Vorig jaar vierde Gemnet nog zijn tienjarig bestaan. Een jaar later kondigt de overheidsbrede netwerkdienstverlener zijn zelfstandig einde aan. KPN neemt de club over van VNG en BNG. De tucht van de markt zal uitwijzen of een commerciële overheidsprovider toekomst heeft.
De twee aandeelhouders van Gemnet, de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), menen dat een verkoop aan een grote marktpartij als KPN de continuïteit van de onderneming het beste waarborgt. Bovendien neemt KPN de helft van de aandelen over van de joint venture Gemnet CSP (Certification Service Provider). De overige 50 procent blijft in handen van Getronics PinkRoccade. Hoeveel het telecombedrijf betaalt voor beide pakketten is niet bekendgemaakt. Gemnet is gevestigd in Den Haag en er werken 25 medewerkers. De omzet over 2005 bedroeg circa dertien miljoen euro.
Weinig onderscheidend
Gemnet is de beheerorganisatie van het GEMeenschappelijk NETwerk voor overheden. Het bedrijf werd op 5 juli 1995 opgericht als gezamenlijke dochter van BNG en VNG. Achterliggende doelstelling was het bevorderen van standaardisatie en daarmee het behalen van efficiencyvoordelen voor overheden. De lokale overheden zijn in die tien jaar nooit wild enthousiast geweest over dit intergemeentelijk datacommunicatienetwerk. Vaak waren discussies hoorbaar over de in hun ogen te hoge tarieven die de overheidsprovider hanteerde. ‘Waarom kon zo’n gebundelde organisatie niet onder de marktgemiddelde prijzen duiken?’, was een veelgehoorde klacht. Verder had Gemnet moeite om zich te onderscheiden. Het netwerk zelf werd immers beheerd door Getronics PinkRoccade in Apeldoorn en de datacommunicatielijnen werden gehuurd via KPN. Bovendien verschenen er tegelijkertijd op de markt tal van andere mogelijkheden om op een veilige manier met elkaar te communiceren, internettoegang te regelen en webhosting te laten verzorgen.
Gedwongen winkelnering
Aan Gemnet hangen ruim vijfhonderd gemeenten en andere overheden, zoals waterschappen en provincies. Gemeenten waren echter verplicht om een verbinding op Gemnet te nemen, omdat het GBA-dataverkeer via dit netwerk verliep. Via deze gedwongen winkelnering kon Gemnet ook andere diensten aan overheidsinstanties slijten. Volgens Gemnet-directeur Henk Bakker zou er van een monopoliepositie inmiddels geen sprake meer zijn. “De nieuwe versie van GBA kent die verplichting niet.” Bakker blijft voorlopig aan de leiding staan van het bedrijf. Op de vraag of het niet logischer was dat Gemnet op zou gaan in een andere publieke beheerorganisatie, zoals GBO.Overheid, Rijksweb of DTO (Defensie Telematica Organisatie), antwoordt hij: “De beste en meest efficiënte oplossing voor onze klanten was de aansluiting bij KPN. Die kunnen ons versterken met mensen en middelen.” Naar verluidt wilde de BNG zijn investering echter op de markt te gelde maken.
De verkoop van Gemnet komt niet onverwacht. In de eerste helft van dit jaar, toen de overnameplannen werden uitgewerkt, vond een uittocht van mensen plaats wier functies beperkt of niet werden opgevuld. Adverteren of investeren deed Gemnet ook nauwelijks meer. De acquisitie past in het streven van KPN om zijn positie in de publieke sector te versterken en zich meer toe te leggen op het aanbieden van integrale ict-oplossingen. Saillant detail is dat het telecombedrijf een aantal jaren terug veel eigen ict heeft uitbesteed of van de hand deed. Ook trachtte KPN tevergeefs een eigen netwerk voor de overheid op te zetten. Een woordvoerder van het telecomconcern laat weten dat het overigens niet de bedoeling is dat KPN diensten ‘om niet’ aan gemeenten zal aanbieden, zoals het bijvoorbeeld met gratis adsl aan scholen wel heeft gedaan. “De overname is een commerciële activiteit.”
Of Gemnet als zelfstandig KPN-onderdeel blijft opereren, is nog maar de vraag. Dat hangt volgens de zegsman af van de kracht van het merk. Niet ondenkbaar is dat de telco de nieuwe aanwinst samenvoegt met andere recente KPN-acquisities op het vlak van bedrijfscommunicatie.
Toegevoegde waarde
Om de expertise in huis beter voor het voetlicht te brengen startte Gemnet in augustus 2003 samen met PinkRoccade de joint venture CSP: Certification Service Provider. Deze dienstverlener van public key infrastructure (pki) levert certificatiediensten aan overheden en andere delen van de publieke sector, waarmee elektronische transacties te beveiligen zijn en telewerken via internet mogelijk wordt. Ook wilde de netwerkorganisatie in 2005 (zonder veel succes) de zorgsector in door samen met Uzorg het ‘Zorg Netwerk Nederland’ op te richten voor veilige gegevensuitwisseling.