In mijn vorige weblog schreef ik hoe handig en efficiëntde overheid op instigatie van haar denktank ICTU dacht het probleem van eenvervallen regeling in het Internet Publicatie Model (IPM) te hebben opgelost.Gegevens over de laatst geldende versie van een regeling worden overschrevendoor gegevens over het opheffen of vervallen van die regeling.
Het is een algemeen kenmerk van informatie op internet.Actualiteit is het belangrijkste, een half woord moet genoeg zijn en in degeschiedenis van informatie en verantwoording daarover zijn we mindergeïnteresseerd.
Zolang de overheid de traditionele kanalen vaninformatievoorziening in stand houdt, lijkt er niet zoveel aan de hand. Maardat is schijn. Het kanaal internet wordt zowel voor de burger als voor deoverheid zelf steeds belangrijker. En als internet het communicatiekanaal bijuitstek wordt, dan is een ordentelijk informatiebeheer en archiveringnatuurlijk ook voor overheidswebpagina's noodzakelijk.
Webmetadata
Advies Overheid heeft eind 2004 een handboek uitgegevenvoor de metadatering van overheidsinformatie op internet. Dit handboek isgebaseerd op een Rapport van RAND Europe van augustus 2004. Zie voor dezedocumentatie: http://advies.overheid.nl/metadata-documentatie.
Vervolgens is door de hoogste ambtelijke top afgesprokendat alle webdocumenten van het Rijk op deze wijze van metadata zullen wordenvoorzien. Dit plan wil de transparantie van de Rijksoverheid aanzienlijkvergroten. Burgers, bedrijven en overheidsprofessionals kunnen dan veelgerichter naar informatie zoeken en krijgen ook veel minder ruis. Het eneadvies lokt in deze ambtelijke molens natuurlijk een volgende uit. DeVoorlichtingsraad (VoRa) van het Ministerie van Algemene Zaken heeft inmiddelsbesloten om een aantal metadata-elementen verplicht te stellen voor deRijksoverheid. Daarnaast is een lijst met beleidsonderwerpen en een lijst metdocumenttypen vastgesteld.
De metadatering, zoals gespecificeerd in het HandboekWebmetadata, behelst een eenvoudig eendimensionaal model door middel van'embedded metadata'; het is gericht op extern gebruik.
Verplicht zijn: 'Date' (de bron- of publicatiedatum),'Language' (documenttaal), 'Subject' (trefwoord, mogelijk uit een lijst) en'Title' (titel van de pagina). Verplicht, indien relevant zijn: 'Audience'(doelgroep), 'Coverage' (plaatsnaam, geometrie, periode) 'Creator' (auteur ofmaker), 'Identifier' (verwijzing naar bron), 'Publisher' (uitgever,publicerende instantie) en 'Type' (documenttype, mogelijk uit een lijst).
Ik geef een voorbeeld van het gebruik van 'Coverage' (DCstaat voor Dublin Core, de naam van de conventie):
betekent dat de inhoud van de betreffende webpagina(bijvoorbeeld een subsidieregeling) geldig is vanaf 1 januari 2007 inde provincieOverijssel.
In deze tags verwijst de 'content' of waarde naar een'scheme', een standaard of gecontroleerde lijst. De aanduiding van de tijdsperioderefereert aan een W3C-standaard. Het schema van 'Provincies Nederland' ziet erwat primitiever uit. Nederland is namelijk nog het enige land in Europa zondercentrale instantie voor de standaardisering van nationale geografische namen.Bij de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen is er eenAdviescommissie voor het vaststellen van Nederlandse Aardrijkskundige Namen diebij gemeentelijke herindelingen over de namen van nieuwe gemeenten raad geeft.Ook de Topografische Dienst houdt zich bezig met naamkundig werk. Eigenlijk zoual dit werk moeten worden gecombineerd in een instantie die de zorg voor de(spelling van de) Nederlandse geografische namen heeft en het beheer doet vande relevante geometrische kernbestanden. Maar dat is een ander verhaal.
Overdrijven we niet een beetje?
Een mooi, stuitend voorbeeld van 'embedded metadata' zagik vorige week op de tentoonstelling 'Istanbul' in de Nieuwe Kerk in Amsterdam.Bij de ingang/uitgang is het Panorama van Izmir te zien, een aantal tekeningendie het aanzicht van de stad Istanbul verbeelden. De tekeningen zijn uit 1678en komen uit 'Reizen van Cornelis de Bruyn, door de vermaardste deelen vanKlein Asia',.. Delft 1698. Elke tekening is op een opvallende plaats voorzienvan het stempel van de Universiteit van Leiden. Je kunt er niet omheen. Hetstempeltje was een eenvoudige handeling van een bibliothecaris, met eendesastreus effect.
