Smartphones voor zakelijk gebruik worden steeds krachtiger. Push-mail, min of meer volwaardige toetsenborden en snelle internetverbindingen zorgen ervoor dat smartphones onderweg vaker in de plaats van onhandige (sub)notebooks worden gebruikt. Wij testten acht nieuwe zakelijke smartphones met toetsenbord.
Een min of meer volwaardig toetsenbord is voor zakelijk gebruik een pluspunt. Dit vergemakkelijkt het gebruik van de steeds populairder wordende push-mail enorm. Fabrikanten experimenteren met allerlei vormen van smartphones met toetsenbord. Daarbij geven zij steeds vaker de voorkeur aan een van de volgende ontwerpen: toetsenbord onder het scherm, opgesplitst toetsenbord, uitklapbaar toetsenbord of een uitschuifbaar toetsenbord.
Bij wat voor het gemak het BlackBerry-ontwerp genoemd wordt, neemt het scherm de bovenste helft en het toetsenbord de onderste helft in beslag van de vrij brede, maar nog net in een hand vast te houden smartphone. Zowel de fabrikanten van Windows Mobile als van op Symbian OS gebaseerde smartphones kopieerden dit BlackBerry-ontwerp schaamteloos bij hun recente modellen.
In deze test lijken de HP iPAQ hw6915 (Windows Mobile) en de Nokia E61 bijna als twee druppels water op de BlackBerry 8700f/g en 8707v. Al deze smartphones hebben gelijkwaardige afmetingen en gewicht. Het toetsenbord van de Nokia heeft iets grotere toetsen dan dat van beide BlackBerry’s en de HP iPAQ en is daardoor makkelijker te bedienen. Het toetsenbord van de HP iPAQ hw6915 beviel het minst: de ronde toetsen voelen plasticachtig aan en geven geen duidelijk ‘klik-gevoel’.
Het BlackBerry-achtige ontwerp biedt genoeg ruimte voor vrij grote schermen, die vooral het maken van tekstberichten en e-mails vergemakkelijken. Bij al deze smartphones is de schermresolutie identiek: 320 x 240 pixels ofwel QVGA (kwart vga resolutie). De Nokia E61 toont de meeste kleuren (16 miljoen tegenover 65.536 voor de andere drie) en geeft daarom het mooiste beeld. De drie BlackBerry’s hebben echter het helderste scherm. Ze gebruiken ook (afhankelijk van het gekozen thema) een speciaal, zeer scherp en vrij groot lettertype in alle teksttoepassingen zoals de e-mailclient. Het BlackBerry-scherm is misschien niet het mooiste, maar wel het best leesbare van dit viertal.
Menu’s
De menu’s worden traditiegetrouw bediend via contextgevoelige toetsen die zich direct onder het scherm bevinden: drie bij de BlackBerry’s, vier bij de HP iPAQ en zelfs zes bij de E61. De Nokia E61 en HP iPAQ hw6915 hebben in het midden onder het scherm ook nog een bedieningspookje dat ingedrukt kan worden en in vier richtingen beweegt. De BlackBerry’s doen het met een klikwiel en een Escape-toets die zich aan de rechterzijkant bevinden. Het is even wennen en wellicht minder flitsend dan de bedieningspookjes van de anderen, maar het resultaat is wel dat je de BlackBerry’s in de meeste omstandigheden met één hand kunt bedienen. Als je het systeem eenmaal onder de knie hebt, dan kun je met de BlackBerry’s veel efficiënter werken.
De schermen van de BlackBerry’s en de Nokia E61 zijn niet ‘aanraakgevoelig’. Bij de HP iPAQ hw6915 is dit wel het geval. Met de ‘stylus’ die in de zijkant van de smartphone schuift kan alles bediend worden.
Alternatieven
De Nokia E70-1 lijkt op een traditionele ‘snoepreep’-gsm, weliswaar naar moderne begrippen flink uit de kluiten gewassen. Bij het openklappen van deze smartphone openbaart zich echter een volwaardig toetsenbord, waarvan de ene helft zich links en de andere helft zich rechts van het scherm bevindt. Het ‘niet-aanraakgevoelige’ scherm verspringt automatisch van staand (portrait) naar liggend (landscape); alle standaardapplicaties ondersteunen dit, maar sommige applicaties van derden kunnen alleen maar in staande positie gebruikt worden.
