Brink Groep heeft zich met zijn softwareproducten in ruim twintig jaar tijd opgewerkt tot calculator van de bouwwereld. Het management-, advies- en automatiseringsbureau wil zich echter niet rijk rekenen.
Om afhankelijkheid te voorkomen dient het bedrijf andere inkomstenbronnen aan te boren, zoals informatie- en workflowmanagement. Daarmee zijn 'Bos en Lommer-toestanden' te voorkomen!
Bouwen bestaat voor een belangrijk deel uit rekenen: bestekken maken, kostenramingen, het doorrekenen van een voorlopig ontwerp, het budgetteren van onderhoudskosten, meerjarenonderhoudsprognoses, nacalculeren…Een aannemer die dit alles nog op de achterkant van een sigarendoosje of bierviltje becijfert, leeft in het verleden. Software voor calculatie, onderhoudsplanning, facturering en projectinformatie is tegenwoordig ruim voorhanden.
Markten aanboren
Een van de dominantere automatiseerders op de 'bouw & ict-markt' is Brink Groep. Dit bedrijf, van oorsprong ingenieursbureau, zag in 1972 het licht en legde zich in eerste instantie toe op kostenadvisering. Oprichter Deddo Brink zag in het verlengde hiervan dat er in het bouwproces veel repeterend werk plaatsvond dat geautomatiseerd kon worden. In 1985 breidde hij daarom uit met een automatiseringsafdeling, met als doel te komen tot een integraal bouwinformatiesysteem (IBIS), bestaande uit onder andere bestekken, calculatie, financiële administratie, ontwerp, planning en onderhoud. "De bouwwereld was hier nog niet massaal klaar voor. Bovendien hadden veel bouwbedrijven begin jaren negentig last van economische tegenwind. Brink Groep moest het toen dan ook vooral hebben van de inkomsten uit advisering en managementactiviteiten", vertelt directielid Paul Beyersbergen, verantwoordelijk voor de automatiseringsactiviteiten bij Brink Groep.
Vanaf 1993 concentreerde het bureau zich qua automatisering op de sterke punten: calculatie en onderhoud. De cad-activiteiten en financiële software werden gestopt. In de jaren erna leidde Brink Groep een financieel gezond bestaan, maar op een gegeven moment brandde de discussie los of de it-portefeuille niet te dun was. In 2003 ging het roer weer om. Beyersbergen: "Om onze marktpositie te behouden, wilden we nieuwe markten aanboren. We konden het ons niet permitteren om alleen te leunen op de onderhoudscontracten. De hiervoor noodzakelijke herstructurering viel in het begin lastig uit te leggen, omdat de it-tak goed draaide." Uiteindelijk vond er een nog scherpere afbakening van het productenaanbod plaats: een aantal softwareproducten, waar de groei uit was, verdween via stopzetting of verkoop. Brink Groep richtte het vizier op een aantal niches in de bouwkolom die te specifiek zijn voor de algemene bedrijfssoftware (erp: enterprise resource planning) van SAP en Microsoft. "Het idee van een eigen erp-systeem lieten we los", zegt hij. "Ons streven is nu om met partners een informatiesysteem voor de bouw aan te bieden. We werken bijvoorbeeld nauw samen met Microsoft, waarbij we open standaarden gebruiken. We zien een tendens dat Microsoft ook in de bouwsector meer voet aan de grond krijgt. Dat stelt eisen aan onze ontwikkelclub: die is veranderd in een Dot.net-straat." Ook stapte de bouwautomatiseerder over op een open database voor gegevensopslag en -verwerkingen. "Geen ASCI-bestanden meer, maar directe communicatie via de database."
Kraanvogel
Symbolisch voor de herstructurering was de invoering van een nieuw logo en het daarmee ophokken van de 'IBIS-kip': deze kraanvogel gold jarenlang als boegbeeld van Brink. "IBIS als naam voor onze software hebben we wel gehandhaafd, want dat is een sterk merk", vertelt Beyersbergen. "Voor al onze producten geldt dat we tot de top drie willen horen. Met een aantal kon dat niet. Zo hebben we het calculatiepakket voor de schildersbranche verkocht aan Mile 17, en onze facility-managementactiviteiten verzelfstandigd in het Tilburgse Famas." Hij legt vervolgens uit dat Brink zijn productenaanbod heeft verdeeld over de drie (algemene) bouwfasen: voorbereiding, realisatie en exploitatie. Tijdens de voorbereiding biedt de automatiseerder ondersteuning voor activiteiten als het maken van bestekken, budgetteren, begroten en plannen. Vanaf het moment dat er een paal in de grond gaat, draait het vooral om projectadministratie en facturering. De IBIS-software kan met alle belangrijke financiële pakketten overweg (in het bijzonder Accountview). Vooral kleine en middelgrote bouwbedrijven worden hier bediend. Voor de derde fase, exploitatie, heeft Brink applicaties in huis voor het plannen van het meerjarenonderhoud, waarbij ook de financiële gevolgen van renovatie en sloop in kaart te brengen zijn.