Maar overdrijven we ook niet door veel te hoge eisen testellen aan degenen die al die metagegevens moeten onderhouden. De drieinstanties, hierboven vermeld, komen voor 'Subject' (let op 'verplicht'!) tothet volgende voorschrift:
De VoRa omschrijft het oogmerk als volgt: met eentaxonomieterm kunnen beleidsonderwerpen ('activiteiten') op rijksniveaugeclassificeerd worden met het oog op ontsluiting via Beleidsagenda's. Eentaxonomieterm is een trefwoord te kiezen uit een vaststaande, hiërarchischgeorganiseerde trefwoordenlijst, die telkens na de kabinetsformatie wordtvastgesteld op basis van de tekst van het regeerakkoord.
Stel je eens voor dat na Balkenende I, II, III en IVtelkens alle webpagina's van de Rijksoverheid op hun trefwoorden moeten wordengecontroleerd. En dan toch ook nog minder ambtenaren in dienst willen houden…
Lokale regels, maar zonder nauwkeurige jurisdictie
Voor bijzondere soorten documenten (regelgeving,vergunningen, bekendmakingen) is afgesproken dat daarvoor een specifieke subsetaan metadata zal worden toegepast. Voor die groepen documenten dient het doel‘100% precision en recall’ gehaald te worden. Burgers, bedrijven enoverheidsprofessionals die naar bijvoorbeeld regelgeving van hun gemeente,waterschap of provincie zoeken, krijgen dan de zekerheid dat ze alleregelgeving vinden en niets anders dan de voor hen relevante regelgeving.
Met het vaststellen van het Internet Publicatie Modelvoor dit soort documenten is ICTU belast. Je zou verwachten dat de voorstellenvoor Webmetadata en de regels van Dublin Core als uitgangspunt zouden wordengenomen. Helaas niet.
Hoe weet nu een burger of bedrijf of een verordening,regeling, vergunning e.d. voor hem geldig is?
Volgens het IPM van Decentrale Regelgeving moet degeldigheid in ruimte en tijd in het document uit de volgende gegevens kunnenworden afgeleid:
zou betekenen dat de inhoud van de betreffende webpaginageldig is vanaf 1 januari 2007 in de provincie Overijssel.De zoekmachine van Advies.overheid.nl vraagt om uit temaken of dit voor jou geldig is, naar je postcode. Die postcode wordtgerefereerd aan de postcodegebieden van de verschillende overheidsinstanties.Dat lijkt weer slim, want die eerste twee tags zijnstandaard in te vullen bij de publicatie van een webpagina.
Correct is het natuurlijk niet. Sommige regelingen zijnbinnen de provincie of gemeente maar voor een beperkter gebied geldig. Denk aanEuropese subsidies voor regio-achterstandsgebieden, cameratoezicht in eenuitgaansgebied. En de koppeling aan de tijd is onduidelijk. Bij eengemeentelijke herindeling blijft je postcode ongewijzigd, maar kun je toch vanoverheid wisselen.
De conclusie is dat jurisdictie (de essentie van lokaleregels) in het IPM van Decentrale Regelgeving feitelijk ontbreekt. Het zoekenvia postcode op de pagina Decentrale Regelgeving van Overheid.nl wordtgebaseerd op een onjuiste metadatering met een verkeerde methode, nl.'DC.creator', vertaald naar een postcodereeks. Dit moet zijn:DC.coverage.spatial in combinatie met DC.coverage.temporal. Zoalsvoorgeschreven in het advies over Webmetadata van de Rijksoverheid.
En is het zoveel moeite?
Toen ik aan ICTU vroeg waarom dit niet zo was uitgevoerd,was het argument dat dit voor de lokale overheden een treetje te hoog was. Voorkleine gemeenten is Geometrisch Informatie Systeem (GIS) nog een vreemd woorduit een andere wereld.
In de toepassing die voor Overijssel werd gemaakt,gebruiken we geometrie en tijd om de jurisdictie van een regeling nauwkeurigaan te geven. En als het afwijkt van de provinciale grenzen laten we op eenkaartje zien voor welk gebied het geldig is. 'DC.coverage' geeft aan het bereikvan de inhoud van het document of de bron, het is voor een regeling ons inzienseen onmisbaar sub-element van 'Subject'. De beschikbare ‘schema's’ zijn:provincie, gemeenten, stedelijke gebieden, regio’s, waterschappen, postcode enpostcodereeks.
Voor een kleine gemeente zal in 99% van de gevallen deeigen gemeentenaam voldoen. Zo ingewikkeld is dat.
John Smal
adviseur ICT
Projectsecretaris ICT-Implementatie Omgevingsvergunning
Provincie Overijssel
à titre personnel
> Vervolgens is door de hoogste > ambtelijke top afgesproken dat > alle webdocumenten van het Rijk > op deze wijze van metadata > zullen worden voorzien.Waaruit blijkt deze afspraak? Ik ben nog nergens een overheidswebdocument met dc-metadata tegengekomen.