Over hoe je uitbesteding succesvol laat verlopen is binnen de software engineering nog vrij weinig bekend. Het Symbiosis-onderzoek moet daarin verandering brengen.
Hoe praktisch toepasbaar is uw project?
Professor dr. Jan Bergstra: "Zeer. De huidige trend is om niet alleen de support maar ook softwareontwikkeling uit te besteden, deels naar landen zoals India en recent vooral Brazilië. Wij onderzoeken wat je moet doen om die projecten niet een totaal fiasco te laten worden. Stel, een dienstverlener zegt voor één euro per dag te kunnen werken, maar vervolgens geeft hij aan beter betalende projecten voorrang. Dan kun je als opdrachtgever besluiten elke stap juridisch af te dwingen, maar de kosten van Indiase advocaten moeten niet onderschat worden. Het is dus belangrijk dat je de business case van de dienstverlener begrijpt. Dat concludeerde mijn collega-onderzoeker Guus Delen in 2005 tijdens zijn promotieonderzoek. Daarnaast speelt er nog een ander probleem. Het ideaal van de software engineering is dat softwarearchitectuur, technisch ontwerp en programmeren strikt van elkaar gescheiden verlopen. Maar zo gaat dat niet in de praktijk. Een goede softwarearchitect geeft de programmeurs inzicht in ontwerpproblemen, zodat ze die al programmerend kunnen oplossen. Stel nu dat je de softwareontwikkeling uitbesteedt naar China. Je laat een team van zes man invliegen, maar merkt bij aankomst in een voorstad van Sjanghai hoe moeilijk het is om een taxi te bestellen. De diensverlener zetelt op de 26e verdieping van een torenflat van veertig verdiepingen. Daar zit je dan. De kaartjes zijn uitgewisseld en tegenover je zitten tien glimlachende Chinezen. Het dringt tot je door dat je iets heel ingewikkelds moet overdragen. Terwijl je een taalprobleem hebt, een culturele barrière en je niet weet of je over het vak wel op dezelfde manier praat."
U hebt in juli 700.000 euro ontvangen van NWO. Wat gaat u met dat geld doen?
"Dat geld gaat op aan twee postdocs en twee promovendi, verdeeld over de Vrije Universiteit (VU), de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en de Universiteit van Amsterdam (UvA)."
Hoeveel draagt de nu verstrekte subsidie bij aan uw project?
"Wij kunnen daar drie à vier jaar onderzoek mee doen naar kwaliteitsverbetering van outsourcing."
Wat gaat u onderzoeken?
"Wij gaan de outsourcingsprojecten volgen van in totaal twintig opdrachtgevers, adviseurs en dienstverleners. Dat moet methoden opleveren waarmee bedrijven kunnen besluiten of het verstandig is om hun softwareontwikkeling en onderhoud uit te besteden en hoe ze dat moeten aanpakken. Een belangrijke vraag daarbij is op welk abstractieniveau partijen moeten communiceren. Het is de vraag of je de softwarearchitectuur in Nederland kunt doen, terwijl je het technische ontwerp en het programmeren uitbesteed aan een buitenlands bedrijf. Ik denk niet dat dit niet kan. Je kunt besluiten om het technische ontwerp dus maar in eigen hand te houden en alleen het programmeerwerk uit te besteden. Dus je zegt: we willen graag 280 softwarecomponenten, die zus-en-zo heten en dit-en-dat doen. Maar voor je het weet zegt de ander dan: wij doen het met 230! Als je niet oppast ben je zo intensief aan het communiceren dat je je afvraagt waarom je het zelf gewoon niet even oplost. Een andere benadering is om af te zien van het architectuurontwerp. Maar dan stel je jezelf voor de taak om op het meest abstracte niveau uit te leggen wat je it-strategie in de komende tien jaar zal zijn. Bovendien moet je dan samenwerken met dienstverleners die waarschijnlijk niet goedkoop zijn, terwijl het al moeilijk genoeg is om aan mensen te komen."
Is Nederland innovatief bezig?
"Die vraag is niet relevant. Het maakt niet uit of baanbrekend onderzoek plaatsvindt in Aken of in Amsterdam. Wij zijn allemaal Europeanen."
[Beeld: Peter Pakvis]
Wie doet wat?
Prof. dr. Jan Bergstra van de UvA promoveerde als wiskundige en heeft zich gespecialiseerd in programma- en threadalgebra. Dr. Guus Delen is associate professor (lector) aan de HvA en promoveerde op de factoren die het succes van sourcing bepalen. Prof. dr. Chris Verhoef van de VU kwantificeerde in eerder onderzoek de resultaten van it-outsourcing deals.
Symbiosis
Binnen Symbiosis (SYnergy of Managing Business-it-alignment, itsourcing and Offshoring Success In Society) werken onderzoekers van de VU, HvA en UvA samen met in totaal twintig dienstverleners, uitbesteders en sourcing-adviseurs. De UvA ontwikkelt binnen Symbiosis een theoretisch raamwerk voor de uitbesteding van software engineering en -onderhoud. De HvA valideert een vragenlijst over uitbesteding, die de basis vormt voor meetinstrumenten die de VU-onderzoekers ontwikkelen. Daarmee kunnen uitbesteders voorspellen of uitbesteding verstandig is en welke kennis zij moeten overdragen om hun outsourcingprojecten te laten slagen.
Jacquard
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) honoreerde in juli 2006 dertien onderzoeksprojecten op het terrein van informatica. In totaal gaat het om 6,5 miljoen euro. Met het geld gaan 38 onderzoekers aan het werk. De projecten vallen binnen vier informaticaonderzoeksprogramma's van het gebied Exacte Wetenschappen van NWO. De vier onderzoeksprogramma's zijn GLANCE, VIEW, JACQUARD en BRICKS/FOCUS. Het onderzoek Symbiosis van prof. dr. Jan Bergstra behoort tot het programma JACQUARD. Met dit onderzoeksprogramma stimuleren NWO en het ministerie van Economische Zaken onderzoek naar de voortdurende evolutie van software en de steeds verder toenemende complexiteit van softwaresystemen. Het onderzoek wordt aangestuurd door het bedrijfsleven. Het totale programmabudget bedraagt 13,6 miljoen euro, waarvan ruim 5 miljoen eigen inbreng is van de onderzoeksinstellingen en het bedrijfsleven.
