Misdaad in de ict

Met de adembenemende ‘corporate ict-thrillers’ Paranoia en Bedrijfsongeval maakte Joseph Finder naam. Zijn recente pennenvrucht heet Killersinstinct. Deze misdaadroman speelt zich af in de elektronicasector. Finder lijkt patent te hebben op een nieuw genre: de technologiethriller.

De Amerikaanse thrillerauteur Joseph Finder (1958) voert graag hoofdpersonen op die een normaal bestaan leiden, maar door plotselinge omstandigheden over de schreef gaan. In zijn nieuwste roman Killersinstinct is de hoofdpersoon Jason een verkoper bij het fictieve Entronics, een elektronicaproducent van flat panels en plasmaschermen in Massachusetts. De Japanse moedermaatschappij dreigt zijn verkoopafdeling op te heffen na de integratie met de overgenomen Amerikaanse vestiging van de Nederlandse concurrent Royal Meister (lees Philips). Kurt, een vriend van Jason en ex-militair die bij de beveiligingsdienst van Entronics werkt, helpt een handje in het aanpakken van zijn ‘vijanden’. Dan vallen de eerste doden…

Killersinstinct speelt zich af in de elektronicabranche. Na Paranoia en Bedrijfsongeval is dit uw derde thriller waarin technologie een vooraanstaande rol speelt. Wat spreekt u daarin aan?
Ik ben dol op gadgets, zoals een BlackBerry, mobiele telefoons, dvd-recorders. Ik skype graag en heb thuis mijn eigen Apple-netwerk geïnstalleerd. Ik hou van technologie: ik lees er graag over en doe er onderzoek naar voor mijn boeken.

Een bewuste keuze dus, die technologie-thrillers?
Dat niet. Ik had al een aantal spionageromans op mijn naam staan. Het idee voor Paranoia, mijn eerste high tech thriller, begon eigenlijk als een avontuur over bedrijfsspionage. Een vriend, die voor de CIA werkt, wees me erop dat veel beveiligingspersoneel bij grote concerns afkomstig is van inlichtingendiensten. Die lui kennen de methodes die organisaties als de CIA, Mossad en KGB hanteren. Toen ik eenmaal onderzoek deed, werd ik echter gegrepen door de wereld van de high tech. Het verbaasde me dat niemand er nog een thriller over had geschreven. Er spelen allerlei intriges, er zijn politieke spelletjes, er is verraad en er bestaat veel paranoia. Tegelijkertijd is het een creatieve, opwindende plek.

Paranoia geeft een levensecht beeld van de ict-branche. Hoe vergaarde u uw informatie?                                                        Veel lezen en veel praten. Ik heb mensen bij bedrijven als Cisco Systems, HP, Apple Computer, Oracle en Microsoft kunnen spreken. Toen ik bijvoorbeeld bij Apple langs mocht, liep er net een zeer geheim project. Ik vroeg hoe het bedrijf dit trachtte af te schermen voor de buitenwacht. Mijn bron liep toen met me door een gang waar alle ramen waren geblindeerd. Die aanpak heb ik in Paranoia verwerkt. En weet je wat het later bleek te zijn: de iPod!
Ik heb ook nerds gesproken. Elk bedrijf heeft er wel één. Het zijn aanhangers van complottheorieën, intellectueel, achterdochtig, wereldvreemd… mysterieuze geeks die het prima doen als personage in een thriller.
Ik schrijf fictie, maar wil wel zo realistisch mogelijk overkomen. Waar mogelijk gebruik ik echte bedrijfsnamen en ik leg uit hoe producten werken en in de markt worden gezet. Ik vermaak lezers, maar ik wil dat ze gelijktijdig iets opsteken over iets dat ze niet kennen. Dat vereist grondig onderzoek vooraf. Voor Killersinstinct heb ik onder andere gepraat met medewerkers van NEC, EMC en MIT, financiele, militaire en medische experts en specialisten in bedrijfsbeveiliging.

