Open source software moet bij openbare aanbestedingen binnen de overheid de voorkeur krijgen. Dit zei de nieuwe staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk tijdens een vergadering deze week in de Tweede Kamer.
Heemskerk wil voor de zomer met een nieuw plan komen om de toepassing van open standaarden en het gebruik van open source software bij de overheid krachtig te stimuleren. "Deze staatssecretaris krijgt van mij het voordeel van de twijfel", zegt Kees Vendrik. Dit kamerlid voor Groen Links wist in 2002 een meerderheid van de Tweede Kamer te scharen achter zijn motie dat het kabinet het gebruik van open standaarden en open source software bij de overheid moet stimuleren.
Volgens Vendrik bieden de bestaande aanbestedingsregels genoeg ruimte om naast prijs ook op andere kwaliteiten van het softwareproduct waaronder open broncode te selecteren. "De overheid mag in zijn bestek naast de prijs ook andere selectiecriteria gebruiken. Om verschillende redenen is de motie echter nooit uitgevoerd. Ministers maakten zich er niet sterk voor. Er was veel gemakzucht bij grote aanbestedingen. Verder ontbrak het bij alle lagen binnen de overheid aan regie", meent Vendrik. Helemaal gerust op de stimulering van open source is Vendrik nog niet. "Heemskerk vindt dat de motie nog uitgevoerd moet worden. Het CDA, een andere partij uit de regeringscoalitie, stelt dat de overheid er al is omdat er inmiddels open standaarden zijn. Ik vind dat de staatssecretaris zich actief gaat opstellen."
Programmamanager Jan Willem Broekema van het onder Ictu vallende Ososs is blij dat de regering zich meer in gaat zetten voor de invoering van open source software. "Heemskerk is goed geïnformeerd en neemt zowel open standaarden als open source serieus. Dat stelt gerust." Het programma Ososs rondt op dit moment een inventarisatie van het gebruik van open source software bij de overheid af. Het moet een landkaart opleveren waar gemeenten kennis en kunde kunnen vinden over verschillende open source applicaties. Eind 2007 valt het doek voor Ososs.
Open-source staat voor de overheid vaak voor zo goedkoop mogelijk.
Dit is dan qua timing ook een uitstekend moment om de ICT Research en Development te concentreren op Content en Hardware, want op Software zal in de toekomst steeds minder te verdienen zijn.
De vraag is hoe e.e.a. zich verhoudt tot regels rond open concurrentie. Aan de ene kant zit de EU/mevr Kroes Micosoft terecht achter de broek wegens anti-competitief gedrag en dan zou de Nederlandse overheid hetzelfde gaan doen om MS e.a. niet open source partijen bij voorbaat uit te schakelen? Volgens mij is dat “kwaad tegen kwaad” en juridisch aanvechtbaar. Waar hebben we het overigens over? In de TCO is een steeds kleiner deel de software-aanschaf. Implementatie van ICT-projecten en het beheer van de hele ICT zijn m.i. vele malen kostbaarder
Eengoed streven, hoewel wel naar de effectiviteit van OS-oplossingen gekeken moet worden, niet enkel naar het kostenplaatje of hoe ‘open’ het is.
Waar we het over hebben? Over vijf miljard euro die jaarlijks aan licenties wordt betaald door de overheid.
Enig idee hoeveel mensen hun leven lang belasting moeten betalen om vijf miljard op te brengen? En dat dan elk jaar.
“Vijf miljard euro aan licenties” is een heleboel geld. Evenwel zijn aan open source ook veel kosten verbonden en (uitzonderingen daargelaten) ontloopt het een het ander qua total cost of ownership niet enorm. Open Source is een business model net zoals Closed Source dat ook is. Ik kan me voorstellen dat een vervanging van MS Office door Open Office veel kan besparen maar ‘even’ een open source salarisadministratieprogramma of finanancieel pakket is minder evident. Mijn vermoeden is dat de besparing in totaal minimaal of misschien zelfs niet-bestaand zal blijken te zijn als het ‘allemaal open source’ moet zijn.
