Gemnet treft in samenwerking met KPN voorbereidingen om honderden Nederlandse gemeenten over te hevelen naar het nieuwe netwerk. De nieuwe Gemnet-directeur Joost Deckers meldt dat lokale overheden vanaf april snellere verbindingen en op termijn nieuwe diensten aangeboden krijgen.
Wat was de aanleiding voor de overname van Gemnet door KPN?
"Gemnet was een overheids-bv die als opdracht had om het datatransport tussen de decentrale en centrale overheid op een veilige en adequate manier af te handelen. Dat lukte goed, alleen had de organisatie moeite om het eigen product- en dienstenaanbod voldoende te vernieuwen en werd er te weinig ingespeeld op de klantvraag. De toenmalige directeur Henk Bakker heeft vorig jaar twee scenario's uitgewerkt. Gemnet kon verdergaan als een door de overheid geïnitieerde taakorganisatie als Surfnet. Een andere optie was om Gemnet over te laten nemen door een marktpartij. De aandeelhouders Vereniging Nederlandse Gemeenten en Bank Nederlandse Gemeenten kozen voor de laatste optie. In maart 2006 stond Gemnet te koop. In oktober is de overeenkomst met KPN beklonken."
Waarom had KPN interesse in Gemnet?
"KPN heeft een aantal keren bij openbare aanbestedingen geboden op het uitvoeren van de Gemnet-infrastructuur, maar heeft daar telkens naast gegrepen. De overheid is naast onder meer de financiële sector, het winkelbedrijf en de transportsector een belangrijk marktsegment dat KPN bedient. In het onderwijs en de zorgsector had KPN al goede grond onder de voeten. Door de aankoop van Gemnet heeft het concern een ijzersterke positie gekregen op de gemeentenmarkt. Die positie is des te interessanter als je de ambitieuze plannen van de overheid erbij betrekt. Alle diensten moeten ook elektronisch uit te voeren zijn. De vraag naar netwerkcapaciteit bij gemeenten zal exploderen. Het aantal toepassingen zal sterk stijgen. Daar is capaciteit voor nodig.
Gemeenten zullen op korte termijn al kunnen profiteren van een stijging in de netwerkcapaciteit. Symmetrische ethernetverbindingen van 10, 20 of 100 Mbps worden ook bereikbaar voor kleinere gemeenten. Als je eenmaal zo'n verbinding hebt met het Gemnet-netwerk, geeft je dat tegelijkertijd een even zo goede verbinding met alle deelnemers in dit netwerk. Als je dit afzet tegen de wens van veel gemeenten om ict-voorzieningen gezamenlijk in te richten en te beheren, biedt zo'n netwerkopzet grote voordelen. Als een gemeente een ict-dienst deelt met een buurgemeente en een eigen glasvezelverbinding heeft, moet de kabel opgegraven worden als de linker- voor de rechterbuur ingeruild wordt. In het nieuwe Gemnet-netwerk heb je dit euvel niet doordat alle gemeenten een zware verbinding hebben en elkaar dus goed via vpn-functionaliteit kunnen bereiken. Gemeenten worden daarmee een stuk flexibeler."
Wat is KPN met Gemnet van plan?
"KPN wil met Gemnet een deel van zijn ict-ambities binnen de overheid invullen. Ook een telecombedrijf als KPN wil en moet omhoog in de toegevoegde waardeketen. Het concern wil zijn aanbod van spraakdiensten en netwerkverbindingen verbreden met het beheer van allerlei ict-voorzieningen zoals werkplekbeheer en hosting van standaard-softwareomgevingen als Microsoft Exchange en Microsoft Office. Reclame via beeldschermen is ook een activiteit waar gemeenten wellicht interesse voor hebben. Aan deze ambitie zit wel een heel duidelijke grens. Het concern zal bijvoorbeeld geen gemeentespecifieke software leveren.
Om gemeenten toch op hun wenken te bedienen, komt er een open marktplaats in het Gemnet-netwerk waar andere ict-aanbieders diensten aan lokale overheden kunnen aanbieden. Notubiz bijvoorbeeld wil zijn bestaande notuleerdienst uitbreiden met webcasting van raadsvergaderingen. Gemnet gaat zijn krachten met zo'n partij bundelen."