Afgezien van het gesplitste toetsenbord en het kleinere scherm lijkt de Nokia E70-1 sterk op de E61. Beide smartphones draaien op hetzelfde besturingssysteem (Symbian OS 9.1 Series 60) en bieden dezelfde functionaliteit, met dien verstande dat de E70-1 een geïntegreerde 2 megapixel digitale camera heeft, wat wellicht ook verklaart waarom het scherm een iets hogere resolutie biedt (352 x 416 pixels), terwijl het in vergelijking met het scherm van de E61 kleiner van omvang is.
De toetsen van de E70-1 zijn redelijk groot, maar liggen dicht bij elkaar; de toetsen zijn ongeveer hetzelfde als bij de Nokia 9300i, die op een eerdere versie van Symbian OS draait (7.0S Series 80). Deze ‘snoepreep-achtige’ smartphone heeft overigens een uitklapbaar toetsenbord en een scherm dat ‘niet-aanraakgevoelig’ is. Het is aangenaam werken op de toetsenbordjes van de E70-1 en de 9300i . In uitgeklapte toestand moeten deze telefoons uiteraard wel met beide handen bediend worden.
De Qtek 9100 is in het verleden al eens als preproductiemodel getest. Ditmaal ging het echter om de definitieve versie, die overigens sinds eind 2005 op de markt is. In het marktsegment van de zakelijke smartphones evolueren de modellen gelukkig niet zo snel als in dat van de thuismarkt. Ondertussen is wel de gelijksoortige HTC Tytn beschikbaar (producent HTC schaft de merknaam Qtek af en brengt zijn smartphones voortaan onder eigen merknaam op de markt). Deze Windows Mobile 5.0 telefoons zien er in gesloten toestand uit als een mini-pda, waarbij het ‘aanraakgevoelige’ scherm bijna de volledige voorkant in beslag neemt. Onder het scherm bevinden zich vier menutoetsen en een bewegend bedieningsvlak met een ‘ok-knop’ in het midden.
De HTC Tytn heeft links van het scherm verder nog een klikwiel en kan in gesloten toestand dus ook min of meer met één hand worden bediend. Min of meer, omdat een en ander omwille van de manier waarop de Windows Mobile-menu’s in elkaar steken een stuk minder eenvoudig werkt dan bij de BlackBerry’s. De Qtek 9100 heeft op dezelfde plaats een schuifknop om mee door de menu’s te navigeren. Om een keuze te bevestigen moet de knop op de voorkant echter ingedrukt worden, waardoor het niet mogelijk is om de telefoon met één hand te bedienen. Het nieuwe klikwiel van de HTC Tytn is in dat opzicht een verbetering.
De Qtek 9100 en HTC Tytn hebben een volwaardig minitoetsenbordje, dat te voorschijn komt wanneer u het scherm naar boven schuift. Ook hier gaat het scherm automatisch van staand (portrait) naar liggend (landscape). Wederom geldt dat alleen recente Windows Mobile-applicaties dit trucje onder de knie hebben en dat oudere applicaties niet altijd in landscape kunnen werken.
De ovaalvormige toetsjes van de Qtek 9100 zijn zeer klein, maar hebben een beter ‘klik-gevoel’ dan de ronde toetsjes van de HP iPAQ hw6915. De HTC Tytn heeft grotere, elkaar rakende toetsen (qua vorm en aanslag sterk lijkend op die van de Nokia E70-1 en Nokia 9300i). Daardoor is deze smartphone wel iets groter en ook iets zwaarder dan zijn voorganger Qtek 9100. Nog een verschil tussen beiden is dat de HTC Tytn ook 3G-verbindingen ondersteunt.
Push-mail
De diverse BlackBerry-modellen zijn meestal speciaal geconfigureerd voor de netwerken van de betrokken operator. Voor wat deze test betreft hoort de 8700g Wireless bij KPN, de 8700f bij Orange en de 8707v bij Vodafone. Deze drie smartphones zijn voor de rest vrijwel identiek. De 8700’s ondersteunen geen 3G, terwijl de 8707v dit wel doet.