Hoe ver ga je met opensource?
Vaak wordt meteen gedacht aan Linux en nieuwe besturingssystemen voor computers. Dat is mooi, maar je kunt starten met een project om Openoffice of enkele opensource applicaties op alle computers te zetten. Dat hoeft geen kostenverslindende operatie te zijn en bespaart meteen geld. Van de besparingen kun je dan wel volgende stappen ondernemen.
quote
Mijn vermoeden is dat de besparing in totaal minimaal of misschien zelfs niet-bestaand zal blijken te zijn als het ‘allemaal open source’ moet zijn.
/qoute
Bij migraties worden met name de daarmee verband houdende kosten vaak breed uitgemeten door leveranciers van CS oplossingen. Dat is echter een korte termijngedachte. Op de langere termijn zullen de TCO lager zijn.
Ook echter bij gelijkblijvende kosten heeft OSS grote voordelen:
– Er is meer concurrentie waardoor kosten als geheel op langere termijn ook zullen dalen.
– Concurrentie bevorderd innovatie
– Er is veel minder lock-in
– Investeringen blijven in de eigen/Europese economie
– Daarmee wordt tevens de eigen kennis-ontwikkeling en kennis-economie ondersteund
Het belangrijkste is dat de overheid overgaat op open ISO-gecertificeerde bestandsformaten, omdat deze door verschillende merken software gelezen kunnen worden. Iedere softwarefabrikant kan open ISO-gecertificeerde bestandsformaten in zijn software inbouwen, dit in tegenstelling tot gesloten bestandsformaten. Redenen om open ISO-gecertificeerde bestandsformaten te gebruiken zijn:
– Bij open bestandsformaten is bekend hoe de data versleuteld is, waardoor het gebruik van oude bestanden in de toekomst altijd verzekerd is en onafhankelijk is van een softwarefabrikant.
– De overheid mag niet het gebruik van een bepaald merk software opleggen aan burgers door via gesloten bestandsformaten te communiceren.
In de Motie van Vendrik uit 2002 staat dat de overheid ervoor zorgt dat in 2006 alle door de publieke sector gebruikte software aan open standaarden voldoet.
http://parlando.sdu.nl/cgi/showdoc/session=anonymous@3A1372951021/action=bib/query=14/pos=7
Van deze Motie is niets terecht gekomen. Daarom is er tijdens het afgelopen debat een nieuwe Motie ingediend (Aptroot/Vendrik), waarin de deadline verlegd is naar 1 januari 2009. Het is onbegrijpelijk dat deze Motie verworpen is door de kamermeerderheid, aangevoerd door coalitiepartijen. Uit het verslag van het debat lijkt het dat staatssecretaris Heemskerk het op zijn vrije beloop wil laten en geen deadlines wil stellen.
http://parlando.sdu.nl/cgi/showdoc/session=anonymous@3A1372951021/action=bib/query=2/pos=2
Het is belangrijk dat de overheid een ISO gecertificeerd bestandsformaat kiest: het enige bestandsformaat dat daar aan voldoet is het open ODF bestandsformaat, dat per 30 november 2006 als ISO norm is erkend en gepubliceerd (ISO/IEC 26300).
http://www.iso.org/iso/en/CatalogueDetailPage.CatalogueDetail?CSNUMBER=43485&ICS1=35&ICS2=240&ICS3=30
Heemskerk is van mening dat Microsoft zijn standaarden ook open maakt. Dit is niet geheel juist en deze standaarden zijn niet ISO gecertificeerd. De strijd voor een bepaalde standaard is niet nieuw; in de werktuigbouwkunde werden vroeger veel verschillende soorten schroefdraad toegepast. Gelukkig is schroefdraad nu vastgelegd bij het ISO en door iedereen in te zien (open standaard).
(Overigens hoeft het overschakelen naar open bestandsformaten niet te betekenen dat Microsoft Office niet meer gebruikt kan worden; er bestaat een gratis ODF Add-in. Zodoende kan men met Microsoft Office documenten opslaan in het open bestandsformaat ODF.)