In Paranoia werkt hoofdpersoon Adam voor Wyatt Telecom. Na een uit de hand gelopen akkefietje chanteert topman Nick Wyatt hem en moet hij gaan spioneren bij Trion Systems, het bedrijf van it-grootheid Jack Goddard. Zijn die twee ceo’s geïnspireerd op bestaande figuren?
Jack Goddard is geënt op Andrew Growth, stichter van Intel, oorspronkelijk een Hongaarse immigrant die is uitgegroeid tot ‘the eldest statesman’ van de it-industrie. Wyatt is een mix van diverse lieden, waaronder Larry Ellison, Steve Jobs en Bill Gates. Zowel Goddard als Wyatt zijn oprichters en zeer competitief ingesteld, maar ze hebben wel verschillende karakters. Wyatt is rijk, agressief en gewetenloos. Daarom heb ik hem tegenover de oudere, haast patriarchachtige Goddard gezet. Al blijkt die toch minder heilig dan menigeen denkt.

U laat in uw boeken zien hoe bedrijfsspionnen informatie achterhalen. Niet alleen door bluf en de juiste praatjes, maar ook door technologie. In Paranoia installeert Adam bijvoorbeeld een key ghost, een minuscule kabelconnector om toetsaanslagen, wachtwoorden en e-mail van een computer af te lezen. In Killersinstinct komt de techniek phreaking voor: het klonen van een telefoon, zodat alle gesprekken kunnen worden afgeluisterd. Is dit realistisch?
Het blijkt heel eenvoudig om waardevolle informatie te stelen. Echte dreiging komt meestal van binnenuit en daar besteden ondernemers veel te weinig aandacht aan. De manier waarop bijvoorbeeld Adam in Paranoia bij het bedrijf van Jock Goddard infiltreert, gebeurt ook in het echt. Je geeft iemand een valse identiteit en een interessante achtergrond en laat hem via een headhunter inhuren door het bedrijf dat je wilt bespioneren. Dit zijn tactieken waarmee de CIA hun agenten in Rusland plaatsten en de KGB die van hen in de VS.

Bedrijven zouden uw boeken intern als voorlichtingsmateriaal kunnen gebruiken!
Dat is wel eens gebeurd! (lacht) Mensen gaan slordig om met hun gegevens. Dat is gevaarlijk voor henzelf, maar ook voor hun organisatie vanwege mogelijke indringers die kwaad willen. Ze vergeten dat je op internet overal sporen achterlaat en dat hun zakelijke e-mail niet privé is. Ik stuur mijn bronnen e-mails, en dan krijg ik antwoorden terug met grappen over hun baas of hun bedrijf. Dan bel ik op en zeg ik: ‘Niet doen, de bedrijfsbeveiliging leest je e-mail op basis van sleutelwoorden.’
Paranoia bevat een scène waarin Adam een kamer wil binnendringen. Hij vindt de sleutel ervan in de plantenbak en het computerwachtwoord staat op zo’n gele post-it, hangend aan het bureau van een secretaresse. Dit is geen fictie, maar nog steeds een alledaagse praktijk!

In uw boek Bedrijfsongeval gunt u de topman van Steelcase, een fictieve leverancier van hoogwaardige kantoorartikelen, de hoofdrol. Een verrassende keuze, zo’n bestuurder…
De chief executive officer als held zie je haast nooit. Bedrijfsongeval gaat over een directeur die een paar duizend man moet ontslaan. Hij krijgt met een stalker te maken en regelt thuis een ‘high tech’ beveiligingssysteem. Dit camerasysteem legt vast hoe hij ten einde raad zelf actie onderneemt tegen die indringer. Hij laat de beelden vernietigen, maar is er niet zeker van of er nog een back-up is. Technologie is fraai, maar maakt het ons wel kwetsbaarder!