Het Amerikaanse bedrijf RIM was met BlackBerry de pionier inzake push-mail, waarbij nieuwe e-mail direct binnenkomt op de handheld-pc of smartphone zonder dat de gebruiker op gezette tijden moet synchroniseren. Dit simpele technische concept, dat op een desktop- of notebook al jarenlang gebruikelijk is, sloeg onmiddellijk aan bij zakelijke gebruikers die vaak onderweg zijn.
Ondertussen zijn er ook heel wat alternatieve vormen van push-mail die kunnen worden gebruikt op mobiele apparaten van andere merken. Daarover later meer. Eerst staan we nog wat verder stil bij de apparatuur van RIM. De BlackBerry 87xx is het nieuwe smartphone-topmodel van RIM. Het kan worden gebruikt met de BlackBerry Internet Service (BIS) of de BlackBerry Enterprise Server (BES). Deze quad-band smartphone gebruikt een Intel Xscale processor en heeft 64 MB werkgeheugen. Het bedieningsmenu kan naar keuze getoond worden in de vorm van pictogrammen of in de vorm van menulijsten. Dit hangt van het gekozen thema af.
BIS is de push-mail oplossing voor individuele gebruikers en wordt aangeboden door de operator. BES is de push-mail oplossing voor grotere bedrijven die hun eigen BlackBerry-server willen installeren voor hun Exchange-, Lotus- of GroupWise-e-mailservers. De nieuwste versie van de BlackBerry Enterprise Server ondersteunt ook de eigen instant messaging (IM) servers voor Exchange en Lotus. BlackBerry-gebruikers kunnen dus voortaan ook koppelen aan de IM-netwerken van hun bedrijf.
Installatie en configuratie van de BlackBerry Internet Services bleken heel eenvoudig. De BlackBerry-terminal is vooraf helemaal geconfigureerd. Het enige wat de gebruiker nog moet doen is zich registreren op de BIS-website van de operator. Een unieke code per terminal en bijbehorende pin is alles wat nodig is om een account te activeren. De gebruiker krijgt dan een e-mailadres toegewezen, maar kan ook tot tien bestaande e-mailaccounts synchroniseren met zijn BlackBerry. De configuratie gebeurt via de website.
De gebruiker kan hier ook de BlackBerry Desktop Software installeren. Daarmee is het mogelijk contacten, taken en afspraken te synchroniseren met de desktop-pc of het bedrijfsnetwerk (als synchronisatie niet geactiveerd is op de BlackBerry Enterprise Server). Verder kan men gegevens back-uppen en terugzetten en bepaalde instellingen van de terminal wijzigen via de desktop-pc. Deze software draait uitsluitend onder Windows (98, ME, Win2000 en WinXP).
Andere push-mail oplossingen
RIM bracht met BlackBerry een zeer populaire en ondertussen functioneel heel uitgebreide push-mail oplossing voor smartphone- en pda-gebruikers op de markt. Ondertussen zijn er vele alternatieven voor andere platformen. Wel houdt RIM nog een voorsprong op de anderen doordat zijn terminals zeer gebruiksvriendelijk zijn en de BlackBerry-serversoftware tal van mogelijkheden biedt, ook voor het aanspreken van zakelijke data zoals crm-gegevens op BlackBerry-terminals.
Indien echter vooral het onmiddellijk ontvangen van e-mail op een handheld belangrijk is, dan volstaan ook alternatieve push-mail oplossingen zoals IntelliSync, Visto Constant Sync, GoodLink of Seven Always-On Mail, die trouwens met de dag meer functionaliteiten krijgen. Beperkte BlackBerry-functionaliteit is ook op andere platformen zoals de hier besproken Nokia E61, E70 en 9300i beschikbaar in de vorm van de BlackBerry Connect client. Voor Windows Mobile 5.0 heeft Microsoft een push-mail oplossing die compatibel is met zijn Exchange mailserver. Ook Vodafone biedt een eigen push-mail oplossing aan voor zijn terminals die niet van RIM afkomstig is. In de tabel bij dit artikel staan de push-mail oplossing(en) die de besproken smartphones ondersteunen.
