingsmaatregelen maken het erg duur". De vraag is of dit alles dan nog wel zal leiden tot een effectievere opsporing. Van 't Hof geeft als voorbeelden Mohammed B., de moordenaar van Theo van Gogh, en Bilal B., de man die werd doodgeschoten in het politiebureau in Amsterdam-Slotervaart. "De politie had in beide gevallen al veel informatie over de daders en toch konden ze niet voorkomen dat het mis ging. Je moet het geld stoppen in mensen om ze te volgen, en niet alleen in data-verzameling."