Hoe open wordt die marktplaats? Ik kan me voorstellen dat aanbieders die dichter bij de kernactiviteiten van KPN zitten de toegang ontzegd wordt.
"Er is een permanent spanningsveld tussen afnemers die keuzevrijheid willen hebben en een aanbieder die voldoende volume moet kunnen draaien om het netwerk en de bijbehorende diensten in de lucht te houden. Als de propositie van Gemnet overgezet is naar het nieuwe KPN-netwerk, kan ik me wel voorstellen dat specifieke hostingbedrijven of netwerkaanbieders op termijn toegang krijgen tot de marktplaats en de gebruikers daarvan. De tijden dat Gemnet het alleenrecht had op verbindingen voor het GBA-netwerk zijn voorbij. Gemnet zal zich moeten bewijzen.
Dat kan ook op andere terreinen. In het netwerk dat de gemeenten met de centrale overheid verbindt, zijn de komende jaren veel aanvullende diensten nodig. Gemnet wil deze graag invullen. Bij elektronisch berichtenverkeer heb je bijvoorbeeld authenticatiediensten nodig om de betrouwbaarheid te kunnen garanderen. Daarnaast is het zo dat er een transactiepoort moet komen waar overheden informatie op kunnen vragen uit de vijftien basisregisters die er op termijn komen. De bouw en hosting van zo'n platform is voor Gemnet ook zeker interessant. Zo zijn er nog wel meer voorbeelden te noemen."
Wat merken de huidige Gemnet-gebruikers van de nieuwe eigenaar?
"Het nieuwe aanbod van Gemnet komt vanaf april beschikbaar. De komende maanden worden de netwerkaansluitingen die nu door de combinatie Getronics PinkRoccade en BT worden verzorgd overgeheveld naar een door KPN verzorgd netwerk. Hetzelfde geldt voor de aangesloten diensten als BPR, het Kadaster en BKWI, die ook via dit nieuwe netwerk ontsloten moeten worden. Met het nieuwe aanbod krijgen afnemers de beschikking over snellere verbindingen met glasvezel als drager mocht dat nodig zijn. De huidige dsl-verbindingen zullen worden omgezet naar mega-verbindingen. De klanten kunnen daarbij kiezen: of meer bandbreedte voor hetzelfde geld, of dezelfde bandbreedte voor minder geld.
Daarnaast zal Gemnet beter luisteren naar gemeenten. Meteen na mijn aantreden in januari heb ik een klanttevredenheidsonderzoek uit laten voeren. Daar kwam uit dat veel gemeenten de prijs en het aanbod van Gemnet niet marktconform vonden. Daarnaast legde Gemnet niet goed uit hoe de prijs van diensten tot stand kwam. In het basisabonnement van Gemnet bijvoorbeeld wordt de toegang tot basisvoorzieningen en netwerkconnectiviteit gecombineerd met internettoegang. Als gemeenten die laatste dienst niet willen, gaat er in de nieuwe situatie gewoon wat van de prijs af. Verder is aansluiting op de eigen glasvezelvoorzieningen van gemeenten bij Gemnet nu bespreekbaar. KPN is door schade en schande wijs geworden en sluit gewoon aan op deze voorzieningen van anderen."
Wat heeft het nieuwe private Gemnet de overheid te bieden?
"Er is lange tijd een moeizame wisselwerking geweest tussen overheid en marktpartijen. Bij ministeries en ict-programma's als ICTU bestond het idee dat de overheid zijn eigen ict-ideeën moest uitwerken. De overheid maakt de plannen en tendert deze. Marktpartijen die offertes interessant vinden bieden daarop. Aan dit solistische optreden kleven nadelen, weet Egem, die op de nieuwe opzet voor de elektronische overheid weinig respons kreeg. Wat dat betreft moet er een betere wisselwerking komen tussen overheid en aanbieders om nieuwe projecten weer interessanter te maken voor marktpartijen. De overheid kan daar zijn voordeel mee doen, omdat de uitvoering sneller tot stand komt. Gemnet zal een voorbeeld zijn van een marktpartij die de realisatie van de elektronische overheid door zijn expertise en slagkracht sneller dichterbij brengt."
