In gemeenteland duiken ict-samenwerkingsverbanden steeds meer op. Gemeenten hebben geen last van identiteitsproblemen, want ict-investeringen hebben voornamelijk invloed op back- en midoffice. Wanneer leveranciers als Inter Acces er nerveus van worden en rechtszaken gaan aanspannen weet je dat je op de goede weg bent. Gemeenten moeten wel een lange adem hebben… én uithoudingsvermogen.
Tot eind jaren 90 was ik werkzaam bij de Belastingdienst, het toenmalige Automatiseringscentrum in Apeldoorn, inmiddels Centrum voor ICT geheten. De Belastingdienst heeft een uitgebreid kantorencentrum door het land en heeft in de jaren 1980 en 1990 veel geïnvesteerd in ict. Wel altijd onder de centrale regie vanuit Apeldoorn, zowel op hardware als software. Nog steeds is de automatisering van de Belastingdienst toonaangevend ten opzichte van andere uitvoeringsorganisaties van de overheid.
Toen ik in 1998 bij een grote gemeente terechtkwam en via het projectleiderschap Digitaal Stadhuis met de automatisering en informatisering in aanraking kwam, schrok ik wel even. Het leek wel anarchie in gemeenteland: tot op deelgemeenteniveau ging iedere gemeente zijn eigen gang en maakte eigen keuzes. Informatie en kennis delen ging mondjesmaat. Destijds heb ik daarom de stichting GemWeb opgericht, juist om samenwerking te bevorderen en kennis te delen.
Vanzelfsprekend heb ik respect voor de autonomie van gemeenten, maar dat betekent niet dat je daardoor niet kunt samenwerken met anderen als dat het werk efficiënter maakt. Ik ben inmiddels van mening dat we niet zonder centrale regie kunnen. Ik vind dat Egem-i met de i-teams voor een goed eerste begin heeft gezorgd.
Er zijn op dit moment bijzondere samenwerkingverbanden met opvallende namen, zoals GovUnited en D!mpact. Deze laatste is een samenwerkingsverband voor digitale dienstverlening tussen de gemeenten Zwolle, Enschede, Hellendoorn, Heusden en Oldenzaal. Doelstelling van de samenwerking is het leveren van een volledig pakket voor gemeentelijke digitale dienstverlening. Dit omvat zowel de noodzakelijke programmatuur en de implementatie van transactiemodules als de dienstverlening die nodig is om deze diensten operationeel te krijgen en te houden.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is de samenwerkingsverbanden ook opgevallen. Vandaar dat ze hier eind vorig jaar onderzoek naar hebben gedaan. De VNG zal echter nooit de regie nemen, maar dat eerder overlaten aan Egem of ICTU. Egem heeft overigens veel externe adviezen gehad van ex-Belastingdienstmedewerkers, dus dat komt wel goed.
Het zou mooi zijn wanneer zoveel mogelijk gemeenten profiteren van al die initiatieven. Goed dat daarom binnen de overheid steeds meer open source projecten van de grond komen. Eentje die opvalt is stichting Gemgids. Deze stichting laat alle gemeenten meeprofiteren van software die ze met z'n allen hebben gemaakt. Een eigentijds initiatief dat de kans moet krijgen zich te bewijzen. Gelet op het gebrek aan kennis bij gemeenten over wat open source en open standaard is heeft de stichting een stevige uitdaging te gaan.
Deze positieve instelling ten opzichte van de samenwerking moet echter wel wat opleveren. Namelijk een meerwaarde in de frontoffice. In de vorige uitgave riep de projectredacteur dat 2007 het jaar van de midoffice wordt, maar wat moet ik daar nu mee als burger? Maak 2008 dan maar het jaar van de frontoffice. Laten we hopen dat narrowcastingconcepten in en buiten overheidsgebouwen nu echt eens zullen doorbreken.
Sommige frontoffices blijven me echter wel verbazen. Hoe komt het nu dat de websites van provinciehuizen zulke hoge bezoekcijfers scoren? De verkiezingsopkomst was dramatisch en hoe vaak bent u al eens (fysiek) op bezoek geweest bij een provinciehuis? Blijkbaar hebben de provinciale websites een hoge toegevoegde waarde of kijken alleen de intermediaire professionals.
Robert van Vliet
Communicatieadviseur internet voor de overheid