Verbindingen
Alle geteste smartphones ondersteunen gsm-modemverbindingen, gprs en gprs met de toevoeging van het snellere edge (beschikbaar afhankelijk van operator en gebied waarin men zich bevindt). Van de drie geteste BlackBerry’s ondersteunt alleen de 8707v 3G WCDMA-dataverbindingen. Ook de Nokia E61 en E70-1 en HTC Tytn ondersteunen 3G dataverbindingen. De drie Nokia’s, de Qtek 9100 en de HTC Tytn bieden verder nog 802.11 Wi-Fi-verbindingen. Ze hebben al dan niet optionele software om automatisch een voorkeurverbinding te kiezen en bijvoorbeeld over te schakelen op een goedkopere Wi-Fi-verbinding wanneer die beschikbaar is.
Andere toepassingen
De HP hw6915, Nokia E70-1 en de beide Qtek’s zijn uitgerust met eenvoudige digitale camera’s, 1,3 megapixels voor de HP hw6915 en Qtek 9100 en 2 megapixels voor de Nokia E70-1 en de HTC Tytn. Deze laatste heeft ook nog een minuscule cameralens naast het scherm die gebruikt wordt voor videogesprekken over 3G- of Wi-Fi-verbindingen. De HP hw6915 heeft ook een ingebouwde gps-ontvanger. TomTom 5 navigatiesoftware wordt meegeleverd, samen met één gratis kaart van een beperkt gebied (agglomeratie). Van deze smartphone bestaat ook een verder identieke versie zonder digitale camera met typenummer HP hw6900.
Autonomie
Net zoals in de notebookmarkt het geval is, houdt de batterijtechnologie nauwelijks gelijke tred met de technische ontwikkelingen van smartphones. Snellere processoren, meer en snellere netwerkverbindingen en allerlei multimediasnufjes verhogen het stroomverbruik Om deze smartphones draagbaar te houden, mag de batterij echter niet te zwaar worden. Het resultaat is dat de gebruiksduur er eerder op achteruit dan op vooruit gaat. Het is praktisch onmogelijk om de gebruiksduur objectief te testen, omdat de manier waarop de smartphone wordt gebruikt grotendeels bepaalt hoeveel de batterij verbruikt. In de tabel die bij dit artikel hoort staat daarom de minimale en maximale gesprekstijd en stand-by tijd zoals opgegeven door de fabrikant. De werkelijke gebruiksduur zal zich ergens tussen deze waarden in bevinden. In de praktijk zal de werkelijke gebruiksduur van een smartphone overigens meer dan halveren wanneer u constant de eventueel aanwezige WiFi-voorziening aanzet. Als we de cijfers van de fabrikanten mogen geloven (en op basis van onze informele testen mag dat) hebben de geteste RIM BlackBerry’s en de Nokia’s (vooral dan de E70) de langste verbruiksduur. De Windows Mobile-gebaseerde smartphones lopen op dat gebied traditioneel achter bij de concurrentie.
Conclusie
Als we alleen naar de harde testcijfers kijken, dan is HTC Tytn de best presterende smartphone in deze test, gevolgd door de Nokia E70-1. Kijken we ook naar de prijs dan scoort de Nokia E61 het beste, gevolgd door de Nokia E70-1. Maar zoals we in het artikel al aangaven, spelen tal van andere factoren een rol bij de keuze van een smartphone. Wie heel veel belang hecht aan gebruiksvriendelijkheid en verbruiksduur, doet een goede keuze met een van de BlackBerry’s. Wie bijvoorbeeld graag een gps-ontvanger in zijn smartphone wenst, kan terecht bij de HP iPAQ hw6915. Omdat geen enkele van de geteste smartphones lager scoort dan 75/100 kunnen we ze allemaal met een gerust hart aanbevelen. De onvermijdelijk subjectieve keuze tussen een van de acht geteste zakelijke smartphones laten we dus aan de lezer over.