Tot de doelgroepen behoren bedrijven en instellingen die te maken hebben met bouw, huisvesting en vastgoed. "Een aanzienlijk deel van onze handel komt van grote aannemers," vertelt Beyersbergen, "maar we bedienen ook de aannemer op de hoek." Daarnaast bestaat de klantenkring uit woningcorporaties, gemeenten, projectontwikkelaars en (meer incidenteel) organisaties en ondernemingen die te maken krijgen met bouw- en onderhoudsactiviteiten, zoals scholen, ziekenhuizen of nutsbedrijven. De adviseurs en automatiseerders van Brink Groep werken daarbij steeds vaker samen aan projecten. Voor de Gasunie bijvoorbeeld, waar Brink Groep advies én IBIS-software leverde om het leggen van pijpleidingen in goede banen te leiden. "Handig," vindt hij, "want adviseurs lopen tijdens het gebruik van de software tegen zaken aan die beter kunnen. Zij geven dat aan ons door en dan kunnen we bijvoorbeeld functionaliteit toevoegen."
Zwarte doos
Naast investeringen in een nieuwe generatie software, een marketingoffensief en opleidingen heeft Brink zwaar ingezet op informatie- en workflowmanagement. Met het Engelse 4Projects is vorig jaar een partnerschap gesloten, waarbij Brink in de Benelux als wederverkoper optreedt. Het product is vertaald in het Nederlands en met wat aanpassingen onder de IBIS-vlag geschaard.
Beyersbergen noemt oplossingen op het terrein van informatiemanagement de grote belofte voor de komende jaren op de bouwmarkt. "Bij bouwprojecten dienen tientallen mensen van allerlei firma's met elkaar samen te werken. Van architect en aannemer tot aan tegel- en ramenzetters. Probleem is dat informatie, zoals een verandering in een bouwtekening, niet altijd iedereen bereikt." Volgens de Brink-directeur valt met IBIS 4Projects wél grip te krijgen op informatiestromen, met een logische inrichting van de processen en ondersteuning van werkprotocollen. De oplossing bestaat uit een projectwebsite waar betrokkenen toegang hebben tot alle voor hun relevante informatie. Zij ontvangen bericht wanneer bijvoorbeeld een calculatie of een tekening is aangepast en er van hun actie wordt verwacht. Op de site is altijd de juiste documentversie beschikbaar (wat in een logboek wordt bijgehouden). Na oplevering is een digitaal dossier beschikbaar, met alle benodigde gegevens voor de exploitatie en latere aanpassingen en renovatie. Brink Groep heeft 4Projects de afgelopen drie jaar zelf gebruikt in complexe projecten, waaronder het Westraven-project voor Rijkswaterstaat in Utrecht.
4Projects fungeert als de 'zwarte doos' in een bouwtraject. Volgens Brink Groep is gebruik van zo'n hulpmiddel de oplossing van het door de Onderzoekscommissie Bos en Lommerplein gesignaleerde vraagstuk van het niet voldoende archiveren van belangrijke informatie bij omvangrijke bouwprojecten. Bij de bouw van het complex op het Amsterdamse Bos en Lommerplein waren grove fouten gemaakt bij de wapening van de betonconstructie. Er bestond ook nauwelijks toezicht, niet bij de afdeling Bouw en Woningtoezicht en niet bij de aannemer, maar dat was ook onmogelijk omdat er amper projectinformatie werd vastgelegd.
Hangijzer
Op de bouw- en ict-markt ondervindt Brink concurrentie van de gebruikelijke namen: Kraan, Van Meijel, CTB, Kooijman (Exact), aanbieders van de op sector toegesnede software. Het bedrijf mengt zich niet meer in de strijd om de erp-software. SAP en Microsoft laten zich hier wel gelden, zeker nadat de investeringen na de afronding van de bouwfraude-enquête weer zijn toegenomen. Beyersbergen: "Zoals eerder gezegd: een bewuste keuze. We kiezen voor partners: voor de bouwwereld werken we bijvoorbeeld samen met CTB, dat werkt met Microsoft Dynamics Navision. In corporatieland doen we dat met de bedrijfssoftware van NCCW."
Een ander heet hangijzer is de standaardisatie van gegevensverwerkingen. Vooral grote bouwbedrijven roepen er al jaren om, maar in de praktijk blijken de doorgaans behoudend ingestelde aannemers afkerig van afsprakenstelsels. Forum Systeemhuizen, een vereniging van bouwautomatiseerders waarvan Brink ook lid is, tracht hierin een dwingender rol te spelen. "Standaardisatie kan bijdragen in het terugdringen van de faalkosten en daarmee in het verlagen van de investeringskosten. Vraag is wel hoe je de partij die investeert mee laat profiteren. Als Forum-leden moeten wij daarom de voordelen overtuigend uitleggen: de kwaliteitsverbetering zal op termijn zelfs kostenbesparend werken, maar het leveren van concrete bewijzen vraagt tijd", constateert Beyersbergen.
